28

Z pamiętnika podróżnika

29 października­14 listopada 2019 nr 20 (336) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Klasztory rzymskokatolickie na Wschodzie

Rzeczypospolitej ­ zakony mniej znane (cz. 2)

Lwów, jak żadne miasto wspólczesnej Ukrainy, mial mnóstwo klasz-

torów katolickich, często tych mniej liczebnych i malo znanych.

swe zwycięstwa zawdzięcza wsta-

Zachowaly się w nim XIX-wieczne

DMYTRO ANTONIUK

wiennictwu i modlitwom krewnej. Mo-

balustrady i lawy.

tekst i zdjęcia

narcha niejednokrotnie odwiedzal ją

Glówną dekoracją klasztoru jest

Przy ul. Czarnomorskiej 2 wtulil

w klasztorze i za każdym razem po-

wieża z manierystyczną attyką z fi-

się zamknięty ze wszystkich stron

zostawial bogate dary. Między innymi

gurami Madonny, św. Benedykta, św.

zabudowaniami mieszkalnymi klasz-

jego darem byla kosztowna szopka,

Placyda i Aniola Stróża. Ocalaly rów-

tor ss. benedyktynek lacińskich.

która spróchniala w kryptach na po-

nież domki kapelana i spowiednika, na

Polscy historycy uważają go za

czątku XX wieku.

portalu drzwi tego ostatniego widocz-

najstarszy żeński klasztor w mie-

Pomimo tego, że byl to najbar-

ny jest napis ,,Erectum 1780" (Wybu-

ście, zalożono go bowiem w 1593

dziej wplywowy we Lwowie zakon

dowano 1780). Obok jest brama wjaz-

roku. Fundatorami klasztoru bylo

żeński, Austriacy planowali jego

dowa na teren klasztoru z malowidlem

malżeństwo Adam i Halszka Sapo-

kasatę, ale zostawili siostry pod wa-

przedstawiającym Św. Trójcę, Matkę

rowscy, których trzy córki wstąpily do

runkiem, że będą prowadzily szkolę,

Boską, św. Michala Archaniola i be-

tego klasztoru i po kolei zostawaly

w której dziewczęta będą uczyć się

nedyktyńskich świętych. Malowidlo

przeoryszami lwowskiego konwentu.

niemieckiego. Podczas rządów prze-

nakazano zamalować w 1940 roku

Pierwszą przelożoną byla Katarzyna,

oryszy Alojzy Potockiej taka szkola

i odkryto dopiero niedawno.

po niej Anna i na koniec najmlodsza

powstala i byla to pierwsza we Lwo-

z sióstr ­ Krystyna.

wie publiczna szkola dla dziewcząt

Na ul. Krywonosa 6 (daw. Te-

Pierwszy kościól i klasztor byly

(koniec XVIII wieku).

atyńskiej) znajduje się historyczna

drewniane, ale już na początku XVII

Siostry mialy w podlwowskich

budowla tzw. ,,Czerwonego klasz-

wieku zaczęto wznosić murowane za-

Lesienicach letnią rezydencję, przy

toru" (od koloru dachu), pierwotnie

budowania wedlug projektu znanego

której w 1884 roku wybudowaly nie-

należącego do zakonu teatynów.

architekta Pawla Rzymianina. Świąty-

wielką kaplicę, dekorując ją freskami.

W 1671 roku arcybiskup obrządku

nia Wszystkich Świętych powstala w

Wystawily tam również cerkiew.

ormiańskiego Mikolaj Torosiewicz

1616 roku. Przedtem jednak splądro-

Jak to czasami bywa wśród ludzi

sprowadzil zakonników do miasta w

wali ją Tatarzy (zakonnicom udalo się

Kościola, zakonnicy nie zawsze pie-

celu otwarcia zakladu naukowego, w

uciec), a później ­ kościól splonąl. Zo-

czolowicie odnoszą się do zabytków,

którym Ormianie i Rusini uzyskiwali

stal jednak natychmiast odbudowany,

będących w ich posiadaniu. Tak np.

wyksztalcenie w duchu unii z Rzy-

o czym świadczy data na arce tęczo-

przeoryszaAleksandra Hattal, rządzą-

mem. Pierwotnie kolegium mieścilo

wej ­ 1624. Dacie towarzyszą herby

ca klasztorem pod koniec XIX wieku

się przy dawnym kościele ormiań-

Lwowski klasztor pobenedyktyński

malżonków Saporowskich z ich inicja-

(wlaściwie w okresie wspólczesnym)

skim pw. Św. Krzyża na ul. Zamarsty-

lami. Kronika klasztorna twierdzi, że

nakazala skuć do cegly wszystkie

nowskiej. Gdy zabudowania zostaly

to denerwowalo. Jeden z nich, ks.

skrzyń z obrazami, portretami, ob-

w czasie budowy siostrom ukazywali

stare freski, pokrywające świątynię

przekazane zakonowi misjonarzy (la-

Stanislaw Adamczyk, odmówil spra-

razy święte, cenne księgi i naczynia

się święci Jacek, Roch i Sebastian,

i refektarz. Swoją decyzję motywo-

zarystów) oo. teatyni przenieśli się na

wowania Mszy św., bo nie mógl spo-

liturgiczne. Wszystko to znalazlo się

obiecując opiekę nad klasztorem.

wala brakiem kosztów na odczysz-

tereny pod Wysokim Zamkiem, prze-

kojnie patrzeć na figurę. W końcu

w Krzeszowie. Część klasztornego

Oprócz tego jakaś pobożna niewia-

czenie malowidel od wielowiekowej

kazane im przez królewicza Jakuba

perukę i pierścienie zdjęto.

archiwum siostry zamurowaly na miej-

sta zobaczyla we śnie Matkę Boską,

sadzy świec. Portret tej przeoryszy

Sobieskiego. W 1734 roku rozpoczę-

W styczniu 1919 roku, w czasie

scu. Klasztor oddano pod kontrolę or-

która nakazala wystawić w klasztor-

i obrazy św. Benedykta i św. Scho-

dzialań wojskowych, klasztor zostal

nym kościele oltarz swego imienia,

lastyki pozostawila w klasztorze jej

uszkodzony i nawet zginęla jedna

a nawet zjawiala się kilkakrotnie, aby

następczyni ­ s. Kolumba Gabriel. Za

z zakonnic. Gdy wybuchla II wojna

ustalić detale oltarza.

4 lata swych rządów zaslużyla sobie

światowa, w klasztorze przebywali

Klasztor otaczal mur obronny,

na miano opiekunki ubogich i wielkiej

uciekinierzy. Sowieci w celach zako-

chroniący ss. benedyktynki od najazdu

dobrodziejki. Wyjechala do Rzymu w

nych otworzyli ,,Dom turysty" i przy-

Tatarów roku 1633, ale nie wytrzymal

1900 roku i tam zalożyla nową galąź

tulek dla ludzi starszych. Szkola caly

oblężenia przez kozaków Chmielnic-

zakonu ss. benedyktynek. W 1993

czas dzialala i siostry mieszkaly w

kiego w 1648 roku (nie wiadomo, czy

roku ogloszono ją blogoslawioną.

klasztorze. Natomiast rezydencję w

zakonnice wówczas ucierpialy).

Wielka pobożność, panująca w

Lesienicach przeksztalcono na kino,

W ciągu trzech i pól stuleci istnie-

klasztorze, często doprowadzala do

a potem na szkolę, która funkcjonuje

nia konwentu jego przeoryszami byly

sytuacji humorystycznych. Pośród

do dziś.

przedstawicielki możnych rodów.

licznych figur w świątyni byla figura

Po 1944 roku, widząc, że nowe

Na przyklad w II polowie XVII wieku

Chrystusa Nazareńskiego, której

wladze nie dadzą im spokoju, siostry

przelożoną byla Dorota Danilowi-

palce dekorowaly pierścienie, a na

powoli zaczęly wywozić cenniejsze

Lwowski klasztor pobenedyktyński, wnętrze

czówna ­ ciotka Jana III Sobieskie-

glowie miala perukę, którą stale pie-

rzeczy i wyposażenie klasztoru do

go. Milowal ją bez miary i uważal, że

lęgnowano i czesano. Wielu księży

ganizacji budowlanej, która zniszczyla

to budowę wielkiego konwiktu, ale z

Polski. Ogólem wywieziono kilkaset

oltarze, organy i freski. Z czasem w

powodu wysokich kosztów budowy

klasztorze otwarto liceum muzyczne,

pierwotne plany nieco uproszczono.

które dziś nosi miano św. Zofii.

Autorami gmachu konwiktu byli wlo-

Klasztor ss. benedyktynek jest

scy architekci Salvi i Ciaveri.

chyba jedynym, w którym cele zakon-

Zakon nie zdążyl jednak, nawet

ne są bardziej interesujące niż sam

zmniejszając naklady na budowę,

kościól. Na fasadzie dzisiejszej szkoly

ukończyć prac przed rokiem 1785

zachowaly się barokowe figury św. Be-

­ rokiem kasaty zakonu przez Jó-

nedykta, św. Scholastyki i Matki Bożej

zefa II. W zabudowaniach klasztoru

Niepokalanego Poczęcia. Wewnątrz

umieszczono koszary artylerii. Au-

zachowaly się rzeźbione portale i nie-

striacy dokończyli budowę i znacznie

dawno odkryte freski oraz renesanso-

poszerzyli budynek.

we międzyokienne kolumny.

Armia Czerwona przejęla zabudo-

wania po cesarskich i polskich wojsko-

Pomieszczenia klasztorne od

wych i urzędowala tu do 1989 roku.

1992 roku zajmuje greckokatolic-

Obecnie budynek należy częściowo

ki zakon ss. studytek. Przeorysza

do jakiejś instytucji, a częściowo ­ do

zgodzila się laskawie oprowadzić

MSW. Na jego dziedzińcu jest parking

mnie po korytarzach i pokazala

aut policyjnych, tzw. ,,suk". Udalo mi

XVII-wieczne sale, których sklepie-

się podstępem trafić na teren i do wnę-

nia udekorowane są licznymi żebro-

trza budynku, w kórym z dekoru ocalal

waniami i kamieniami zamkowymi.

chyba skromny portal przy glównym

Odwiedzilem też chór zakonny, w

wejściu i sklepione korytarze.

którym kiedyś modlily się siostry.

Konwikt teatynów