12

Kurier kulturalny

17­30 stycznia 2020 nr 1 (341) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Ty mnie do pieśni pokornej nie wolaj (...)

bo ja z przeklętych jestem tego świata"

Wywiad z Grzegorzem Grunwaldem

czasie okazuje się, że ten zachwyt

tak stworzona do jego wierszy. I to

lo, że większość z tych karteczek z

nanie, że to jest bilet, który uprawnia

O byciu sobą w świecie.

byl trochę na kredyt, że przypisalem

jest ta magia, która się dziala przy

niego wypadla. Dziś sądzę, że nie

mnie, by te wiersze umuzyczniać,

O przekleństwie bycia poza

temu, czym się zachwycilem, jakieś

jej tworzeniu. Przez ten caly czas

przypadkiem, bo okazalo się, że to

by zilustrować muzyką to, co chcial

wszystkim, aby dotknąć

nierzeczywiste przymioty czy warto-

nie pisalem swoich piosenek, bo nie

nie byl wlaściwy wybór. Karteczki

autor powiedzieć, i sposób, w jaki to

wszystkiego. O niezwyklej

ści. I wtedy to coś nagle blednie, po-

chcialem się ,,odklejać" od poetyki i

zostawilem w innych miejscach, a

powiedzial, a jednocześnie pozostać

samotności ­ wędrownych

jawia się wzgarda, bo okazuje się, że

klimatu Norwida. Wiedzialem, że jeśli

jak wrócilem do tomiku po kolejnym

na drugim planie. Chcialem pozostać

pieśniarzy i ludzi w ogóle.

to coś nie jest tym, czym myślalem,

coś w tym czasie napiszę, to albo to

miesiącu ­ większość z nich zostala

pokazującym, a ­ broń Boże ­ nie

Rozmowa z GRZEGORZEM

że jest.

będzie przesiąknięte Norwidem, albo

już tam, gdzie byla. Taki ,,sposób"

wychodzić przed Norwida. Taki mi

GRUNWALDEM o jego naj-

Natomiast ,,bywam dumny i har-

będę się musial zupelnie oderwać od

znalazlem na wybór ­ choć nie

przyświecal cel podczas pracy nad tą

nowszej plycie ,,Pielgrzym"

dy" to w przypadku Norwida bardzo

jego klimatu i potem do niego wra-

wiem, czy można to nazwać ,,spo-

poezją.

to pretekst, by zatrzymać

cać. Nie chcialem tego robić. Dlatego

się i spojrzeć na nowo ­

dlugi czas tkwilem w rozdarciu, bo

na siebie, życie i poezję

nie sposób stać się Norwidem, ale

Cypriana Norwida.

staralem się, aby ta poezja przeze

Rozmawiala ELA LEWAK.

mnie przeplynęla. Malo tego ­ żeby

zagościla we mnie.

,,Ty mnie do pieśni pokor-

nej nie wolaj" ­ dlaczego od

A Ty ­ rozgościleś się w

tego utworu zacząleś pracę

świecie Norwida?

Mialem poczucie przez caly czas

nad Norwidem?

Cala moja praca nad poezją Nor-

pracy nad tą poezją, że jestem w ja-

wida jest dla mnie w dużej mierze

kimś sensie... gościem. Gościem w

zagadką, a już zupelnie nie wiem,

palacu, świecie czy parku, po którym

dlaczego to ten utwór umuzycznilem

oprowadza mnie Norwid. I ­ co naj-

jako pierwszy.

ważniejsze ­ że jestem tam mile wi-

dziany. To bylo niesamowite uczucie,

Dla  mnie  ten  wiersz

któremu się bardzo podejrzliwie przy-

brzmi niemalże jak manifest.

glądalem. A ono trwalo i nie gaslo.

Zwlaszcza że pada w nim też

zdanie: ,,bo ja z przeklętych

Szczerze powiem, że nie-

jestem tego świata". Zasta-

jednokrotnie mnie zaskoczy-

nawiam się, jaki to ma zwią-

leś muzyką, którą uslysza-

zek z codziennością bardów,

lam na plycie ,,Pielgrzym".

tekściarzy, pieśniarzy?

Nie takiego Norwida się spo-

Bard ­ jeśli odwolać się do cze-

dziewalam.

goś w rodzaju wzorca, archetypu

Mnie też zaskakiwaly pomysly,

Grzegorz Grunwald

­ to czlowiek będący na uboczu,

które przychodzily do mnie jak gdyby

wyraźna jego cecha ­ widoczna w

sobem", bo ja tego nie wymyślilem.

a jednocześnie mający kontakt ze

same po przegryzieniu się, po od-

Powiedzialeś  podczas

jego życiorysie i bezkompromiso-

Szedlem za tym, co mi podpowiada-

wszystkim, bo wszystko komentuje,

czuciu i zrozumieniu do cna tekstu.

recitalu w warszawskiej La

wości twórczej, niechętnej ,,socjali-

la intuicja.

wszystko obserwuje. Jest zanurzony

Pomysly, które pojawialy się blyska-

Boheme, że bylo dużo me-

zacji". Każdy, kto wybierze wierność

w życiu, ale nie tkwi w żadnym ukla-

wicznie, z którymi czasem nie bardzo

tafizyki w pracy nad plytą

A potem?

zasadom i trzymanie się prawdy,

Potem zaczęla się praca polega-

dzie, w żadnym schemacie. Jest ob-

wiedzialem, co mam zrobić, bo takich

,,Pielgrzym". I w wybieraniu,

jest narażony na ostracyzm, ponie-

jąca na wgryzaniu się w każdy wiersz.

serwatorem rzeczywistości, obcuje z

akordów w życiu bym ze sobą nie po-

i w umuzycznianiu tekstów.

waż większość spoleczeństwa funk-

I tu ta metafizyka polegala na tym, że

przeróżnymi ludźmi, gra w różnych

lączyl w mojej piosence.

Rozwiniesz tę myśl?

cjonuje, używając pewnych kom-

Gdy pojawil mi się w glowie ­

po części musialem jak gdyby się

miejscach. Aż zacytuję slowa pio-

Zresztą bardzo szybko się prze-

promisów, aby w ogóle trwać w re-

nie wiadomo skąd ­ pomysl na to,

stać... Norwidem. Tak jak mówilem:

senki Gintrowskiego do slów Czecha

konalem, że jedynie podążanie tą

lacjach z innymi ludźmi w dluższym

by zbliżyć się do poezji Norwida,

chcialem tworzyć muzykę do jego

,,Kataryniarz": ,,gram w palacach i na

drogą i taki sposób pracy ma sens. W

wymiarze czasu. ,,Bywam dumny

i gdy już zakupilem jego tomik, to

wierszy, więc musialem te wiersze

rynkach", czyli wszędzie. Pieśniarz

chwili niemocy twórczej spróbowalem

poczuć.

i hardy" ­ może dumny, bo jestem

dlugo, dlugo go wertowalem. Poza-

gra dla wszystkich, występuje wszę-

wykorzystać do jednego z tekstów

bezkompromisowy, trzymam się za-

dzie, nie dzieli ludzi, wszyscy są dla

pomysl muzyczny, który powstal jakiś

sad, z tego czerpię silę? A ,,hardy",

niego publicznością: nie ważne, czy

czas temu, niezależnie od ,,Pielgrzy-

bo kiedy widzę, że ktoś jest trochę

to jest drwal, pracownik poczty, inny

ma". Mialem opory, ale trochę na silę

mniej wierny zasadom, trochę mniej

bard, profesor, kierowca. Taki los jest

do takiej ,,przymiarki" przystąpilem.

szczery, niż bym oczekiwal ­ mówię

rodzajem slużby dla ludzkości.

Struktura rytmiczna się zgadzala, ale

wciąż w imieniu podmiotu liryczne-

caly czas mialem wrażenie, że jest w

Dlaczego mialby być w

go ­ to może wlaśnie wtedy bywam

tym jakiś falsz, jakieś oszustwo. Po-

takim razie nazywany ,,prze-

hardy. Może tak.

niechalem więc takich prób, bogat-

kleństwem"?

Widzę sens tego wersu jako prze-

szy o zrozumienie, że ,,nie tędy dro-

W ten sposób analizowa-

kleństwo takie, że jesteś skazany na,

ga". Potem nastąpil żmudny proces

leś teksty, gdy dokonywaleś

po pierwsze, pewne niezrozumienie,

dopracowywania szczególów, rozkla-

ich wyboru? Gdy nad nimi

po drugie ­ niedopasowanie, bo nie

dania akcentów, ale to już zupelnie

pracowaleś?

możesz się nigdzie dopasować, nie

Wybieranie bylo wieloetapowym

inna, choć bardzo dluga, bajka.

procesem. Wchodzilem w tekst tak

możesz wsiąknąć w żadną strukturę.

Gdy spotkaleś się z Nor-

glęboko, jak bylo to możliwe, tak

Jeśli w nią wsiąkniesz, przestaniesz

widem po raz pierwszy w

dlugo, aż poczulem, że jestem jak

być obserwatorem. Musisz być na

liceum, stwierdzileś, że jest

gdyby zestrojony z klimatem wier-

uboczu, a jednocześnie musisz mieć

to osoba ,,wiarygodna". Co

sza, że rozumiem każdy myślnik,

ze wszystkim styczność poprzez ko-

to wlaściwie znaczylo?

każdy przecinek, każdy wykrzyknik,

mentowanie.

Moje zapamiętanie Norwida z

każdą sylabę zaakcentowaną, nie-

Zobacz, co się dzieje dalej w tym

czasów licealnych dotyczy bardziej

zaakcentowaną. Jak już wiersz nie

tekście: ,,Bo ja z przeklętych jestem

sfery czucia niż jakiejś analizy czy

Plyta PIELGRZYM Grzegorza Grunwalda

mial dla mnie żadnych tajemnic i

tego świata, / Ja bywam dumny i har-

myślenia o poezji. Co moglem jako

jednocześnie czulem go (bo w przy-

znaczalem sobie karteczkami ­ po

dy, / A milość moja, Bracie, dwuskrzy-

nastolatek wiedzieć o wiarygodności

A w kwestii muzyki meta-

padku Norwida nie wystarczy wiersz

gruntownym, jak mi się wydawalo,

dlata: / od uwielbienia do wzgardy"...

poety? Czulem natomiast, że Norwid

fizyka przejawila się w taki

zrozumieć ­ trzeba go poczuć), do-

przejrzeniu tego tomiku ­ te wier-

Czyli być może zapalam się, zachwy-

jest pewną opoką, na której można

sposób, że...

piero wtedy zabieralem się do mu-

sze, które wstępnie wybralem. Na-

Z pewnością nie skomponowal-

cam, mam drogę do zachwytu latwo

się bezpiecznie oprzeć. Że jest kimś,

zyki. Zależalo mi, by ten specyficzny

stępnie ­ szczęśliwie ­ odlożylem

bym takiej muzyki do swoich tek-

przetartą, jak mnie coś zachwyca, to

kto mówi prawdę w swoich wier-

klimat Norwidowych wierszy poczuć

go na okolo miesiąc. I jak go wzią-

stów. Jest ona wprost inspirowana

idę w to, zaglębiam się ­ mówi pod-

szach, nie cofa się tylko dlatego, że

jak swój, bo towarzyszylo mi przeko-

lem drugi raz do ręki, to się okaza-

poezją Norwida, a nie jest sobie ot

miot liryczny. Ale być może po jakimś

tak jest bezpieczniej czy wygodniej,