15

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 17­30 stycznia 2020 nr 1 (341)

Renowacja Czarnej Kamienicy ­

ukraińskiego państwa. Powinniśmy

jakie są skladniki myślenia kolonial-

kierować swoje dzialania także do

nego, jak dzialala radziecka okupa-

wspólny projekt ukraińsko-amerykański

tych osób.

cja kolonialna, w jaki sposób ZSRR

byl projektem neoimperialnym, czym

Czy jakieś okresy histo-

byla metropolia i peryferia. Spróbuje-

ryczne będą dla IPN priory-

Zakończenie renowacji Czarnej Kamienicy na Rynku 4 wzbudzi-

my wyjaśnić czym jest logika impe-

tetowymi?

lo ogromne zainteresowanie lwowskiej publiczności i prasy.

Osobiście nie mam szczegól-

rialna, syndrom postkolonialny, jak z

nych sympatii do żadnego z okresów

nim walczyć, jak dawać sobie radę z

historycznych. Rzecz jasna Instytut

kompleksami postkolonialnymi.

Remont i konserwacja obiektu

Dyrektor Martin Perschler powie-

JURIJ SMIRNOW

będzie więcej uwagi poświęcal XX

mialy charakter zespolowy. Wzmoc-

dzial, że odnowienie Czarnej Kamie-

Podsumowując, jaką jest

tekst

wiekowi, jako że w tym obszarze jest

niono fundamenty, wyremontowano

nicy we Lwowie jest pierwszą wielką

wizja polityki pamięci histo-

KARINA WYSOCZAŃSKA

wiele bialych plam. Jak wiadomo,

dach i piwnice, odnowiono okna i

pracą amerykańskiego funduszu am-

rycznej na Ukrainie? Komu

zdjęcia

podobne instytuty pojawily, się w kra-

drzwi. Nie do poznania zmienil się

basadorskiego dziedzictwa kulturowe-

jest ona potrzebna?

jach, gdzie funkcjonowaly reżimy to-

Sensem pamięci historycznej

To zainteresowanie realizacją

wewnętrzny dziedziniec, który zostal

go w Ukrainie i najważniejszą na dzień

talitarne. Stworzono je, aby przywra-

jest maksymalnie publiczna odpo-

projektu ma co najmniej dwa aspek-

częściowo nakryty specjalnym dasz-

dzisiejszy realizowaną z 15. grantów

caly pamięć, która zostala zatarta.

wiedź na trzy podstawowe pyta-

ty. Pierwszy polega na tym, że jest

kiem. Konserwacji poddano również

amerykańskich w tym kraju. Prace

Nasz XX wiek też wiązal się z totali-

nia: co pamiętać, jak pamiętać i po

to unikatowy zabytek lwowskiej ar-

drewniane zabytkowe schody. Naj-

związane z ratowaniem dziedzictwa

tarną przeszlością: to doświadczenia

co? Jeśli odpowiadać na pierwsze

chitektury i historii, który powstal w

ważniejsze prace dotyczyly fasady

kulturowego za granicą są jednym z

Wielkiego Glodu, Holocaustu, depor-

pytanie, to trzeba pamiętać kim je-

końcu XVI wieku (dokladnie w latach

kamienicy, na której starannie odre-

najlepszych sposobów przedstawie-

tacji Tatarów Krymskich, Bulgarów,

steśmy, skąd się wzięliśmy, jakie są

1566­1596) i jest jednym z najbar-

staurowano dekorację rzeźbiarską,

nia amerykańskiego punktu widzenia

Greków i innych narodów, katastrofy

najważniejsze wydarzenia w naszej

dziej znanych i popularnych symboli

boniowanie rustykalne pilastrów, par-

na podtrzymywanie różnorodności

w Czarnobylu. To tematy, które bę-

historii, czym one byly dla spole-

lwowskiej starówki, wpisanym na li-

teru, fasady oraz attykę. Przeprowa-

kultur, krajów i narodów. W ten spo-

dziemy akcentować. Ważne jest też

czeństwa i narodu politycznego. Co

stę UNESCO, siedzibą Lwowskiego

dzono też prace wewnątrz pomiesz-

sób USA demonstruje na caly świat

inne zadanie IPN ­ pokazanie proce-

do drugiego pytania ­ jak pamiętać

Muzeum Historycznego. Aspekt dru-

czeń muzealnych, gdzie częściowo

swoje rozumienie dziedzictwa kultu-

sów państwotwórczych. Aby wyko-

­ mowa o tym jak przeżywać, oma-

rowego i swoją ocenę kultury różnych

nać to zadanie powinniśmy spojrzeć

wiać te wydarzenia, przeprowadzać

narodów, dziś i tu ­ narodu Ukrainy.

szerzej na naszą historię, także na

dyskusje, które zbliżają nas do zro-

Prezes Towarzystwa Ochrony

wcześniejsze stulecia, choćby na

zumienia tych wydarzeń. I po trze-

Zabytków Andrij Saluk podkreślil,

czasy kozaczyzny.

cie ­ jakie wnioski mamy wyciągać

że w trudnych dla Ukrainy czasach

z historii? Sens polityki pamięci ma

wojny na wschodzie kraju ratowanie

W jaki sposób planuje Pan

się opierać na tym, co mamy pamię-

i ochrona dziedzictwa kulturowego

kontynuację polityki deko-

tać, kim jesteśmy i jacy jesteśmy.

to też część bezpieczeństwa naro-

munizacji? Jakie będą pierw-

Aby uczciwie odpowiedzieć na te

dowego Ukrainy.

sze kroki w tym kierunku?

Po pierwsze, będzie kontynu-

pytania powinniśmy rozumieć, że

Dyrektor Roman Czmelyk oznaj-

owana praca w przestrzeni publicz-

nasi przodkowie mieli w swoim

mil obecnym, że ogrom prac przy

nej, związana z usuwaniem nazw

udziale nie tylko jasne, ale i ciemne

odnowieniu zabytkowej Czarnej Ka-

dzialaczy reżimu totalitarnego. Bę-

strony historii. Powinniśmy umieć

mienicy wymagal dwa razy więcej

dziemy realizować ten proces na

z nimi pracować. Po drugie, nie

gi jest również bardzo znamienny,

zachowaly się renesansowe portale,

kosztów, niż oferowal amerykań-

drodze dialogu z obywatelami. Po

powinniśmy zapominać, że nasza

mianowicie jest to pierwszy przyklad

obramienia okien, sztukateria. I to

ski grant i że Muzeum Historyczne

drugie, jak już wspomnialem, two-

niezależność i wolność kosztowaly

realizacji we Lwowie wspólnego

daleko nie wszystko, co zostalo zro-

poradzilo sobie z tym wyzwaniem,

rzymy Archiwum organów represji,

bardzo wiele. Po trzecie ­ powin-

ukraińsko-amerykańskiego projektu

bione w ciągu trzech lat intensywnej

znalazlo bowiem możliwość zarobić

co także jest częścią procesu de-

niśmy wyciągać wnioski, odczuwać

związanego z zachowaniem i za-

pracy.

i wlożyć w prace konserwatorskie

komunizacji. Po trzecie postaramy

i rozumieć, że wśród rzeczy, które

bezpieczeniem cennego zabytku

Mówiono o tym na uroczystym

okolo 7 milionów 300 tysięcy hry-

się być bardziej obecnymi w szko-

pamiętamy, są punkty, z których mo-

nie tylko lwowskiej, ale też europej-

otwarciu odnowionej kamienicy i kon-

wien wlasnych kosztów. Podkreślo-

lach, na uniwersytetach, tak, aby

żemy czerpać silę, które korzystniej

skiej architektury.

ferencji prasowej, zwolanej z okazji

no też szczególnie wysoki poziom

mieć swój wklad w oświatę, tworzyć

ksztaltują naszą przyszlość. Trzeba

Prace związane z ratowaniem

zakończenia prac przewidzianych

prac konserwatorskich, w których

programy metodyczne związane ze

szukać porozumienia, brać przyklad

wspólnego polsko-ukraińskiego dzie-

ukraińsko-amerykańską umową o

uczestniczyli prawie wszyscy znani

zwalczaniem skutków totalitaryzmu,

i natchnienie z przeszlości, aby bu-

dzictwa kulturowego na terenie Lwo-

wykorzystanie grantu Ambasady

we Lwowie konserwatorzy zabytków,

totalitarnego sposobu myślenia.

dować lepszą przyszlość, pamięta-

wa są szeroko znane publiczności

USA. Roman Czmelyk, dyrektor

archeolodzy, naukowcy z Politechniki

Będą to także programy stymulu-

jąc o tym, co wcześniej dawalo nam

i skutecznie prowadzone od blisko

Muzeum Historycznego, zaprosil

Lwowskiej, Akademii Sztuk Pięknych,

jące rozwój krytycznego myślenia,

możliwość dokonywania wielkich

dwudziestu lat. Ale ukraińsko-ame-

na uroczystość wszystkich, którzy

Towarzystwa Ochrony Zabytków. Od

korzystania z dobrych jakościowo

rzeczy.

rykański projekt ­ to rzeczywiście

uczestniczyli w pracach konserwa-

pierwszego dnia z ramienia Muzeum

źródel historycznych, co będzie rzu-

prawdziwe wydarzenie, i to dotyczą-

torskich, oraz przedstawicieli wladz

Historycznego projektem opiekowali

calo nowe światlo na zbrodnie epoki

Anton Drobowycz ­ doktor

ce tak znaczącego obiektu, za tak

obwodowych i miejskich. Z Kijowa i z

się Petro Slobodian i Ruslan Kosziw.

radzieckiej.

nauk filozoficznych, ekspert w sferze

solidne koszty finansowe.

USA przybyli przedstawiciele strony

Petro Slobodian również poddal myśl

oświaty i kultury, badacz mitologii

Prace konserwatorskie byly pro-

W jaki sposób będzie re-

i wspólczesnej komunikacji, krytyk

wadzone w latach 2016­2019. dzięki

alizowana polityka dekolo-

sztuki, czlonek wladz Stowarzysze-

grantowi ambasady USA w Kijowie

nizacji?

Jak na razie mowa jest o kom-

nia Mlodych Religioznawców. Pra-

z funduszu zachowania dziedzic-

ponentach naukowym i oświatowym.

cuje jako docent Katedry Kulturologii

twa kulturowego. Projekt renowa-

Mamy zamiar pracować w ramach

Państwowego Uniwersytetu Peda-

cji zabytkowej Czarnej Kamienicy

projektów, które będą mówić o tym,

gogicznego im. Dragomanowa, jest

oceniony zostal przez amerykański

czym jest status kolonialny, jakie kra-

ekspertem Instytutu Badań Spolecz-

fundusz bardzo wysoko i na ten cel

je byly metropoliami a jakie koloniami,

no-Ekonomicznych.

przeznaczono 270 tys. dolarów USA.

Lwowskie Muzeum Historyczne mialo

również, na mocy podpisanej umowy,

Poszukuję krewnych

wlożyć w realizację projektu wlasną

część kosztów, która stanowila 29750

z rodziny Tarnawieckich

dolarów. W toku prac remontowych

i konserwatorskich tych pieniędzy

Malżeństwo to mialo troje dzieci: Jana

W numerze 6 Kuriera Galicyjskie-

okazalo się za malo i Muzeum zna-

Wladyslawa (1889­1982), Stanislawa

go z 2019 r. ukazal się sympatyczny

lazlo możliwości wlożyć w finanso-

(1890­1941) i Jadwigę (1893­1899).

wywiad, który przeprowadzil ze mną

wanie prac znacznie większe sumy,

Stanislaw Tomaszek dr med. zmarly w

p. Jaroslaw Krasnodębski. Dostalem

które praktycznie dorównują amery-

amerykańskiej, a wśród nich dr Mar-

zorganizowania w części parterowej

sowieckim więzieniu byl moim ojcem.

od niego ten egzemplarz pisma. Ku-

kańskim.

tin Perschler, dyrektor wykonawczy

kamienicy i na wewnętrznym dziedziń-

Być może żyje jeszcze ktoś z ro-

rier przeczytalem z dużym zaintere-

Projekt rekonstrukcji, remontu i

,,U.S. Ambassadors Fund for Cul-

cu lapidarium kamiennych rzeźb i ich

dziny Tarnawieckich, z kim mogę być

sowaniem, zwlaszcza wspomnienie,

konserwacji Czarnej Kamienicy zo-

tural Preservation", i Sean O Hara,

fragmentów ze zbiorów muzealnych.

spokrewniony. Bylbym wdzięczny,

które napisala p. Helena Tarnawiec-

stal opracowany przez lwowskich

pierwszy sekretarz Ambasady USA

Ta część projektu zostala wykonana.

ka o swojej siostrze Marii. Zaintere-

gdyby Redakcja zamieścila w Kurie-

naukowców z Katedry architektury

w Kijowie, attaché do spraw kultury

Wystawiono ponad 50 rzeźb pocho-

sowal mnie bardzo ponieważ moją

rze tę informację w formie ogloszenia.

Politechniki Lwowskiej i specjalistów

i oświaty (ostatni m.in. przez pięć lat

dzących z XIII­XIX ww. Wszystkie

prababką byla Emilia Tarnawiecka

Nie wiem czy p. Helena Tarnawiecka

Muzeum Historycznego. Przetarg na

pracowal w Ambasadzie USA w War-

rzeźby zostaly odnowione i opatrzone

czytuje każdy numer Kuriera, więc

(1848­1909), córka Jakuba Tarna-

wykonanie prac konserwatorskich

szawie i dobrze mówi po polsku).

krótkim opisem. Goście uroczystości

może daloby się przekazać Jej od-

wieckiego i Marii Schlamm. Wyszla

wygrala lwowska firma ,,Wolodar-

Dyrektor Roman Czmelyk nie

mieli możliwość obejrzeć lapidarium

powiednią informację. Gdybym mógl

ona za mąż za Wladyslawa von Hal-

Market", która dzialala w ścislym kon-

zapomnial o artystycznej oprawie

i wysluchać dokladnych komentarzy

britter (1867­1921). Malżeństwo to

otrzymać Jej adres lub nr telefonu

takcie ze specjalistami z Politechniki

uroczystości. Gości serdecznie wi-

Petra Slobodiana.

mialo jedną córkę Klementynę Marię

skontaktowalbym się bezpośrednio.

i najlepszymi lwowskimi konserwato-

tala piękną muzyką orkiestra kame-

Dla Czytelników Kuriera Galicyj-

Wszemilę von Halbritter (1867­1921).

Z góry uprzejmie dziękuję.

skiego opis nowej unikatowej wysta-

rami zabytków, m.in. specjalizującymi

ralna uczniów Szkoly Muzycznej im.

Klementyna z kolei zostala żoną Ro-

Jerzy Tomaszek

wy podamy w osobnym artykule.

się w konserwacji rzeźby kamiennej.

Salomei Kruszelnickiej.

mana Emila Tomaszek (1841­1913).

kjtomaszek@poczta.onet.pl