18

Okruchy historii

17­30 stycznia 2020 nr 1 (341) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (cz. 29)

­ Jak pójdzie nafta, to zaraz dam

metalowych. W 1913 roku, przed I

IWAN BONDAREW

wojną światową, wybudowal sobie

pieniądze ­ odpowiedzial dyrektor

wspanialą kamienicę w centrum

pastorowi.

Chopin

miasta, obecnie ul. Niezależności

Pomiędzy pierwszym i drugim

Cekler wrócil do Stanislawowa

11. Ozdobą kamienicy byla strzelista

piętrem hotelu ,,Dniestr" umieszczono

i gorąco modlil się w intencji pomyśl-

wieżyczka z kopulą, kryta miedzianą

medaliony. W architekturze nazywa

ności sprawy Kaufmana. I modlitwy

blachą. Samo pokrycie kosztowalo

się tak plaskorzeźby ujęte w owalne

jego zostaly wysluchane. W zaglębiu

mnóstwo pieniędzy i bylo chyba jedy-

obramowanie. ,,Dniestrowskie" me-

solotwinskim odkryto bogate zloża

nym tego rodzaju w Galicji. Gdy Gau-

daliony przedstawiają mężczyznę z

nafty, co rozwiązalo wszystkie pro-

swald chwalil się swoją kamienicą,

blemy. Już niebawem biznesmen

za każdym razem zwracal uwagę na

przekazal okrąglą sumę pieniędzy

miedziany dach.

na zbożny cel i w 1913 roku wysta-

wiono gmach przytulku. Nazwano go

,,Sarepta" ­ na cześć biblijnego mia-

sta w Libanie, gdzie mieszkal prorok

Eliasz. Umieszczono tam dom sióstr

milosierdzia. Dom mial centralne

ogrzewanie, wodociąg i nawet, egzo-

tyczne dla ówczesnego Stanislawo-

wa, lazienki.

Tak wyglądal Fryderyk Cho-

Karol Gauswald

pin...

Krajoznawca Mychajlo Holo-

rozwianą fryzurą, podobnego do In-

watyj pracowal swego czasu w za-

dianina Joe z filmu ,,Przygody Tomka

kladzie ,,Promprylad". Poznal tam

Ten chlopczyk ma smutny

Sawyera". Nie wiadomo dlaczego ar-

niejakiego Gausknechta ­ syna by-

wyraz twarzy ­ nic w tym

chitekt Janusz, budując hotel w 1913

lego czlonka Komunistycznej Partii

dziwnego

Ale wkrótce wybuchla I wojna

Emil Dubonnet

światowa i Stanislawów zajęly woj-

po prawej, zostala wystawiona w

Na miejsce zdarzenia przybyl

ska rosyjskie. Wladze carskie potrze-

1912 roku przez miejscowych boga-

sam  komisarz  stanislawowskiej

bowaly materialów strategicznych

czy Chowańców. Byla to pierwsza w

policji Kazimierz Janicki. Wybadal

na potrzeby obronności i caly dach

Stanislawowie czteropiętrowa kamie-

przybyszów i zrozumial, że nie są

przeznaczyly na przetopienie. Dla

nica z windą, oświetleniem elektrycz-

to żadni szpiedzy, ale sportowcy.

starego byl to cios nie do zniesienia.

nym i innymi nowoczesnymi udo-

Dwaj Francuzi, Emil Dubonnet i We-

Życie stracilo wszelki sens i popelnil

godnieniami. Aby nadać kamienicy

lby Jourdon, wylecieli z Paryża aby

on samobójstwo.

estetyczny wygląd Chowańcy zamó-

dostać się do Odessy i dokonać

Później Holowatyj sprawdzil tę

wili kilka rzeźb u mistrza Antoniaka,

rekordowego przelotu na odleglość

historię i okazalo się, że Gausknecht

tworzącego nagrobki na cmentarz.

2400 km. Jednak, gdy przelatywali

klamal. Karol Gauswald zmarl śmier-

Na Ukrainie istnieje tradycja, że

nad terenami austriackimi, wiatr ze-

cią naturalną i zostawil swoim synom

gdy ktoś buduje kamienicę, to sąsiad,

pchnąl ich na fortyfikacje Krakowa.

testament. A ponadto ­ istnieje fo-

Gmach ,,Sarepta" przy ulicy pastora Ceklera

jako porządny gospodarz, powinien

Garnizon otworzyl ogień i balon w

tografia z 1920 roku z widokiem ul.

roku, udekorowal go wlaśnie takimi

Zachodniej Ukrainy, który byl dość

wybudować nie gorszą. Dlatego już

20 miejscach przestrzelono. Aż

Sapieżyńskiej, na którym kamienica

podobiznami.

rozmowny i często opowiadal histo-

w roku następnym Niemiec Gau-

dziw, że kula powietrzna nie opadla

Gauswalda ma nietkniętą kopulę.

Istnieje legenda, że jest to profil

rie ze swej mlodości.

swald wystawil naprzeciwko swoją

od razu, lecz zdolna byla jeszcze

Okazuje się, że miedziany dach zde-

Chopina. Podobno polski kompozy-

Opowiadal na przyklad, że naj-

kamienicę. Też czteropiętrową, z win-

polecieć dalej.

montowano już później.

tor bywal w Stanislawowie i tu kon-

bogatszym mieszkańcem miasta

certowal. Później w miejscu budyn-

w okresie międzywojennym byl

Chlopczyk, który nie siusia

ku, gdzie grywal, wystawiono hotel

Niemiec Karol Gauswald. Mial pra-

Początek naszej ,,stumetrówki"

,,Austria" ­ obecny ,,Dniestr", uwiecz-

cownię kowalską i sklep wyrobów

tworzą dwie potężne kamienice. Ta

niając artystę na medalionach. Po-

równując podobiznę na medalionach

z portretem Chopina rzeczywiście

można dopatrzeć się pewnego podo-

bieństwa. Ale fakty są uparte: Ferenc

Liszt tu byl, Mozart mlodszy też, ale o

Chopinie kroniki jakoś milczą.

Aeronauci wylądowali w podmiejskiej wsi Wowczyniec

W pewnym momencie aeronauci

dą, elektryką i rzeźbami z pracowni

Nafta pana Kaufmana

poprzez gęstą mglę zobaczyli elek-

Antoniaka. O jednej z figur ulożono

Na ulicy Teodora Ceklera pod nr 9

tryczne światla i wzięli je za latarnie

lokalną anegdotę.

mieści się dziś Iwanofrankiwska Izba

morskie w Odessie, wobec czego

W Brukseli znajduje się znana

Przemyslowo-Handlowa. Ten gmach

wylądowali. Morza nie bylo tu nawet

fontanna ,,siusiającego chlopczyka".

niedawno obchodzil swój 100-letni ju-

blisko, a latarniami morskimi wydaly

A w Stanislawowie też mamy coś do

bileusz. Swoje powstanie zawdzięcza

im się światla na dworcu.

pokazania ­ figurę ,,chlopczyka, który

on nafcie.

Stanislawowska policja przez

nie siusia" i tym symbolizuje cierpie-

Pan Kaufman byl dyrektorem

dwa dni badala tożsamość aero-

nie narodu ukraińskiego.

wielkiej kompanii naftowej, która

nautów. Gdy wyjaśniono, że nie

przed stu laty dzialala w Solotwinie.

mieli żadnych zlych zamiarów,

Nafciarze dawniej, jak zresztą i dziś,

Aeronauci

wsadzono ich wraz z balonem do

W listopadzie 1913 roku miesz-

byli ludźmi daleko nie ubogimi i pie-

pociągu i odeslano do domu. Po-

kańcy Stanislawowa zobaczyli ol-

niądze mieli zawsze. Dlatego wla-

wietrznym wędrowcom wystawiono

brzymi balon. Szybko się zniżal i w

śnie do Kaufmana zwrócil się pastor

jednak slony rachunek na 294 koro-

krótkim czasie wylądowal na polu

Cekler, przewodniczący niemieckiej

ny, obejmujący wartość przejazdu

podmiejskiej wioski Wowczyniec. Z

spoleczności Stanislawowa. Popro-

i karę za nielegalnie przekroczenie

kosza wyszli dwaj mężczyźni, których

sil oligarchę o pomoc w budowie

granicy.

od razu otoczyli wieśniacy. Przybysze

przytulku dla chorych dzieci. Jednak

zwrócili się do nich w niezrozumialym

Interesujące, że z tej sumy komi-

odpowiedź pastor otrzymal dość

języku, wywolując jeszcze większe

sarz Janicki wziąl dla siebie 40 koron,

nieoczekiwaną.

podejrzenia. Czasy byly niepewne, w

jako rekompensatę za stracony czas.

Okazuje się, że sprawy pana

powietrzu czulo się wojnę, więc ae-

Widać stąd, że bardzo cenil swój

Kaufmana szly kiepsko. Na poszu-

ronautów uznano za zagranicznych

wolny czas, bowiem jego miesięczna

kiwanie nafty wylożyl spore pienią-

szpiegów i wezwano policję.

gaża wynosila 100 koron.

dze, a rezultatu nie bylo.

Kamienica Gauswalda