24

Okruchy historii

17­30 stycznia 2020 nr 1 (341) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Miasto kina

Od 1945 roku kino ,,Ton" zmienilo

znaczono glówny pawilon wystawy

po raz kolejny patrona na Iwana Fran-

produktów rolnych, wybudowany

kę. Gdy pod koniec lat 40. XX wieku

w parku w 1955 roku. Nazwano go

budowano w mieście cmentarz żolnie-

,,Trembita". Ten budynek o wyraź-

rzy radzieckich, to wlaśnie pracownicy

nych cechach architektury huculskiej

tego kina uchylali się od udzialu w tej

można oglądać do dnia dzisiejszego.

Jak mawial niegdyś dziadek Lenin: ,,Najważ-

niejszą sztuką jest kino". I chociaż niektórzy

zwolennicy wodza światowego proletariatu

dodają do tego jeszcze wino i domino, to jed-

nak przewodnia rola kina jest oczywista.

która jednak wraz z hotelem zmienila

swą nazwę na ,,Warszawa". Nieba-

Kino ,,Polonia" przy ul. Romanowskiego

wem dolączyly do nich kolejne sale

akcji. W okresie sowieckim dawne kina

Oprócz starych kin otwierano

kinowe: ,,Kasyno", późniejsze kino

zmienily swoje nazwy: ,,Urania" stala

nowe. W siedzibie dawnego klaszto-

,,Raj" (Mazepy 10), ,,Bellona" (naprze-

się kinem im. Szewczenki, a ,,Olimpia"

ru oo. bazylianów na Majzlach otwar-

ciw ,,Bialego Domu" na terenie koszar

otrzymala nazwę ,,Pionier" (funkcjona-

to kino im. Gorkiego. W 1952 roku

wojskowych) oraz ,,Ton". O tym kinie

riusze partyjni nie lubili mitologii grec-

przy ul. Halickiej w dawnym Domu

warto powiedzieć kilka slów.

kiej). Natomiast kina ,,Bellona", ,,Kasy-

Modlitwy ewangelistów otwarto kino

W 1895 roku na pl. Mickiewi-

no" i ,,Warszawa" w ogóle zamknięto.

,,Komsomolec".

cza wybudowano gmach polskiego

W latach powojennych bardzo

W latach 1960 zamknięte zo-

Sokola (byl też Sokól ukraiński, ale

popularne staly się tzw. ,,kina letnie".

staje kino Szewczenki. Jednak imię

w innym miejscu). Bylo to towa-

Organizowano je bardzo prosto: na

tego poety nadano kinu ,,Pionier".

rzystwo  kulturalno-gimnastyczne.

Obecnie mieści się tu biblioteka dla

dzieci. W 1927 roku budynek splo-

Kino ,,Urania" mieścilo się w hotelu Kamińskiego (w bu-

nąl. Ponieważ byl ubezpieczony, po

dynku po lewej)

otrzymaniu odszkodowania, gmach

W roku 1910 przy ul Strzelców

calkowicie odbudowano i dobudo-

IWAN BONDAREW

Siczowych pojawila się ,,Olimpia".

wano do niego kino ,,Ton". Byl to rok

W 1895 roku bracia August i Lo-

Wielu mieszkańców miasta pamięta

1929 i ,,Ton" byl pierwszym w mieście

uis Lumiere opatentowali projektor

to kino, ale pod inną nazwą ­ kino

kinem, gdzie grano filmy dźwiękowe.

filmowy, w którym wynaleźli zaledwie

im. Szewczenki.

Za początek ery kina dźwiękowego

jeden element mechanizmu prze-

W 1914 roku w hotelu ,,Austria"

uważa się powstanie w USA filmu

ciągania filmu ­ resztę części zapo-

otwarto kolejną salę kinową o tej

,,Śpiewak jazzu".

życzyli od swoich poprzedników. W

samej nazwie (ob. hotel ,,Dniestr").

W latach 30. XX wieku zaczyna

Pierwsze kino o szerokim formacie ,,Kosmos"

grudniu tegoż roku otwarto w Paryżu

Ta sala weszla do historii, bowiem 3

się era kolorowego kina. Pierwszym

pierwsze kino ­ w piwnicy ,,Grand

stycznia 1918 roku deputowani ZURL

Budowano też nowe kina. W

szczytowej ścianie kamienicy ma-

filmem kolorowym byl znowuż ame-

uchwalili tu akt polączenia się z URL.

Cafe" na bulwarze Kapucynów.

1963 roku na starym cmentarzu

lowano wapnem bialy prostokąt, na

rykański ,,Berkli sharp", który ukazal

Oprócz tych solidnych zakladów

Po raz pierwszy film w Stanisla-

żydowskim stanęlo kino ,,Kosmos".

placu ustawiano kilka lawek. W dni

się w 1935 roku. Po roku na ekrany

kultury przy ul. Romanowskiego

wowie zademonstrowal w maju 1897

Interesujące jest to, że w nocy

świąteczne przyjeżdżal samochód

wszedl radziecki kolorowy film ,,Gru-

(ob. Garkuszy) mieścilo się niewiel-

roku niejaki pan K. Malinowski. Poka-

przed jego otwarciem przez miasto

z projektorem i pokazywano filmy.

nia Kornakowa". W czasie okupacji

kie piętrowe kino ,,Polonia". Należy

zal on widzom krótką scenkę ,,Bawią-

przeszla wielka ulewa i strop kina

Najbardziej popularne tego typu kino

niemieckiej kino ,,Ton" zmienilo na-

podkreślić, że we wszystkich tych

ce się dzieci" oraz widoki Londynu

się zawalil. Na szczęście nie bylo

funkcjonowalo kolo palacu Potockich

zwę na ,,Wiktoria" i bylo kinem nur für

ofiar, ale wielu mieszkańców miasta

­ obecnie ul. 2000 lat Narodzin Chry-

Deutsche ­ czyli tylko dla Niemców.

widzialo w tym karę Bożą za znisz-

stusa. Kina te cieszyly się popular-

Kina tego nie mogli odwiedzać Ukra-

czenia cmentarza.

nością wśród mieszkańców miasta,

ińcy, Polacy, Żydzi i inne niearyjskie

W 1970 roku w dzielnicy BAM

dlatego na centralne kino letnie prze-

narodowości.

zbudowano obwodowe centrum

mobilizacyjne. Przy nim stale dzia-

lalo kino ,,Patriota", jako element pa-

triotycznego wychowania mlodzieży

i popularyzacji sprawy wojskowej.

W okresie przebudowy powstala

w mieście sieć sali kinowych, gdzie

można bylo oglądać filmy z kaset wi-

deo. Kręcono w nich takie filmy jak

wcześniej zakazane ,,Rembo", ,,Ter-

minator" czy ,,Labirynt Smoka", no

i naturalnie ,,Emmanuel" czy ,,Rzym-

skie wakacje". W centrum przez dluż-

szy czas dzialala ,,Wideoteka", leżąca

naprzeciwko centrum handlowego

,,Malwa".

Przed rozpadem Związku Ra-

dzieckiego ilość kin gwaltownie ma-

leje. W latach 90. XX w. pomieszcze-

Kino ,,Olimpia" z czasem przemianowano na ,,Szewczenki"

nie kina im. Gorkiego zwrócono oo.

zakladach demonstrowane byly je-

bazylianom, a w kinie ,,Komsomolec"

i Paryża. Byla to jednorazowa akcja,

dynie nieme czarno-biale filmy.

umieszczono Dom Ludowy Kniagi-

która przebiegala na piętrze kamieni-

Pierwsza wojna światowa ode-

nin. W tym okresie zamknięto ,,Pa-

cy przy obecnej ul. Mazepy 6.

rwala, rzecz jasna, mieszkańców

triotę" i kino im. Szewczenki. Najdlu-

Później Stanislawów odwiedza-

Stanislawowa od oglądania dziel

żej utrzymaly się ,,Kosmos" i kino im.

ly niejednokrotnie kina obwoźne.

kinematografii. Prawdziwy jednak

Iwana Franki, ale i te zamknięto. W

Jednym z nich bylo kino pana Oes-

renesans tej sztuki nastąpil w latach

wiek XXI Iwano-Frankiwsk wkroczyl

sera, który urządzil publiczny pokaz

powojennych. Wówczas w mieście

bez żadnej sali kinowej.

w gmachu obecnej Filharmonii.

dzialalo aż sześć (!) kin. Nawet w

A jednak szeroki ekran powrócil

Natomiast pierwszym stalym kinem

okresie względnego dobrobytu w

do miasta. Początkowo sieć ,,Linia

w mieście byla ,,Urania", otwarta w

czasach sowieckich nie udalo się

kina" reanimowala ,,Kosmos", a z

1908 roku. Mieścila się przy obec-

pobić tego rekordu.

czasem w dawnym kinie im. Iwana

nej ul. Iwana Franki. Po roku dzia-

W okresie międzywojennym swą

Franki otwarto kino ,,Lumiere". Tak

lalności kino przenioslo się na nowy

dzialalność kontynuowaly ,,Urania"

więc mieszkańcy naszego miasta

adres przy ul. Sapieżyńskiej (dawny

i ,,Olimpia". Istniala również ,,Austria",

mają w czym wybierać.

Teatr Lalek).

Kino ,,Warszawa"