13

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 28 lutego­16 marca 2020 nr 4 (344)

Ukraiński film Zakazany" w Sejmie RP

13 lutego w Sejmie RP, w Nowym Domu Poselskim w sali im. Jacka Kuronia wyświetlony zostal film ukraińskiego

reżysera Romana Brovko pt. ,,Zakazany". Jest to metaforyczna opowieść o tragicznej i tajemniczej śmierci w 1985

roku w jednym z sowieckich obozów Wasyla Stusa. Byl on jednym z najwybitniejszych ukraińskich poetów II polowy

XX wieku, obrońcą praw czlowieka, bohaterem Ukrainy, który walczyl z sowieckim systemem. Film zdobyl pierwszą

nagrodę na Międzynarodowym festiwalu Dream City na Ukrainie w kategorii ,,najlepszy film fabularny". Reżyser filmu

Roman Brovko byl stypendystą programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Gaude Polonia w 2013 roku.

Organizatorem wydarzenia byla wicemarszalek Sejmu RP Malgorzata Gosiewska.

Zdaniem Romana Brovki, na

ny potajemnie w niewoli i przekaza-

KONSTANTY CZAWAGA

Ukrainie nadal jest zapotrzebowanie

ny światu w 1982 roku. W latach 80.

tekst i zdjęcia

na filmy o ukraińskich bohaterach

XX wieku więzień polityczny Kremla

z szacunkiem do historii tego kra-

­ To jest bardzo ważny film,

śledzil polski ruch wyzwoleńczy.

ju, do wydarzeń historycznych, bo

który pokazuje Ukraińca, wielkiego

,,Chyba od samego Kijowa śledzę

istnieje nadal zagrożenie ekspansji

czlowieka, twórcę, ale też wielkiego

wydarzenia w Polsce ­ pisal Wasyl

rosyjskiego świata. Na terenach

przyjaciela Polski i polsko-ukraiń-

Stus. ­ Niech żyją wolontariusze wol-

Donbasu niekontrolowanych przez

skiego pojednania, co nie jest bez

ności! Ich, Polaków, nieposluszeń-

państwo ukraińskie mlodzież i dzieci

znaczenia, szczególnie wobec wyda-

stwo wobec radzieckiego despotyzmu

są wychowane na podręcznikach ro-

rzeń, jakie mamy w ostatnich latach

cieszy, ich ogólnonarodowe wstrząsy

syjskich i ,,bohaterach" Związku Ra-

­ powiedziala przed wyświetleniem

imponują; klasa robotnicza, inteligen-

dzieckiego, Rosji i quasi republik.

filmu obecna wicemarszalek Sejmu

cja, studenci ­ wszyscy, oprócz woj-

­ Mamy wspólną historię z Pol-

RP Malgorzata Gosiewska. ­ Film

ska i policji.

ską, dlatego musimy też wspólnie

,,Zakazany" jest filmem zaangażo-

Jeśli wydarzenia potoczą się w

realizować takie filmy, które lączą na-

wanym. Porusza ważne sprawy, ale

ten sposób, to jutro plomień ogarnie

sze narody ­ podkreślil reżyser filmu

też pokazuje jedną bardzo ważną

również wojsko. Co będą wtedy ro-

,,Zakazany".

rzecz ­ pokazuje czym jest Rosja.

bić Breżniewowie i Jaruzelscy?

Dlatego ruch helsiński to dla tego

je na sukces. Inaczej jednak ruch

Andrij Deszczycia, ambasador

Nie jest ważne, jak ona się nazywa,

W totalitarnym świecie nie ma

kraju wyższa matematyka, być może

helsiński jest podobny do dziecka,

Ukrainy w Polsce zlożyl podziękowa-

nie jest ważne kto nią kieruje, ale to

żadnego innego narodu, który tak

również jako ruch narodowo-patrio-

które zamierza mówić basem. Oczy-

nie posel Malgorzacie Gosiewskiej

jest system, z którym my musimy się

wiernie bronilby swego ludzkiego i

tyczny. Natomiast ruch o mieszkanie

wiście mial on być rozgromiony, bo w

za możliwość zaprezentowania ry-

nieustająco zmierzać. To nie jest tak,

narodowego prawa. Polska pokazuje

i kawalek chleba, ruch o normalną

swoich żalobnych intonacjach prze-

sunków Romana Suszczenki i film

że prezydenta Putina można ulaska-

Ukrainie przyklad (psychicznie my,

pensję to język jasny, akceptowalny.

widywal ten pogrom.

,,Zakazany" w Sejmie RP.

wić, ucywilizować, zawierać poro-

Ukraińcy, jesteśmy blisko, może naj-

Jestem zachwycony polskimi

Być może następna aktualiza-

­ Ten film warto zobaczyć, żeby

zumienia, dyskutować. No, nie. On

bliżej polskiej natury, ale nie mamy

zwycięzcami ducha i żaluję, że nie je-

cja wladzy w ZSRR zmieni szanse

przybliżyć sobie czasy sprzed kil-

szanuje tylko tych, którzy są silni. ­

najważniejszego ­ ducha patrioty-

na lepsze, ale póki co spoleczny

stem Polakiem. Polska tworzy epokę

kudziesięciu lat i zrozumieć walkę,

Tak jest i do tego musimy przekonać

zmu, który konsoliduje Polaków).

pesymizm radzieckiego ruchu dy-

w totalitarnym świecie i przygotowuje

którą naród ukraiński kontynuowal w

nie siebie, bo my to wiemy ­ mówila

czasach sowieckich, walcząc o swo-

dalej Gosiewska. Zdaniem wicemar-

ją wolność, godność, niezależność.

szalek, do tego trzeba przekonać też

Jednym z liderów byl Wasyl Stus ­

polityków amerykańskich i nie tylko, i

powiedzial Deszczycia. ­ Warto to zo-

wlaśnie film ,,Zakazany" jest dobrym

baczyć, żeby stawić czolo możliwym

krokiem, aby pokazać ten system.

zagrożeniom powrotu takiego tota-

Obecny Roman Brovko podzię-

litaryzmu czy powrotu do systemu,

kowal za możliwość pokazania tego

który przeżyliśmy ­ Polska, Ukraina,

filmu w Sejmie RP, za wsparcie dla

Litwa oraz inne państwa obozu ra-

Ukrainy, za wspieranie kultury ukra-

dzieckiego. Wiemy, że nie zgodzimy

ińskiej w bardzo trudnym czasie.

się żeby ten reżim powrócil.

Film jest zrealizowany w języku

Andrij Deszczycia wspomnial

ukraińskim, napisy są po polsku.

również o wystawie rysunków bylego

­ Film jest oparty na faktach

politycznego więźnia Kremla Roma-

prawdziwych i przed tym, jak go zro-

na Suszczenki, która w przededniu

bić przeprowadzono sporo wywia-

zostala otwarta w Sejmie RP. Zazna-

dów z uczestnikami wydarzeń histo-

czyl, że ten dziennikarz ukraiński jest

rycznych, z ludźmi, którzy byli razem

również symbolem walki o wolność

ze Stusem, nawet w jego ostatnich

i ludzką godność. Także przypomnial,

dniach w obozie ­ powiedzial reży-

że na Allegro.pl trwa licytacja jego ory-

ser.

ginalnego obrazu ,,Podwórko Neapoli-

W wywiadzie dla Kuriera wyjaśnil,

Roman Brovko przedstawia swój film

tańskie", namalowanego w rosyjskim

że jeszcze w szkole zainteresowal się

sydenckiego jest poparty żelaznymi

Szkoda, że Ukraina nie jest go-

jego upadek. Czy jednak polski przy-

więzieniu. Koszty ze sprzedaży tego

postacią Wasyla Stusa. ­ Wiele razy

argumentami. [1982] ­ źródlo: Wasyl

towa na pobieranie lekcji od polskie-

klad stanie się również naszym ­ oto

obrazu będą przekazane dla dzieci

pytaliśmy nauczycieli o Stusa, ale

Stus. Utwory w 6 tomach. Księga 9,

go nauczyciela.

jest pytanie.

więźniów politycznych, którzy nadal

bylo bardzo malo faktów ­ wspomnial.

tom 4, wyd. Proswita, Lwów 1994, s.

Reżim ZSRR i oficjalnej Polski,

Polska drażnila Rosję przez caly

przebywają w rosyjskich więzieniach.

­ Nawet nasza patriotyczna nauczy-

500­501.

odważając się na walkę z wlasnym

XIX wiek, a teraz kontynuuje swoje

­ Bardzo się cieszę, że mamy tak

cielka języka i literatury ukraińskiej

Podczas prezentacji filmu ,,Zaka-

narodem za pomocą najpoważniej-

próby.

intensywny dialog ukraińsko-polski,

nie mogla wiele powiedzieć o Stu-

zany" reżyser Roman Brovko mówil

szego nacisku policyjnego, ponow-

Życzę polskim powstańcom jak

że Ukraina jest obecna w Sejmie RP

sie. Wiedzieliśmy, że byl taki poetą,

nie tylko o powstaniu tego dziela,

nie ujawnil jednak swą antyludzką,

najlepszego losu i mam nadzieję, że

i w spoleczeństwie polskim ­ zazna-

który pisal o systemie, a następnie

lecz również o sytuacji kinematografii

despotyczną istotę.

wprowadzony 13 grudnia stan wojen-

czyl ukraiński dyplomata. ­ Wydaje

zmarl w nieznanych okolicznościach

ukraińskiej i swoich planach.

Po Polsce ­ tak mi się wydaje ­

ny nie zdusi świętego plomienia wol-

mi się, że jest to dobry krok, by ob-

w obozie. Potem byla Rewolucja

­ Film ,,Zakazany" powstal dzię-

w moskiewskie idealy może wierzyć

ności. Mam nadzieję, że w zniewo-

chodzić w tym roku 100-lecie Bitwy

Pomarańczowa, Majdan, gdzie by-

ki wsparciu Ukraińskiej Państwowej

tylko ostatni glupiec i ostatni lajdak.

lonych krajach znajdą się sily, które

Warszawskiej i 100-lecie Sojuszu

lem i kręcilem filmy dokumentalne.

Agencji Filmowej ­ wyjaśnil. ­ Pod-

Niestety, nie wiem, jakie wrażenie

wesprą wyzwoleńczą misję polskich

Petlury i Pilsudskiego, który jeszcze

Ludzie podeszli do mnie i zapytali

wolontariuszy wolności.

czas kadencji prezydenta Poroszenki

wywarla Polska na narodach ZSRR

raz potwierdzil, że wspólnie możemy

mnie jako reżysera, dlaczego wciąż

mieliśmy bardzo mocny rozwój, rene-

Biorąc pod uwagę polskie wy-

i calego obozu.

stawić czolo zagrożeniu takiemu, ja-

nie ma na Ukrainie filmu o Stusie?

sans kultury ukraińskiej i ukraińskie-

darzenia, wady ruchu helsińskiego ­

Wariant  wyzwolenia  wedlug

kim byl bolszewizm. I zwalczyć takie

Więc go zrealizowalem.

go kina. Stworzyliśmy w tym okresie

tchórzliwie szanowanego ­ staly się

związków zawodowych bylby nie-

zagrożenie. Ten film jest trudny, ale

Z filmem ,,Zakazany" Roman

może więcej, niż sto filmów o ukra-

jeszcze bardziej prymitywne.

zwykle skuteczny również dla ZSRR.

nawoluje do refleksji i do tego, żeby

Brovko objechal calą Ukrainę.

ińskich bohaterach. To jest bardzo

Gdyby byl to masowy ruch ludo-

Gdyby początek w wykonaniu

nie ustawać w walce i osiągać swoje

Promuje go też w innych krajach,

ważne. I musimy to przedlużyć. Teraz

wej inicjatywy, z szerokim programem

inżyniera Klebanowa zostal poparty

cele ­ stwierdzil Andrij Deszczycia.

zwlaszcza w Polsce. Często pod-

trwają dyskusje jaki ma być w ogóle

wymagań spolecznych i politycznych,

w calym kraju, rząd ZSRR mialby

­ Jesteśmy razem i w tym nasza

czas spotkań w widzami cytowano

film ukraiński i czy to musi być film ko-

gdyby byl to ruch z planem przyszlej

przed sobą być może najbardziej

sila ­ podkreślila wicemarszalek RP

fragment ,,Z obozowego zeszytu"

mercyjny z dużym sukcesem.

wladzy ­ wtedy mialby jakieś nadzie-

wspólczesnego antagonistę.

Malgorzata Gosiewska.

Wasyla Stusa, który zostal napisa-