19

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 31 marca­27 kwietnia 2020 nr 6 (346)

Prezydenci Lwowa

24000 dolarów, których wlasność

wy przez dyrekcję ,,Polminu" sądo-

wpisal na nazwisko swej pierwszej

wi karnemu nastąpilo na tle osobi-

żony Heleny. Wszystkie pieniądze na

stych dywergencji, tym bardziej, że

Tadeusz Rutowski

pokrycie ceny tego kupna pobierane

on ofiarowal w swoim czasie gwoli

byly z kasy ,,Produkcji". Dalej na za-

ratowania nazwiska rodziny ,,Polmi-

lożenie drożdżarni w Stanislawowie

nowi" zabezpieczenie jego pretensji

częściowo (500.000 zl) przez Akcyj-

oskarżeni Stanislaw Vincenz i Tade-

ny Bank Hipoteczny, a częściowo hi-

usz Strzelecki wlożyli okolo 12000

ADAM KACZYŃSKi

poteką na jego kopalni w Slobodzie

dolarów, jednak straciwszy wylożoną

Rungurskiej. Gwarancji tych ,,Po-

gotówkę, nie dopięli celu. Wydatki te

Tadeusz Klemens Rutowski uro-

lmin" nie przyjąl, co w konsekwencji

również pokryla kasa ,,Produkcji". W

dzil się 2 grudnia 1852 w Tarnowie

pociągnęlo za sobą obecny proces

latach 1927­1928 nabyl Stanislaw

w rodzinie ziemiańsko-inteligenckiej.

o sprzeniewierzenie".

Vincenz 60% udzialów w kopalniach

Byl synem Klemensa Rutkowskiego

Zakończenie tej sprawy i wyrok

kolo Iwonicza, wybudowal willę w By-

i Karoliny z Treszkowskich. Od dziec-

sądu byly zupelną niespodzianką

strzycy i dom dla ojca kosztem okolo

ka byl wychowywany w tradycji pa-

dla publiczności i odbywaly się też w

2000 dolarów, nabyl auto marki ,,Au-

triotycznej. Dzięki zamożności rodzi-

tajemniczych okolicznościach. Otóż

stro-Daimler" (ogólem mial trzy auta).

ców otrzymal doskonale wyksztalce-

24 czerwca z nieznanych powodów

W tych latach Stanislaw Vincenz wy-

nie. Po ukończeniu gimnazjum zostal

zrzekl się dalszego udzialu w procesie

jeżdżal kilka razy za granicę, pobie-

przyjęty na Politechnikę Wiedeńską.

obrońca Vincenza adwokat de Dwer-

rając na pokrycie tych wydatków pie-

Podjąl również studia prawnicze na

nicki i oskarżony prosil o odroczenie

niądze z kasy ,,Produkcji" w sumach

Uniwersytecie Wiedeńskim. Zwień-

po kilka tysięcy dolarów. Zakupil też

procesu, ale wniosku tego Trybunal

czeniem edukacji bylo otrzymanie w

grunta naftowe w Czarnym Potoku

nie uwzględnil. Jednak w przeddzień

1872 r. tytulu doktora filozofii.

oraz udzialy w spólce ,,Zachodnie

ogloszenia werdyktu ogloszono, że

Mlody Rutowski już podczas stu-

Podkarpacie".

zachorowal jeden z sędziów. Oglo-

diów zajmowal się publicystyką. Po

zakończeniu nauki na stale związal

się z zawodem dziennikarza. Pisywal

m.in. w ,,Slowie Polskim", ,,Gazecie

Narodowej", ,,Ekonomiście Polskim"

oraz w ,,Muzeum". W swoich arty-

kulach propagowal pracę u podstaw

oraz zabiegal o modernizację Galicji,

która byla w owym czasie jednym z

najbardziej zacofanych regionów w

CK monarchii.

Spory majątek odziedziczony po

rodzicach pozwalal Rutowskiemu na

angażowanie się w sprawy publiczne.

W 1905 zostal powolany przez

Towarzystwa Milośników Przeszlości

Dzięki znanemu z prasy nazwisku,

Michala Michalskiego na funkcję wi-

Lwowa. Byl również inicjatorem po-

kolejno wygrywal wybory do sejmu

tablica upamiętniająca Stanislawa Vincenza na budynku

ceprezydenta Lwowa. W trakcie swo-

wstania Miejskiej Galerii Obrazów.

krajowego we Lwowie oraz do Rady

gimnazjum w Kolomyi

jej pracy nadzorowal wiele miejskich

Po wybuchu wojny światowej

Państwa, w której zasiadal jako posel

inwestycji, dbając przy tym o har-

pozostal we Lwowie. W trakcie rosyj-

z Galicji w latach 1888­1901. W par-

szenie wyroku odlożono i jak okazalo

Księgowy ,,Produkcji" Bernard

monijny i estetyczny wygląd nowej

skiej okupacji miasta od 3 września

lamencie wiedeńskim przeciwstawial

się ­ aż na cztery miesiące. Za ten

Tillinger podal jako świadek, że wy-

zabudowy. Szczególnie skupial się

1914 r. do 22 czerwca 1915 r. pelnil

się ugodowej polityce zdominowane-

czas coś się zmienilo w ukladach

sokość zadlużenia Stanislawa Vin-

na kulturze i rozwoju muzealnictwa.

funkcję prezydenta Lwowa. Dzięki

go przez konserwatystów Kola Pol-

między ,,Polminem" a Stanislawem

cenza wynosila kwotę ponad 600.000

Byl znanym kolekcjonerem. Pomimo

jego wysilkom udalo się zachować

skiego. Swoją dzialalność związal z

Vincenzem. Co konkretnie? Pozosta-

zlotych, Kazimierza Vincenza okolo

zaangażowania w pracę urzędniczą

porządek oraz zapewnić w miarę

Polskim Stronnictwem Demokratycz-

lo to już sekretem na zawsze.

43.000 zlotych, Tadeusza Strzelec-

znajdowal czas na dzialalność spo-

normalne warunki życia wszystkim

nym, dla którego przygotowal statut.

Trybunal zaś oglosil wyrok dopiero

kiego ­ 33.000 zlotych. Stanislaw

leczną i wydawniczą. Byl redaktorem

obywatelom miasta. W 1915 r. zostal

Po śmierci Tadeusza Romanowicza

25 października 1931 roku i ,,uniewin-

Vincenz zaprzeczal wszystkim oskar-

naczelnym miesięcznika ,,Sztuka".

wraz z calym Prezydium Rady Miasta

w 1904 objąl wraz z Janem Rotterem

nil wszystkich oskarżonych od winy

żeniom ,,Polminu" i śledztwa i powie-

W 1906 doprowadzil do zalożenia

internowany przez Rosjan. Po prawie

przywództwo w partii.

i kary, a w szczególności obu Vincen-

dzial przed sądem, że kopalnie i te-

dwóch latach starań i zabiegów dy-

zów ­ Stanislawa i Kazimierza ­ oraz

reny naftowe nabyl za pieniądze po-

plomatycznych w styczniu 1917 r.

Tadeusza Strzeleckiego i Adolfa

życzone w ,,Związku Przemyslowców

(na chwilę przed wybuchem rewolucji

Lantnera. Powództwo cywilne wnie-

Naftowych", względnie z dochodów

i abdykacją cara) zostal zwolniony i

sione przez ,,Polmin" pozostalo bez

swoich kopalni, jak również z wla-

poprzez neutralną Szwecję i Wiedeń

rozpoznania".

snych pieniędzy wybudowal willę. O

powrócil do Lwowa. Jego przyjazd

Siedem miesięcy później, 12

swoim zadlużeniu ,,Produkcji" też nic

w dniu 1 lutego 1917 r. zostal owa-

nie wie i do żadnej winy nie poczuwa.

maja 1932 roku Sąd Apelacyjny za-

cyjnie przyjęty przez mieszkańców

Następnie ,,Produkcja" zbankrutowa-

twierdzil wyrok sądu I instancji. Spra-

miasta. Kilka dni później wladze

la, księgi i rachunki są nie wiadomo

wa o sprzeniewierzenie miliona zlo-

austriackie powierzyly mu zarząd

gdzie i ,,nie ma z kim mówić". Vincenz

tych byla cezurą w życiu Stanislawa

komisaryczny nad Lwowem.

też uważal, że ,,Produkcja" miala wza-

Vincenza. Od tego czasu znamy już

Pobyt w rosyjskiej niewoli mocno

jemną pretensję do ,,Polminu" obliczo-

innego doktora Vincenza ­ wybitne-

poderwal zdrowie sędziwego prezy-

go pisarza, filozofa, znawcę kultury

ną na kwotę 605.480 zlotych.

denta. Po niespelna dwóch miesią-

Huculszczyzny, autora ,,Na wysokiej

Wszystko wskazywalo na sze-

cach pracy doznal wylewu krwi do

poloninie" (pierwsza część ukazala

reg afer finansowych, trudnych do

mózgu. Na skutek częściowego para-

się drukiem w 1936), Kawalera Orde-

sprawdzenia, pelnych tajemnic i nie-

liżu musial zrezygnować z wszelkich

ru Odrodzenia Polski (1938) i Zlotego

domówień. Stanislaw Vincenz uważal

funkcji publicznych. Zmarl 30 marca

Wawrzynu Akademickiego (1938).

również, że ,,przekazanie calej spra-

1918 r. w Krechowie kolo Żólkwi.

Zostal pochowany na cmentarzu Ly-

Korzystaj z uslug

czakowskim. Wdzięczni mieszkańcy

Lwowa wystawili mu jeden z najoka-

polskich przewodników

zalszych pomników.

W tym miejscu warto również

wspomnieć o synu Tadeusza Rutow-

ze Lwowa!

skiego Andrzeju, który jako ochotnik

slużyl w II Brygadzie Legionów Pol-

Fachowe oprowadzanie po Lwowie,

skich, a następnie jako oficer artylerii

walczyl w wojnie polsko-bolszewic-

pilotowanie grup turystycznych

kiej. W 1939 r. po zajęciu Lwowa

po Kresach w języku polskim

przez sowietów zostal aresztowany

przez NKWD i jako oficer rezerwy

tel.: 0-0380679447843, 0-380677477329, 0-380676750662,

trafil do obozu jenieckiego w Koziel-

0-380504304511, 0-380504307007, 0-380509494445,

sku. Wiosną 1940 r. rozstrzelano go

Grobowiec tadeusza Rutowskiego na cmentarzu lycza-

0-380987175971

w Katyniu.

kowskim we Lwowie