27

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 31 marca­27 kwietnia 2020 nr 6 (346)

Humor

dziwnego, że radość nasza towarzy-

Polski i świata, chętnie nabywają te

tych swego rodzaju dziel sztuki za-

gdzie sprawiają im rzetelny śmigus.

szy im stale?

ciekawe okazy sztuki ludowej.

chowalo się do dzisiaj.

Tak samo i dziewczyny, zmówiwszy

żydowski

Do  najdawniejszych  wierzeń

W roku obecnym, jak i w po-

W wielu okolicach Polski wyra-

się, napadają na parobków.

wszystkich ludów świata należy

przednich, caly zapas palm wileń-

biają niezwykle piękne pisanki. W

Nazwy śmigus i dyngus ­ to

przede wszystkiem wiara w Zmar-

skich, który się znalazl na ulicy, zostal

naszych stronach za najpiękniejsze

zapożyczenia niemieckie. Dyngus

twychwstanie. Już czlowiek pierwotny

doslownie rozchwytany po cenach

uchodzą pisanki huculskie, utrzy-

oznacza polewkę wodnistą, wreszcie

trochę za późno

W wagonie kolejowym bogaty

mane zazwyczaj w kilku kolorach

zresztą bardzo niskich, przeważnie

wierzyl w zmartwychwstanie slońca

chlust wody na kogoś wylany. Dyngu-

szlagon prowadzi rozmowę z nieglu-

i posiadające bardzo oryginalne,

po 10 do 15 gr. za palmę, wyjątkowo

po dlugiej nocy zimowej, wierzyl tak-

sem nazywano także owsiankę (zupę

pim Żydem. Po jakimś czasie szlagon

przeważnie geometryczne motywy,

piękne okazy do 20 gr., a seryjne po

że w zmartwychwstanie wiosny, któ-

owsianą postną), której resztki wyle-

wyjmuje z torby podróżnej kotlety

choć napotyka się też motywy roślin-

15 gr. za parę.

ra zamarlą naturę budzi do nowego,

wano z garnków w wielkim poście na

wieprzowe i, zabierając się do jedze-

ne i zwierzęce, a wykonane często

promiennego życia.

Wielkanoc. Dyngus i śmigus, to także

nia, proponuje uprzejmie Żydowi:

z takim talentem, o jaki trudno nie-

Biją dziś dzwony, gloszące

i podarunek, darowany malym chlop-

Jajko Wielkanocne

­ Może pan pozwoli jeden ko-

raz podejrzywać spracowane dlonie

Zmartwychwstanie. Niech ziści się

Święta Wielkanocne, jak i Świę-

com, którzy w drugi dzień Wielkiejno-

tlet?

Huculów. Styl ornamentu pisanek

zmartwychwstanie ducha polskiego.

ta Bożego Narodzenia, bogate są

cy chodzą po dyngusie, śpiewając

­ Nie ­ odpowiada Żyd. ­ Mnie

oparty jest na dawnych tradycjach, a

Niech duch ten wyzwoli się z tego,

w starodawne obyczaje, w których

piosenki dyngusowe z powinszowa-

tego jeść nie wolno, bo to nie jest ko-

rozwinąć się musial w jakimś wysoce

co go jeszcze przygniata do ziemi.

motywy religji chrześcijańskiej splo-

niem świąt i prosząc o poczęstunek.

szerne.

artystycznym ośrodku. Często uży-

Niech sobie ludzie uprzytomnią, jakie

tly się z odwieczną tradycją, prze-

Podarunek ten stal się z czasem zwy-

­ Trudno. W takim razie zjem

wanym motywem są listki dębu. Ze

z boskiego nakazu plyną wytyczne

chowaną przez lud od przedhisto-

czajem dość powszechnym, a bywaly

sam.

zwierzęcych motywów napotykamy

dla zmartwychwstalej Polski. Niechże

rycznych jeszcze czasów.

nim zazwyczaj kwiaty. Jak powiada

Zjadlszy sam wszystkie kotlety,

często kurę lub koguta, ulubionym

wiedzą, że w tej nowej i przelomowej

W wielkanocnej tradycji pierw-

Jakób Haur: ,,Damom po kolędzie, po

wyciąga z torebki flaszkę wina i po-

motywem jest też koń. Bardzo często

dobie dla Polski winna przetworzyć

sze I miejsce zajmuje niewątpliwie

śmiguście, różą kawaler przyslużyć

daje sąsiadowi do picia.

piszą pisanki także kurze, gęsie i wro-

się i odrodzić dusza Narodu. Zapa-

jajko.

się może".

­ Pan dobrodziej jest bardzo la-

nie lapki, motylki, pająki itp.

nować musi nie tylko na ustach, ale

Tradycja ta pochodzi ze Wscho-

skawy, ale ­ nam Żydom nie wolno

w sercach i czynach Narodu ta mi-

du, z jego glębokiej starożytności.

Gaik

nic jeść ani pić, co nie jest koszerne.

Wedlug wierzeń hinduskich stworzyl

lość wszystkich, która stać się może

Z Wielkanocą lączy się też gaik ­

Lany poniedzialek

Chyba, że nas ktoś do tego gwaltem

Z drugim dniem świąt wielka-

obchód ludu polskiego, witający wio-

przymusza.

nocnych wiąże się stary zwyczaj,

snę, czyli nowe lato. Zwyczaj ten zna-

­ Skoro tak, to dobrze! Zaraz

znany w calej Polsce, wzajemnego

ny jest pod nazwami: gaj, gaik, maj,

pana zmuszę! ­ wola szlagon w do-

brym humorze. I wyjmując z kieszeni

oblewania się wodą. Tak zwany ,,lany

maik, nowe lato, nowe latko, turzyce,

nabity rewolwer grozi:

poniedzialek" różnie się nazywa:

na Polesiu ­ kust, na Ukrainie ­ haiw-

­ Pij pan, albo strzelam!

śmigus, śmigust, śmigurst, dyngus

ki, u Bialorusinów ­ zielone wino, na

Żyd prędko wypil i powiedzial:

albo śmigus dyngus. Początek tego

Podlasiu ­ ,,chodzenie z królewną".

­ Jaka szkoda, że mi pan tak nie

zwyczaju sięga w czasy bardzo od-

Obchód polega na tem, że dziew-

grozil już przy kotletach...

legle; spotykamy go zarówno w Azji,

częta albo chlopcy otaczają zieloną

jak i nad Wislą.

galąź sosnową, lub calą choinkę we

Spodnie i świat

W niektórych dzielnicach Pol-

wstążki, j kwiaty, świecidla, dzwonki,

Do pewnego krawca przyszedl

ski, w zwyczaju śmigusowym prze-

czasem przywiązują na wierzchu lal-

klient zamówić spodnie. Pierwsza

chowaly się jeszcze wyraźnie ślady

kę, mającą oznaczać królowe wiosny

miara odbyla się po tygodniu, druga

pierwotnego obmywania. Tak jest w

i obnoszą po wsiach i dworach, śpie-

po miesiącu, a gotowy strój udalo się

Wielkopolsce. Parobek wychodzi na

wając i winszując ,,nowego latka".

W drodze do kościola na święcenie koszyków

z trudem wydębić od krawca po kwar-

dach karczmy i trzymając miednicę

W niektórych okolicach obno-

tale. Klient zawolal więc oburzony:

w ręku, pobrzękuje w nią, wywolując

szono dokola granic wsi strojnie

największym czynnikiem twórczym w

Bóg najpierw wodę, która przybrala

­ Panie, przecież wasz Pan Bóg

równocześnie te dziewczyny, które

przybraną, niedoroslą dziewczynę,

budowie potęgi Państwa. Niechże w

ksztalt jaja. W jaju tem, polyskującem

stworzyl świat w ciągu sześciu dni, a

nazajutrz będą oblewane. Zapowiada

jako ,,królewnę". Mawiając przy tem:

zmartwychwstalej Polsce zatryumfu-

zlotem i srebrem, a podzielonem na

pan na glupią parę spodni potrzebu-

przytem, ile to trzeba będzie fur pia-

,,Marzena ­ bogini zimy ze wsi, a la-

ją slowa Zmartwychwstalego Chry-

czternaście sfer, przeleżal Brahma

jesz aż trzech miesięcy?

sku potrzebnego do szorowania, ile

teczko do wsi".

stusa: ,,Przykazanie nowe daję wam,

caly wiek ludzki. Wówczas dopiero

­ Panie kochany ­ odpowie-

perzu na wiechcie, ile grac do zeskro-

Tak wita wiosnę i powrót natury

abyście się spolem milowali".

rozwarlo się jajo wszechświata, a ze

dzial krawiec ­ ale popatrz pan na te

bania brudu, ile kublów wody i mydla.

do bujnego życia piękna tradycja slo-

W te obecne dni jakaś zmora

zlotej jego polowy powstalo siedm

spodnie i popatrz pan na ten świat!...

Powszechnie znany jest zwyczaj

wiańska.

zdaje się wisieć nad światem. Ze-

stref nieba, a ze srebrnej siedm stref

na wsi w calej niemal Polsce, że w

wsząd wyziera groza wojny strasz-

ziemi. Dotychczas istnieje na Wscho-

Za wielu Żydów

,,lany poniedzialek" parobcy lapią

Zostala zachowana oryginalna

liwej i napawa niepokojem wszyst-

dzie zwyczaj rozdawania jajek jako

Żyda ­ bankiera wiedeńskiego ­

który przeszedl na wiarę protestanc-

dziewczyny, ciągnąc je pod studnie,

pisownia

kich. Mimo wszystko z tajemnicy

symbolu rodzącego się życia w dzień

ką, ktoś się spytal:

Zmartwychwstania, którego święto

Nowego Roku.

­ Dlaczego już lepiej nie przyją-

uroczyście obchodzimy promieniu-

W Rzymie podawano jajko przy

leś panującej wiary katolickiej?

je wielka na świat nadzieja. Jakżeż

rozpoczęciu uczty. Stąd rzymskie

­ Zastanawialem się nad tym

tragiczną i beznadziejną byla spra-

przyslowie ,,ab ovo usque ad mala"

dość dlugo ­ odpowiedzial neofita.

wa Chrystusa! Sponiewierany, umę-

(,,od jajka do jablek"). Zlym bylo pro-

­ Ale doszedlem do przekonania że

czony, ukrzyżowany, pogrzebany ­

gnostykiem, jeżeli jajo spadlo i stluklo

wśród katolików jest już i tak za wielu

wszystko stracone! A jednak Chrystus

się. Również u dawnych Germanów

Żydów.

zmartwychwstaje i zwycięskie Alleluja

jajko bylo symbolem życia.

rozbrzmiewa na caly Świat.

Pisanki albo kraszanki to jaja

Pytanie

malowane na Wielkanoc. Obyczaj

Kon jest zdenerwowany. Kręci się

A i. L. przedstawil Obrzędy i

malowania jaj jest bardzo stary,

po mieszkaniu, nie może sobie zna-

skoro spotykamy o nim wzmianki w

zwyczaje ludowe

leźć miejsca. Żona widząc, w jakim

dzielach starożytnych autorów jak

stanie jest mąż, pyta go:

Owidjusza, Plinjusza i Juwenala.

Palmy wileńskie

­ Co się stalo, dlaczego jesteś

Jedną z osobliwości folkloru wi-

Zwyczaj ten do Polski przeniknąl

taki zdenerwowany?

leńskiego jest wytwarzanie specjal-

prawdopodobnie wraz z chrystjani-

­ Jestem winien Rabinowiczowi

nego gatunku ,,palm" na niedzielę

zmem. Biskup krakowski i kronikarz,

Lany poniedzialek

dwa tysiące zlotych, jutro uplywa ter-

palmową. Wytwarzaniem zajmują

Wincenty Kadlubek, w kronice swej,

min platności, a ja nie mam pienię-

się wylącznie kobiety wiejskie z

pisanej w XII. wieku, mówi: ,,Polacy

dzy.

POLSKI ZESPÓL

okolic miasta i na przedmieściach,

z dawien dawna byli zawistni i nie-

­ Nie martw się, ja to zaraz za-

przyczem wykazują one dużą in-

stali, bawili się z panami swymi jak

latwię.

PIEŚNI I TAŃCA LWOWIACY"

wencję artystyczną. W tym celu już

z malowanemi jajkami (pictis ovis).

Konowa podchodzi do telefonu,

nakręca numer Rabinowicza i po-

latem i jesienią poprzedniego roku

Wzmianka ta dowodzi, że zwyczaj

wiada do niego:

zbierają specjalne trawy mietlicy,

ten już w XII. stuleciu byl u nas roz-

ZAPRASZA do Studium tańców Polskich,

­ Panie Rabinowicz, tu mówi Ko-

nieśmiertelniki i inne rośliny i kwia-

powszechniony.

zalożonego przy PZPit ,,LWOWiACY"

nowa. Mój mąż jest panu winien dwa

ty. Część tych traw jest farbowana

Król francuski, Ludwik XV. przed

dzieci i mlodzież w grupach wiekowych 5­8 lat,

tysiące zlotych. Jutro uplywa termin

w specjalnych barwikach, często

Wielkanocą, mial zawsze w swoim

8­12 lat, 12­15 lat oraz do starszej grupy zespolu

platności. Tak? To niech pan przyjmie

wlasnej produkcji, a następnie ob-

gabinecie piramidę zloconych, ma-

do wiadomości, że mój mąż panu ju-

Próby zespolu odbywają się w szkole nr 10 we wtorki i czwartki,

wiązywana w specjalny sposób na-

lowanych lub pokrytych rysunkami

tro nie zaplaci.

w godzinach od 18:00 do 21:00. Zgloszenia przyjmujemy podczas

okolo witki wierzbowej.

jaj, które rozdzielal pomiędzy swych

A po odlożeniu sluchawki Kono-

Palmy takie radują oko różno-

dworzan po wielkiej Mszy wielka-

prób zespolu lub na telefon: 0-677-982-315 bądź: 233-05-70, a

wa zwraca się do męża:

barwnością, zwykle są jednak stono-

nocnej. Nawet wielcy malarze, jak

także udzielamy fachowych rad w dziedzinie polskiego tańca

­ Teraz niech on się martwi.

wane w doborze kolorów. Są one ma-

Boucher zdobili jaja malowidlami lub

i strojów ludowych.

sami sprzedawane przed kościolami

rysunkami, przedstawiającemi pej-

Mistrzowie humoru.

prezes LMDMSO Stanislaw Durys,

w dni niedzieli palmowej. Ludność wi-

zaże, scenki rodzajowe a nawet epi-

Anegdoty Żydowskie,

kierownik artystyczny PZPit ,,Lwowiacy"

leńska jak i przyjezdni z różnych stron

zody historyczne. Kilka egzemplarzy

wybór Krzysztof Żmuda