8
Rozmowy Kuriera
28 kwietnia14 maja 2020 nr 78 (347348) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com
Lwów antyczny
(cz. I)
Rozmowa ANNY GORDI-
Lwowie nad literacką kulturą
JEWSKIEJ z MARIUSZEM
antyczną?
W tym zakresie miasto rzeczy-
OLBROMSKIM, literatem i
wiście zapisalo się w dzieje nauki
muzealnikiem, animatorem
europejskiej zlotymi zgloskami. We
dzialań kulturalnych.
Lwowie pod koniec XIX wieku i w
okresie dwudziestolecia międzywo-
Rozmawiamy na wiele
jennego wyksztalcilo się, a potem
tematów, a jest Pan z wy-
twórczo pracowalo na uniwersytecie
ksztalcenia polonistą i filo-
oraz w gimnazjach Lwowa i okolicz-
logiem klasycznym, więc
nych miast, wielu wybitnych filologów
znawcą kultury antycznej.
klasycznych, badaczy, tlumaczy i po-
Może i temu zagadnieniu
pularyzatorów antyku. Później, część z
poświęćmy naszą rozmowę.
nich, która zdolala przetrwać kataklizm
Czy kultura starożytnej Gre-
II wojny światowej, przeniosla się w
cji i Rzymu jest obecna we
gląb kraju i już po wojnie przyczynila
Lwowie?
Jak najbardziej, dla mnie jest to
się do kontynuacji badań nad literaturą
bardzo czytelne. Świadczy o tym,
starogrecką i rzymską w Polsce,
że miasto od wieków jest mocno
szczególnie w Warszawie, Krakowie
zakorzenione w kulturze zachod-
i Wroclawiu. Dzieje filologii klasycznej
nioeuropejskiej, której kolebką jak
we Lwowie to bardzo chlubna karta
wiadomo byla starożytna Grecja i
naszej nauki.
Rzym. Lwów bez wątpienia należy
Kto należal do tej plejady
do tego kręgu kulturowego. Bardzo
znawców kultury starożyt-
Rynek. Fontanna-studnia z posągiem Neptuna dluta Hartmana Witwera, ok. 1800 r.
widoczne jest to już na pierwszy
nej?
kiego, Sąd Apollona nad muzami
rzut oka w rzeźbie, architekturze,
dorównać mieszkańcom Italii. W gro-
sowa kaplica Kampianów, która jest
Pierwszą taką postacią byl Ludwik
w Teatrze Wielkim Opery i Baletu.
czy malarstwie. Przy czym, co ważne,
dzie osiadali kupcy woloscy, greccy,
najpiękniejszą i najcenniejszą z kaplic
Ćwikliński, który od 1876 roku zostal
Opiekun Muz Apollon sądzi muzy,
często jest to czytelne w dzielach
ormiańscy, wloscy, inni. Budowali
w tej świątyni, posiada bogaty wystrój
profesorem Uniwersytetu Lwowskiego,
także poezji i literatury. W jakiś sensie
najwyższej próby artystycznej. Są
kamienice w stylu renesansowym,
rzeźbiarski wykonany z barwnego
gdzie wykladal filologię klasyczną, ar-
tak to za każdym razem odczytuję,
to prace przede wszystkim polskich
otaczali się sztuką nawiązującą do
marmuru i alabastru. Na Cmentarzu
cheologię i historię starożytną. Później
gdy tam jestem jest to metaforyczny
artystów, ale też wielu europejskich.
antyku. Od XVI wieku antyk we Lwo-
Lyczakowskim budzi zadumę wiele an-
kierowal Katedrą Filologii Klasycznej.
sąd nad każdym pisarzem, z pyta-
A gdyby glębiej na to zakorzenienie
wie zawieral sojusz z każdym nowym
tykizujących rzeźb przedstawiających
Następnie byl dwukrotnie dziekanem
niem Apollona ,,Co uczynileś swym
Lwowa jeszcze spojrzeć to także
stuleciem.
Thanatosa, boga śmierci. Często już
Wydzialu Filozoficznego, prorektorem,
piórem dla Lwowa?". Pytanie bylo
widać je w znakomitych osiągnię-
w wersji chrześcijańskiej ze skrzydlami
a nawet rektorem Uniwersytetu Lwow-
Może proszę podać kilka
kierowane dawniej do pisarzy, ale nie
ciach w zakresie badań naukowych
jako Aniola Śmierci. Bogate, bo liczące
skiego. Udzielal się spolecznie, pelnil
przykladów inspiracji kulturą
stracilo nic ze swej aktualności. Ten
nad kulturą antyczną, w świetnych
58 tys. eksponatów zbiory Lwowskiej
funkcję prezesa Towarzystwa Kursów
i sztuką antyczną...
Galerii Sztuki obejmują dziela sztuki
już od czasów starożytnych. Zain-
teresowanie antykiem widać też w
dzielach malarskich, między innymi
w twórczości Jana Styki i Henryka
Siemiradzkiego. Jan Styka, który
tworzyl przez wiele lat we Lwowie,
gdzie mial dom i pracownie malarską,
znany jest przede wszystkim jako
wspólautor ,,Panoramy Raclawickiej",
wielu innych obrazów o tematyce
batalistycznej i religijnej. Warto jednak
pamiętać, że namalowal on też piękne
obrazy-ilustracje do Iliady i Odysei
Homera, a także do Quo vadis Hen-
ryka Sienkiewicza, arcydziela, którego
Rynek. Fontanna-studnia z posągiem Amfitryty, dluta
akcja jak wiadomo rozgrywa się w
Hartmana Witwera, ok. 1800 r.
starożytnym Rzymie.
Akademickich dla Kobiet. W pracy
sąd trwa z każdą odsloną nowego
A dla Pana osobiście jakie
Rynek. Fontanna-studnia z posągiem Diany, dluta Hartma-
naukowej zajmowal się historiografią
tygodnia, miesiąca, roku. Gmach
dzielo związane z mitologią
na Witwera, ok. 1800 r.
i poezją grecką oraz literaturą polsko-
teatru jak wiadomo ma charakter
grecką we Lwowie jest naj-
lacińską. Przygotowal, między innymi,
dzielach literackich. Lwów potrafil z
Jest ich wiele, trudno choćby
eklektyczny ale warto wspomnieć,
bardziej przejmujące?
pierwsze kompletne wydanie dziel
dziedzictwa kultury antycznej twórczo
Najbardziej slawna kurtyna we-
wymienić te najbardziej znane. Już
że projektant Zygmunt Gorgolewski,
Klemensa Janickiego, poety polsko-
czerpać. Antyk wkroczyl do miasta
dlug projektu Henryka Siemiradz-
kiedy stanie się w centrum miasta, na
nieprzypadkowo gmach upiększyl
lacińskiego. Zajmowal się dzielami
w okresie renesansu, epoki która
rogach Rynku, od razu rzucają się w
kolumnami greckimi w trzech pod-
Tukidydesa, badal przeklady Homera.
jak wiadomo, odkryla kulturę daw-
oczy rzeźby o tematyce mitologicznej
stawowych porządkach: doryckim,
Przez dwa lata prowadzil też badania
nej Grecji i Rzymu na nowo. Wielu
przypuszczalnie wedlug projektu
jońskim, korynckim. Wnętrze też zdo-
archeologiczne we Wloszech i Grecji.
mieszkańców miasta podróżowalo
Hartmana Witwera lub Schimsera. To
bią antykizujące rzeźby alegoryczne
Od 1894 roku redagowal czasopismo
wówczas nad Morze Śródziemne,
okazale studnie-fontanny z początku
przedstawiające Poezję i Muzykę,
Eos, poświęcone kulturze antycznej,
do stolicy Italii, do Aten, innych miast
XIX wieku. Neptun podnosi harpun,
Komedię i Tragedię autorstwa Sta-
które ukazuje się do dziś w Polsce.
i miejsc. Przywozili ze sobą zachwyt
jego żona Amfitryta, bogini mórz,
nislawa Wójcika.
pięknem krajobrazów, architekturą,
czuwa nieopodal. Diana zaprasza
Dawniej wiele mieszkań lwow-
A kto jeszcze?
Trzeba o nich wspomnieć bar-
rzeźbą, stamtąd czerpiąc różne in-
na lowy. Piękny Adonis, umilowany
skich mialo na wyposażeniu też sze-
dzo lapidarnie, choć o dokonaniach
spiracje artystyczne i nie tylko. Okres
Afrodyty, wylania się z podziemi, może
reg dziel antykizujących, gromadzono
każdego z nich można by prowadzić
renesansu byl dla miasta wyjątkowo
aby zobaczyć Lwów. Dalej, gdy się
je z upodobaniem. Oczywiście byly
osobną i dlugą rozmowę. Do tej
szczęśliwy, Rzeczypospolita rozwi-
pójdzie wzdluż pierzei rynku, po uli-
różnej wartości artystycznej. Często
plejady należeli profesorowie: Marian
jala się świetnie, przez Lwów wiódl
cach i uliczkach starówki na fasadach
określenie ,,rzemioslo artystyczne"
Auerbach, lwowianin, polski filolog
wielki i ważny międzynarodowy szlak
kamieniec witają liczne plaskorzeźby o
bylo w odniesieniu do nich dużą
klasyczny żydowskiego pochodzenia.
handlowy. Na kupiectwie i rzemiośle
tematyce mitologicznej i antycznej. W
przesadą. Jeszcze dzisiaj czasem
W czasie II wojny światowej zostal
bogacili się mieszczanie, dochodząc
kamienicy królewskiej, na dziedzińcu,
można je spotkać na targach staroci,
zamordowany przez gestapo w ro-
czasem do wielkich fortun. Zamożni
widzimy rzędy bialych kolumn twór-
choćby w pobliżu gmachu Teatru
Rynek. Fontanna-studnia
dzinnym mieście. Byl, między innymi,
patrycjusze ksztalcili się często w
czy i piękny sojusz kultury antycznej z
Opery i Baletu.
z posągiem Adonisa, dlu-
autorem wydanego po raz pierwszy
Padwie i Bolonii, starali się później
renesansem. Każdego kto odwiedza
No dobrze, a jakie są dzie-
ta Hartmana Witwera, ok.
w 1935 roku i później wielokrotnie
we Lwowie stylem i poziomem życia
katedrę lacińską zachwyci renesan-
je badań naukowych we
1800 r.
