15
www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 28 kwietnia14 maja 2020 nr 78 (347348)
Matka, Bóg, Polska to credo
Polaków wyróżnialo to, że pomagali sobie nawzajem
prawdziwego Polaka
Wspomnienia Olega tuszkowa
Wspomnienia
tową byl w tym miasteczku kościól
LERA tUSZKOWA
Wladyslawa Karpińskiego
św. Kazimierza i klasztor Dominika-
Urodzilem się w miejscowości
nów, ale potem zostaly zniszczone.
Stolpce na Bialorusi. Do II wojny
W latach dziewięćdziesiątych ko-
światowej byla tam Polska. O tym
ściól odbudowano. Moi dziadkowie
JARYNA WASYLYK
mówili mi rodzice i dziadkowie.
Józefa i Aleksander Owczukowie
Opowiadali także o naszym pol-
obchodzili w nim 50. rocznicę zloże-
Stanislawów [w II RP stolica
skim pochodzeniu, choć nieczęsto,
nia przysięgi malżeńskiej.
województwa stanislawowskiego],
bo moglo to stać się początkiem
Wielu Polaków mieszkających w
moje rodzinne miasto, to wyjątkowe
klopotów. Za czasów radzieckich
Stolpcach pracowalo w instytucjach
miejsce. Tu przyszedlem na świat, tu
nie można bylo mówić o Polsce,
państwowych, na kolei i w tartaku.
urodzily się moje dzieci i wnuki. Sta-
nislawów jest mi bardzo bliski, prze-
żyl wiele rzeczy, a ja przeżywalem je
razem z nim. Chodzilem do szkoly
nr 7, gdzie wszystkie lekcje byly w
języku polskim. Uczono nas historii,
literatury, gramatyki. W trzeciej klasie
DziadekAleksanderOwczuk
nauczylem się wiersza Jana Kocha-
jako żolnierz 20 Dywizji Pie-
nowskiego ,,Na zdrowie" i pamiętam
choty Wojska Polskiego
go do dziś. Bardzo lubilem szkolę,
wy, pod koniec września jej resztki
kolegów, nauczycieli. Wesolo bylo, to
bronily Warszawy]. Po kolejnej prze-
byl nasz drugi dom.
Wladyslaw Karpiński
granej bitwie w okolicach Lukowa
Zanim poszedlem do szkoly,
dziadek dostal się do niemieckiej
nią i po niemiecku zapytal: ,,Jude?".
mówilem tylko polsku, bo Polacy w
niewoli. Za uczestnictwo w kampanii
Przestraszona dziewczyna zanie-
Stanislawowie rozmawiali po polsku,
wrześniowej zostal odznaczony me-
mówila. W tym momencie faszysta
Ukraińcy po ukraińsku. Do 1939 roku
dalem ,,Za udzial w wojnie obronnej
1939" .
W trakcie powrotu w rodzinne
strony, przy przekraczaniu Bugu,
Rodzinna fotografia. W pierwszym rzędzie: dziadek Alek-
zostal wzięty do radzieckiej niewoli i
sander Owczuk, Oleg tuszkow, babcia Józefa Owczuk; w
byl w niej aż do 1941 roku. W domu
drugim rzędzie: tata Witalij tuszkow, mama Wanda tuszko-
o tym się nie mówilo.
wa (z domu Owczuk), Lena Owczuk (Barbaszyńska) i wujek
Czeslaw Owczuk
obchodzić świąt narodowych. W
Polaków wyróżnialo to, że pomagali
domu obchodziliśmy święta religij-
sobie nawzajem.
ne, Boże Narodzenie i Wielkanoc.
Po drugiej stronie rzeki Niemen
W te dni chodziliśmy do kościola,
we wsi Świerżeń Nowy jest kościól
a potem spotykaliśmy się w domu
św. Piotra i Pawla, w którym wladze
Medale i odznaczenia dziad-
przy uroczystym stole. Dużo śpie-
sowieckie urządzily magazyn nawo-
ka Aleksandra Owczuka
waliśmy, bo moi dziadkowie bardzo
zów. W latach osiemdziesiątych bra-
lem udzial w odnawianiu tej świątyni.
lubili śpiewać.
Dziadek Aleksander Owczuk
Moi rodzice mieli mnie jednego.
Wladyslaw Karpiński z siostrą
dostal w 1938 roku wezwanie do
Tata Witalij Tuszkow urodzil się w
wojska. Slużyl w 20 Dywizji Piecho-
Rosji w miejscowości Korkino w ob-
byly w mieście kościoly, polskie ulice,
oddal dwa strzaly, celując prosto w
ty Wojska Polskiego. We wrześniu
wodzie czelabińskim, a mama Wan-
np. Belwederska, 3 Maja, Slowackie-
twarz dziewczyny. I poszedl dalej,
1939 roku bronil granicy polsko-ra-
da Owczuk w miejscowości Nowiki
go. Potem przyszli Sowieci i wszytko
jak gdyby nic się nie stalo, jakby to
dzieckiej, a po 17 września dywizja
Wielkie [w II RP w województwie
zniszczyli, poprzerabiali kościoly na
robil codziennie. Nie można tego
zostala przerzucona na zachodnie
bialostockim], potem mieszkala w
sklepy, kina.
zapomnieć.
Stolpcach [w II RP w województwie
tereny Polski [20 DP od początku
Święta w naszej rodzinie byly
Mojego ojca zabrali Niemcy za
Książki, które byly w ro-
nowogródzkim]. Przed II wojną świa-
września walczyla w okolicach Mla-
bardzo ważne, ja najbardziej lubi-
to, że byl Polakiem. Wyslano go do
dzinnym domu
lem Boże Narodzenie dzielenie
się oplatkiem, bardzo rodzinny czas.
Wspólna tragedia i kościól jednoczyly polskie rodziny
Każdej zimy chodzilem z kolegami
kolędować. Byl Jurek Kozlowski,
Wspomnienie o prababci Alicji Zajcewej z d. Makowskiej
Krzysiek Różycki, bliźniaki Wikuś i
Pikuś. Śpiewaliśmy caly dzień różne
ANIA WÓJCICKA
piosenki. W tlusty czwartek dom byl
pelen pączków z różnymi nadzienia-
Moja prababcia Alicja miala trzy
mi, a na Zielone Świątki zbieraliśmy
lata, a jej siostra Witalia roczek,
szuwary. Msza święta byla w każdą
kiedy NKWD zabral im tatę. Byl rok
niedzielę, bez wyjątku.
1938. Aleksander Makowski zostal
Moja mama, Anna Karpińska,
rozstrzelany prawdopodobnie w Ży-
urodzila się w Buczaczu [w II RP w
tomierzu. Mial 30 lat. Razem z nim
województwie tarnopolskim, dziś w
zginąl jego brat Konstantyn. Mama
obwodzie tarnopolskim] w 1899 roku,
prababci Helena z domu Arcinow-
zajmowala się domem, a tato urodzil
ska miala problemy ze znalezieniem
się w okolicach Tarnopola w 1900
normalnej pracy, z dostaniem się
Wladyslaw Karpiński, zdję-
roku. Byl pracownikiem gazowni.
na studia ze względu na polskie
cie wspólczesne
Wiele mi opowiadal o Polsce, o swo-
pochodzenie. Okrutny los spotkal
im dzieciństwie. Mialem też mlodszą
III Rzeszy i sluch po nim zaginąl. Nie
też siostry Heleny, które zostaly
Moi przodkowie z Berdyczowa, 1910 rok
siostrę (ur. 1938 r.), która zmarla w
wiem, gdzie jest jego mogila.
wywiezione na Sybir. Jedna z nich
wieku 26 lat.
Nie dostal żadnego medalu, ale
gedie i ból jednoczyly Polaków, a naj-
zmarla w pociągu, nie wytrzymala
od Janowa do Berdyczowa, zabrali
Kiedy zaczęla się wojna, zaczęly
myślę, że na zawsze zostanie boha-
trudniejsze chwile pomagal przetrwać
podróży. Kuzynowi Romanowi Arci-
dom i zmusili do przeniesienia się
się wywózki, aresztowania, wojenny
terem swojej Ojczyzny Polski. Bo
kościól. Po kryjomu modlili się na ró-
nowskiemu udalo się ocalić życie,
do malego mieszkania, tylko dlate-
terror. Pewnego wieczoru, kiedy
czasami bohaterami zostają nie ci,
żańcu, chodzili na lekcje religii, święto-
bo wojna zastala go na wycieczce
go, że byl Polakiem.
wracalem z pracy, zobaczylem idącą
którzy maja zloto wpięte w klapę, ale
wali Wielkanoc i Boże Narodzenie.
w Częstochowie i nie mógl wrócić
Prababcia od zawsze wiedziala,
po drugiej stronie ulicy dziewczynę,
ci, którzy calym sercem kochali swój
Moja prababcia urodzila się w
do Berdyczowa. Bolszewicy nękali
że jest Polką. Jej rodzina, tak jak inne
piękną z czarnym wlosami. Żydów-
kraj i oddali za niego życie.
Berdyczowie, potem mieszkala w
rodzinę Arcinowskich już wcześniej.
polskie rodzinny, przeżyla tragedie
ka, ale nie miala gwiazdy Dawida
Polskie pochodzenie to najważ-
Winnicy. Przed śmiercią bardzo czę-
Dziadkowi prababci Alicji Aleksan-
zabieranych nocą ojców i starszych
na ramieniu. Naprzeciw niej szedl
niejszy element, który determinuje
sto śpiewala razem z siostrą Witalią
drowi Arcinowskiemu, który byl in-
braci, aresztowanych matek i sióstr,
Niemiec. Zatrzymal się tuż przed
bieg życia czlowieka.
piosenkę ,,Cicha woda brzegi rwie".
żynierem kolejarzem i budowal kolej
wywożonych dziadków i babć. Te tra-
