22

Rozmowy Kuriera

28 kwietnia­14 maja 2020 nr 7­8 (347­348) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Spotkanie z Krzysztofem Pendereckim we Lwowie w 2014 r.

cale życie, nie ma takiego drugiego.

Podczas III Międzynarodo-

Ubóstwiam Beethovena, Szostako-

wego Festiwalu ,,Odkrywa-

wicza, z którym się przyjaźnilem,

my Paderewskiego" odbylo

Prokofiewa, Rachmaninowa. Bar-

się spotkanie z Krzysztofem

dzo lubię slowiańską muzykę. Jeśli

Pendereckim ­ kompozyto-

chodzi o wspólczesnych ukraińskich

rem, dyrygentem i profeso-

kompozytorów to dla mnie bardzo

rem Akademii Muzycznej w

bliska jest muzyka symfoniczna La-

Krakowie. Kompozytor po-

toszyńskiego, którego znalem oso-

wiadal o sobie i swojej twór-

biście, niejednokrotnie przyjeżdżal

czości, odpowiadal na liczne

do nas oraz Sylwestrowa, którego

pytania mlodzieży. Spotka-

muzyka jest często u nas wykony-

nie prowadzila prof. Lubow

wana.

Kijanowska. Po spotkaniu

Jakie metody jako peda-

z KRZYSZtOFEM PENDE-

gog Pan profesor stosuje w

RECKIM rozmawiala ANNA

pracy ze studentami?

GORDIJEWSKA.

Nigdy nie bylem najlepszym

pedagogiem, ponieważ moja wla-

Przed wojną Pan jako

sna muzyka zawsze interesowala

dziecko przyjeżdżal do Lwo-

mnie bardziej niż ta, którą pisali moi

wa. Co utkwilo Panu w pa-

Każdego dnia rano siadam do

uczniowie. Muszę przyznać, że nie

awangarda byla formą protestu prze-

mięci?

Komu Pan zawdzięcza

pracy i wydaje mi się, że niczego nie

jestem najlepszym pedagogiem, ale

To są bardzo glębokie wspo-

ciwko narzuconej nam przez Rosję

to, że zostal muzykiem?

umiem i nie potrafię napisać nawet

uważalem, że w tym ważnym okresie

mnienia wstecz, do moich najwcze-

estetyce żdanowskiej. Zerwaliśmy z

Mój ojciec chcial, abym zostal

jednej nuty. I to jest walka z materia-

ktoś powinien stać na czele Akademii

śniejszych lat. Przyjeżdżalem tutaj

tradycją i zaczęliśmy szukać nowej

skrzypkiem. Byl adwokatem, ale gral

lem, który jest oporny i nie uklada się

Muzycznej. Nie chcialem być rekto-

od drugiego roku życia aż do rozpo-

muzyki. W 1957 powstalo studio

codziennie na skrzypcach. Kiedy mia-

pod rękę, tylko go trzeba wydrzeć z

rem, ale trzymali mnie na tym stano-

częcia wojny, kiedy mialem niecale

muzyki elektronicznej przy Polskim

lem 5 lat dostalem skrzypce do ręki i

siebie, z wnętrzności. To jest, wydaje

wisku i szkola skorzystala, bo jednak

6 lat. Mój wujek byl szefem sztabu,

Radiu w Warszawie i dla mnie byla to

ojciec powiedzial: będziesz się uczyć.

mi się, najważniejszym cierpieniem

znali mnie w ministerstwie i moglem

a dziadek studiowal we Lwowie.

wielka fascynacja, kiedy moja muzy-

Nie chcialem na początku, wolalem

twórcy.

dużo zalatwić dla szkoly, na przyklad

Myśmy mieszkali w Dębicy między

ka zmienila się zupelnie. Rozpocząl

grać w pilkę z kolegami, ale coraz

Bylem prześladowany, pisalem

fortepian. Potem kiedy posadzilem

Krakowem i Lwowem, ale Lwów to

się kontakt z elektroniką ­ wówczas

bardziej mnie to wciągalo. Mialem

muzykę, która nie każdemu się po-

drzewa w mojej posiadlości w Lusla-

bylo miasto bardzo ,,bliskie" dla nas.

to byl nowy świat. Teraz każdy w

kochanego dziadka. W tym czasie już

dobala. Moją awangardę nie każdy

wicach postanowilem coś zrobić dla

Pamiętam Panoramę Raclawicką,

kieszeni ma elektronikę i to nie jest

nie pracowal, więc mógl więcej czasu

rozumial. Pamiętam pierwsze próby

mlodych ludzi i staralem się o pienią-

to jest to, co najbardziej mi utkwilo w

nic nowego, ale wówczas zachodnia

poświęcić dla mnie. Wcześniej byl dy-

trenu i polimorfii z filharmonią kra-

dze w Unii Europejskiej, ministerstwo

pamięci, poza moją rodziną.

awangarda byla zabroniona, my mu-

rektorem banku, który wybudowal w

kowską, gdzie muzycy pukali się w

dodalo 15%. Budowa trwala 7 lat.

sieliśmy tworzyć swoją awangardę.

tym samym malym miasteczku, gdzie

Kiedy powstalo ,,Credo",

glowę, śmiali się, nie brali tego po-

To jest jedno z największych moich

Pierwszy utwór sakralny ­ psal-

się urodzilem. Najpierw przyszli Niem-

utwór, który miala możli-

ważnie. To nie bylo tak, że ta muzy-

dziel, które powstalo z niczego, bo na

my Dawida ­ napisalem również w

cy i wyrzucili nas, potem przyszli so-

wość wysluchać publicz-

ka byla od razu przyjęta. Natomiast

lące gdzie się pasly krowy powstalo

1957 roku. W tym czasie Polska nie

wieci i jako burżujów też wyrzucili nas

ność lwowska?

kiedy napisalem ,,Pasję", która byla

centrum dokąd przyjeżdża z cale-

Credo ­ to jest wyznanie wia-

byla wolnym krajem, nie wykonywa-

z domu. Mój dziadek byl Niemcem,

zupelnie innym utworem, to z kolei

go świata mlodzież, a nawet dzieci.

ry. Kiedy ukończylem 65 lat wtedy

no wtedy muzykę religijną. Ponieważ

który stosowal bardzo dobrą metodę:

awangarda ode mnie się odwrócila.

Myśmy stworzyli orkiestrę dziecięcą

postanowilem je napisać, bylo to

nie byla grana, to na znak protestu

siedząc przy mnie z zegarkiem w

Nie mialem latwego życia jako twór-

dla najlepszych, wybranych z calej

bardzo ważne dla mnie. Jest to oso-

pisalem muzykę sakralną.

ręku obserwowal jak dlugo ćwiczę i za

ca. Dopiero teraz na stare lata to się

Polski, żeby dzieci tam mogly się

bisty utwór, w którym nie chcialem

każde dodatkowe 15 minut placil mi.

Po awangardzie nastąpil

uspokoilo, ale mnie zawsze kryty-

ksztalcić i uważam ten opus za bar-

być awangardowym kompozytorem,

Ojciec nie pochwalal tego mówiąc, że

moment ,,flirtu z przeszlo-

kowano. Moja muzyka byla do tego

dzo ważny w swoim życiu.

chcialem napisać muzykę, którą

to nie jest metoda wychowawcza, ale

ścią"?

czuję i która mi byla potrzebna. Jest

Co dla Pana jest najwięk-

to najdluższy utwór ,,Credo", które

szą inspiracją?

Dla mnie największą inspiracją

ktokolwiek napisal.

jest tekst. Napisalem cztery opery,

Pochodzi Pan z rodzi-

mam zamiar pisać następną i to jest

ny wielokulturowej. Proszę

moją inspiracją, a nie muzyka, która

opowiedzieć o swoich ko-

jest we mnie. Nie muszę już sluchać,

rzeniach?

trudno, żeby mnie coś zainteresowa-

Moja babcia byla Ormianką,

lo.

mieszkala w malej miejscowości,

gdzie nie bylo kościola ormiańskie-

Czy chętnie wraca Pan

go, chodzila do greckokatolickiego

do Lwowa?

Oczywiście, że bardzo chętnie,

i dlatego mój ojciec byl chrzczony w

tylko nie często jestem zapraszany.

obrządku greckokatolickim. Dziadek

Teraz otworzyly się większe możli-

byl Niemcem. Rodzina mojego ojca

wości. Ja bym bardzo chcial przy-

mieszkala kolo Rohatyna w malej

jechać tutaj do Akademii Muzycznej

miejscowości Tenetniki. Zawdzię-

i wlaśnie ze studentami zrobić kon-

czam mojemu ojcu bardzo dużo.

cert i to jest najważniejsze, ponie-

Zapoznal mnie z muzyką ludową,

waż ostatnio zajmuję się mlodzieżą,

która nie byla popularna w Polsce,

o czym już mówilem, zbudowalem

jeździliśmy do wschodniej Polski, w

Centrum Europejskie w Luslawicach.

Bieszczady, do Bialegostoku, żeby

Możemy nawiązać kontakty, organi-

sluchać muzyki tych regionów. Ojciec

zować wymiany studentów między

prowadzil mnie do cerkwi. Zostalem

czasu znana bardziej na świecie niż

Luslawicami i Lwowem. Mam nadzie-

wychowany w rodzinie religijnej, z

Wyroslem na polifonii Tak się

okazalo się, że to jest dobra metoda,

w Polsce.

ję, że w przyszlym roku jak tylko znaj-

wiekiem jest to coraz mocniejsze.

szczęśliwie zlożylo. Mialem dwóch

bo zawsze mialem za co kupić sobie

dę jakieś okienko i czas chcialbym

Jestem katolikiem, ale muzycznie

profesorów, każdy mial obsesje na

zabawki czy wydać na czekoladę.

Który z utworów sakral-

przyjechać do Lwowa i zadyrygować

największy wplyw miala na mnie mu-

temat uczenia kontrapunktu ­ to jest

Może dlatego, że mi dziadek placil ­

nych jest dla Pana najważ-

koncertem ze studentami. Chcia-

zyka cerkiewna. Jestem otwarty dla

uczenie możliwości równoczesnej

zostalem muzykiem (śmiech).

niejszy?

Jednak ,,Siedem bram Jerozoli-

lem podziękować licznie zebranym

każdej wiary. Pan Bóg jest jeden, a

muzyki na wielu plaszczyznach, w ten

Jakie miejsce w twórczo-

my", utwór, który byl napisany z oka-

studentom tutaj, w tym gmachu, bo

czy to pisze się po hebrajsku, czy or-

sposób najbardziej rozwija się muzy-

ści Pana profesora zajmuje

zji jubileuszu trzech tysiącleci istnie-

na spotkaniu ze mną w krakowskiej

miańsku, czy laciną nie ma znacze-

kalność Polifonia istnieje w mojej

muzyka awangardowa?

nia Jerozolimy.

Akademii Muzycznej, gdzie bylem

nia. Lacina jest językiem, w którym

muzyce od samego początku byla w

Każdy twórca i kompozytor prze-

rektorem w ciągu ostatnich 14 lat,

się wychowalem. W ciągu ostatnich

awangardowej muzyce też, tylko zu-

chodzi pewne okresy. Awangarda

Kto jest Pana ulubionym

bylaby polowa sali. Myślę, że nie jest

1000 lat byla językiem obowiązują-

pelnie inna. Po awangardzie nastąpil

byla chyba najważniejszym dla mnie

kompozytorem?

Cala klasyka jest dla mnie waż-

się prorokiem we wlasnym kraju.

cym w kościele katolickim, więc więk-

powrót do melodyki, a bez melodyki

okresem tworzenia się zupelnie cze-

na. Są kompozytorzy, których się lubi

szość moich utworów jest napisana

nie ma muzyki.

goś nowego ­ discovery nie tylko

Aleksy Kokorew

na pewnym etapie, potem się zapo-

laciną. Dotychczas nie chodzę do

w muzyce, ale w sztuce i świecie

zdjęcia

Znane jest stwierdzenie,

mina, a są takie postacie jak Bach,

kościola, gdzie jest msza po polsku,

technicznym. Wyrastalem w epoce

żeby dobrze pisać muzykę

który byl zawsze dla mnie najwięk-

Tekst ukazal się w nr 22 (218)

tylko znajduję kościól, w którym jest

powstawania nowej estetyki, szcze-

trzeba cierpieć. Jak to jest w

szym kompozytorem i zostal przez

28 listopada ­ 18 grudnia 2014 r.

odprawiana po lacinie.

gólnie w Polsce. Pod koniec lat 50.

Pana przypadku?