25

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 28 kwietnia­14 maja 2020 nr 7­8 (347­348)

liśmy autobusem, który kilka razy

ale psychologia turysty (w tym rów-

Kawa po arabsku w Polsce to plujka

pem do wody. Wylania się wreszcie

nie skarżyl, nie narzekal, im szybciej

dziennie pokonuje drogę z Jerozolimy

nież częściowo pielgrzyma) jest taka,

w szklance. Kawa po arabsku tu ­ to

turystyczna miejscowość Ein Bokek.

procedura się odbędzie, tym szybciej

do Betlejem. Byliśmy chyba jedynymi

że pozwala sobie na pewne szaleń-

kawa z dżezwy z obowiązkowym

Tu są dostępne plaże. Jak się póź-

będziesz w Jerozolimie.

nie Palestyńczykami w autobusie.

stwo. W końcu coś trzeba przywieść

kardamonem. Poza tym zamówilem

niej okazalo, plaże są dostępne, ale

Spodziewalem się sprawdzania do-

z urlopu, nie wspominając już o piel-

sok z granatu. Owoce te są tu wyjąt-

parkingi, chociaż to bylo centrum

Turystyczny Izrael

kumentów pasażerów. Tymczasem

grzymce. Wśród straganów króluje

kowo soczyste, o pelnym smaku, nie

handlowe, nie byly za darmo. Nie wi-

Ciąg dalszy mial pójść, jak z

do opisania. Siedzialem na tarasie.

to nie nastąpilo. Bez sprawdzania

pelny asortyment: Don t worry be Je-

dzialem też parkometrów, ale zoba-

platka. Zarezerwowalem samochód

Nie bylo innych klientów. Mój wzrok

dokumentów bylem w Autonomii Pa-

wish i Free Palestine, każdy znajdzie

czylem mandat za wycieraczką...

przez Internet w wypożyczalni o na-

automatycznie skupial się na izrael-

lestyńskiej.

koszulkę dla siebie. Chrześcijańskie

Kąpiel w samym roztworze wod-

zwie Szlomo. Trzeba bylo zaplacić

skich żolnierzach naprzeciwko. Oni

W Bazylice Narodzenia Pań-

dewocjonalia królują. Niektóre nie

nym, bo już trudno nazwać to wodą,

niestety kaucję. Środki mialem rozlo-

zerkali, co się dzieje w restauracji.

skiego slyszy się wszystkie języki

tylko przekraczają granice dobrego

dostarcza doznań nieporównywal-

żone na dwie karty, co w warunkach

Europy. Nawet poza sezonem jest tu

Zacząlem selekcjonować z prze-

smaku ­ mrugający oczami Chrystus

nych do żadnej kąpieli. Rzeczywiście

wyjazdu jest dobrym pomyslem,

caly czas ruch. Częściej niż w Jero-

strzeni siatkę spojrzeń, czy raczej

w zależności od kąta patrzenia przez

czuje się, że woda cię wypiera. Tu

(trochę na jednej karcie, trochę na

zolimie spotyka się Polaków. Można

obserwacji. Oni przyglądali się arab-

wielu jest uważany za profanację.

nie można się utopić. Na plaży kró-

drugiej, trochę w kieszeni, a tro-

rozpoznać, kto z pielgrzymów jest ze

skim kelnerom, kelnerzy przyglądali

Wśród sprzedających dominują Ara-

lują języki regionu: rosyjski, polski,

chę w plecaku) ale teraz potrzebna

wschodu, kto z zachodu. Fotografują

się im. Rozmawiali ze sobą coraz

bowie. Zazwyczaj Arabowie też po-

węgierski. Europa B przyjeżdża poza

byla jedna platność. Krótko mówiąc

wszyscy, ale zachód tylko fotogra-

żwawiej, z sytuacji wyczytywalem,

dają jedzenie, wyciskane soki i kawę.

spędzilem tam dużo czasu i niemal

sezonem, gdy jest taniej.

fuje. Są na wycieczce. Wschód się

że rozmawiają o żolnierzach, żolnie-

To pokusa nie do odparcia. Czasami

stracilem nadzieję. Piętnaście minut

­ Zdrastie ­ kobieta pierwsza

klania, modli, dotyka. Chrześcijanie

rze komentowali ruchy kelnerów....

zatrzymywalem się, by wypić sok z

przed zamknięciem udalo mi się wy-

odezwala się do mnie. Moje blękit-

obrządku wschodniego są bardziej

Zacząlem wyczuwać napięcie.

granatów i kawę, koniecznie ,,arab-

pożyczyć samochód...

ne oczy i czerwona od slońca skóra

doslowni, mniej podatni na symbo-

Mialem wrażenie, że cos się szykuje,

ską kawę" z aromatem kardamonu.

le. Święcenie nie jest symboliczne,

wierny rzeczywiście ma dostać kro-

plą wody święconej, wtedy nie ma

wątpliwości. Wszystkiego muszą

dotknąć (a najlepiej pocalować).

Polacy są pod względem intensyw-

ności przeżywania sacrum podobni,

choć już czasem zadowolą się sym-

bolem. Ludzie zachodu fotografują.

Czasem się zadumają, ale w najlep-

szym przypadku przyjmują wszystko

z pólnocnym chlodem, czasem potra-

fią się podśmiewać ,,z nie takiej, jak

trzeba religijności". Czym bardziej na

Górzyste drogi ­ uczta dla oczu

wschód, bądź na poludnie twój kraj

zdradzily do której części świata ma

Ostanie dwa punkty programu to

jest wysunięty, tym mniejszy jest dy-

Betlejem

mnie przypisać. Pokazalem jej blan-

byla Masada i Morze Martwe. Masa-

stans (liczony w centymetrach!) do

Każdy sprzedawca serwuje ,,najlep-

że oglądam amerykański film sen-

kiet zapisany hebrajsku.

da, miejsce bohaterskiej obrony w I

miejsca świętego. Po wizycie w Bazy-

szą kawę w Jerozolimie", niektórzy

sacyjny, sceny z fazy przygotowań

wieku naszej ery Żydów przed Rzy-

­ Da, eto sztraf.

lice Grobu Pańskiego, to miejsce już

serwują napitki w cenie niepokojącej

do... wlaśnie, do czego? Moje cialo

Ekspedientka, jak się okazalo,

mianami stalo się jedną z najwięk-

nie robi takiego wrażenia. Ewidentnie

,,no problem" ­ co może znaczyć, że

intuicyjnie bylo przygotowane do rzu-

szych atrakcji turystycznych Izraela.

pochodzila z Duszanbe. Wyjaśnila

obraliśmy zlą kolejność zwiedzania.

cena jest bezproblematycznie niska,

cenia się pod stolik. Nic się nie wy-

Wedle relacji w obliczu zbliżającej

co zrobić z mandatem. Pod żadnym

Centrum Betlejem jest zadbane,

albo nie stanowi problemu, dopóki

darzylo jednak. Do tej pory nie wiem,

pozorem nie moglem nie zaplacić,

się klęski Żydzi odebrali sobie życie.

ale wychodząc na dalszy spacer ma

nie zaczniesz placić...

czy tam codziennie trwają takie wojny

bo wypożyczalnia ściągnie mi 200­

Obecnie żolnierze wlaśnie tu skla-

się wrażenie przekroczenia granicy

Pogodny, uprzejmy Arab oczywi-

nerwów, czy trafilem na coś zupelnie

300% z konta. Przed powrotem do Tel

dają przysięgę mówiąc: ,,Masada

cywilizacyjnej. Domy są coraz mniej

ście robi ,,najlepszą kawę w Jerozo-

zwyklego. Taka sobie bliskowschod-

Awiwu znalazlem pocztę i zaplacilem

już nigdy się nie powtórzy". Byla to

zadbane, powoli czlowiek zanurza

limie". Po drugiej wizycie w tym sa-

nia wymiana spojrzeń.

nieszczęsny mandat. Ostatni dzień

twierdza na plaskowyżu sięgającym

się w bliskowschodni halas i harmi-

mym miejscu zaczyna się rozmowa.

Nieopodal od Świątyni Grobu

byl bardzo intensywny. Masada, ką-

410 metrów nad poziomem Morza

der. W bardziej reprezentacyjnej czę-

Cale ściany są wyklejone kartkami

Pańskiego, trafilem na rosyjską Cer-

Martwego. Ruiny robią niesamowi-

piel i trasa 200 km do przebycia. Wy-

ści Betlejem Palestyńczyk zapytal,

z napisami we wszystkich językach

kiew Aleksandra Newskiego. Tu na-

te wrażenie. Ile pracy kosztowalo

dawalo się, że bylo dużo czasu, ale

czy nie chcemy kawy. Zaprowadzil

świata. Oczywiście są i po polsku,

stąpila ciekawa rozmowa:

wzniesienie tutaj twierdzy? Otwarcie

przed Tel Awiwem zaczęly się kosz-

do miejsca, które bylo polączeniem

są też po ukraińsku. Nasz gospodarz

­ Wy ortodoks?

Masady ma miejsce wedle tradycji

marne korki. Ostatnie kilkanaście

pakamery na narzędzia i warsztatu,

wie jak powiedzieć ,,good coffee" za-

­ Niet.

żydowskiej o wschodzie slońca, czyli

kilometrów jechaliśmy chyba dwie

ale przyrządzal tam kawę. Poza tym

równo po polsku, jak i po ukraińsku.

­ No wy gawaritie pa russki...

każdego dnia trochę o innej porze.

godziny. Udalo się oddać samochód,

posiadal calkiem dobry zasób pol-

Przy drugiej wizycie zacząl rozmo-

­ Kak to wsie izucziali...

Wejście na plaskowyż dla osoby

gdzie okazalo się, że mialem prawie

skich slów. Ponad polowa konwersa-

wę. Nie czuje się komfortowo będąc

­ Aaaa. Wo wriemia sawieckowo

200 ponadplanowych kilometrów,

Arabem w Jerozolimie. Mówil, że na

sojuza ­ powiedzial to, jakby mówil o

więc wynajem samochodu kosztowal

każdym kroku odczuwa poniżający,

odleglej przeszlości, a nie wyglądal

200% początkowej kwoty. Potem już

odgórny stosunek Izraelczyków.

szczególnie mlodo.

bylo niewiele czasu, by zdążyć na

­ Jeżeli oni są ,,wybrani", niech

Poczulem się stary. Tymczasem

lotnisko. Nie zrealizowalem marze-

zachowują się, jak przystalo na

weszla mlodzieżowa drużyna z Miń-

nia o ostatnim humusie i cudownym

czlonków narodu wybranego. Jeżeli

ska w czerwonych dresach...

czerwonym winie.

poniżają mnie, to poniżają i siebie w

­ Brackij narod! Zachaditie!

Ku mojemu zaskoczeniu bylem

ten sposób. Jesteś ,,wybrany? Za-

Oni weszli nieodplatnie na ,,brac-

przepytywany na lotnisku przy powro-

chowuj się, jak wybrany!

kij narod", ja na ,,żurnalista".

cie z Izraela, a nie po wylądowaniu.

Narzeka na zachowanie nie-

Pojawil się też w cerkwi serbski

Przystojny mężczyzna w czarnym

których przewodników żydowskich.

pielgrzym. Ucieszyl się, gdy zoba-

garniturze, który wyglądal, jakby za-

Jeden regularnie przyprowadza wy-

czyl ,,Brackij narod". Rozmawial z

brano go z planu hollywoodzkiego fil-

cieczki, żeby skorzystaly z toalety,

,,braćmi Bialorusinami" po serbsku.

mu zadal masę pytań, które uznalem

ale nic nie kupują. Ten przewodnik

Oni może rozumieli, może nie. Nie

za bezsensowne, ale może nie byly.

Kopula na Skale

przychodzi z sokiem z granatów ku-

wyglądali na szczególnie zaintere-

Nakleil bialą naklejkę na paszport,

nieprzyzwyczajonej do chodzenia

cji odbyla się po polsku, a kawa byla

pionych nie u mnie, ale u mnie cala

sowanych rozmową. Nasza grupa

przeprosil za zabrany czas i pozwolil

po górach może być męczące. Wy-

najsmaczniejsza ze wszystkich, które

wycieczka idzie do toalety:

poczula się trochę nieswojo w tym

odejść. Zostalo 40 min. do odlotu.

godniccy mogą wjechać kolejką. Z

pilem. Pokazal nam zeszyt z wpisami

­ Ja nic nie mówię. To poniżej

prawie ,,ruskim mirze". Wyszliśmy

Po powrocie z Izraela przez klika

plaskowyżu rozpościera się niemal

po polsku, po czym wziąl drabinę,

mojej godności, a to przecież oni są

na dalsze zwiedzanie Jerozolimy.

dni sprawdzalem ceny samolotów

bajeczny widok, dominuje kolor pia-

powiedzial ,,later" i poszedl. Już go

wybrani.

­ Co tak szybko? ­ zapytal męż-

i noclegów, jakbym za miesiąc wy-

skowy. Przy zachodzącym slońcu

więcej nie zobaczyliśmy. Zaplacili-

Miasto trzech religii. Święte mia-

czyzna, który uprzednio wziąl mnie

bieral się ponownie. Może pokusa

nabiera pomarańczowego odcienia.

śmy stawkę jerozolimską za kawę,

sto dla wszystkich. Miasto lączące

za prawoslawnego.

bylaby nie do przezwyciężenia, gdy-

Z drugiej strony widać Morze Mar-

bo to my mieliśmy zadecydować ile

trzy religie księgi... Przewodniki

by znalazly się pieniądze i czas, ale

twe. Parująca woda czyni powietrze

zaplacimy. Chyba byl zadowolony.

pelne są frazesów, ale wystarczy

pojawil się jeszcze jeden niespodzie-

Betlejem

mniej przejrzystym.

Skąd znal polski? Rozmawial z tury-

stanąć, przestać biegać bliskow-

Ze zdjęć w Internecie wnosilem,

wany czynnik. Gdy bylem w Izraelu

Po wspinaczce na Masadę ostat-

stami, którym proponowal kawę.

schodnim labiryntem, rozejrzeć się.

że mój gospodarz jest chrześci-

nowy wirus typu korona pojawil się we

nim punktem programu byla kąpiel

Powrót do Jerozolimy już nie byl

Usiadlem w kolejnej kawiarence.

janinem i w istocie tak bylo. Byl to

Wloszech... Świat trochę się zmienil.

w Morzu Martwym. Znalezienie od-

taki bezproblematyczny. Po drodze

W środku siedzieli bardzo glośno

najtańszy nocleg, jednocześnie bylo

Podróże już nie są takie proste. Do-

sprawdzano nam dokumenty. Turyści

powiedniego miejsca wcale nie jest

rozmawiający Polacy ­ uznalem, że

to najbardziej gościnne przyjęcie,

brze, że zdążylem do tego Izraela...

pozostali w autobusie. Palestyńczycy

proste. Można przejechać wiele kilo-

milej będzie na zewnątrz. Czekalem

lącznie z porannym chlebem pod

A poza tym już mi żadne wino i żaden

musieli wyjść na zewnątrz. Nikt się

metrów i nie znaleźć miejsc z dostę-

na kawę, rzecz jasna po arabsku.

drzwiami na śniadanie. Przyjecha-

humus nie smakowal...