31
www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 28 kwietnia14 maja 2020 nr 78 (347348)
Nagroda Świadek Historii
tarny" wokól bolszewickiej Rosji. Jej
ukraińskiej, która przejmie na siebie
wódca frontu gen. Antoni Listowski
postawa byla w dużej mierze uzależ-
obronę Ukrainy i pozwoli tym samym
nie nadążal za rozwojem wydarzeń
the Witness of History
niona od rozwoju wydarzeń na fron-
przerzucić glówne sily polskie na
i nie skierowal na zagrożony odci-
cie i od tego kto w danym momen-
pólnoc. Świadczy o tym późniejszy
nek niezbędnego wsparcia. Zamiast
(dla osób i organizacji
cie reprezentowal realną silę zdolną
rozkaz Naczelnego Dowództwa z 8
tego, przekazal dowodzenie gen.
walczyć z bolszewikami. Pod koniec
maja 1920 roku: ,,W interesie polskim
Śmiglemu-Rydzowi, który nie mial
lączności z walczącymi pod Sam-
maja 1920 r. francuski premier Ale-
leży jak najszybsze wycofanie wojsk
spoza Polski) VI edycja
horodkiem jednostkami. O sukcesie
xandre Millerand postanowil wyslać
wlasnych [...]. Okupacja polska
przeciwnika przesądzil w gruncie
specjalną misję dyplomatyczną do
Ukrainy musi być rozrachowana nie
zajmuje się wydarzeniami z najnow-
Instytut Pamięci Narodowej
rzeczy chaos organizacyjny i brak
Kijowa, poważnie się zastanawial
na lata, ale na miesiące. Im prędzej
szej historii Polski, czyli tymi, które
oglasza szóstą edycję międzynaro-
kontrakcji po polskiej stronie.
nad uznaniem de facto rzędu URL.
zostaną stworzone regularne wojska
mialy miejsce pomiędzy 8 listopada
dowej nagrody ,,Świadek Historii"
Kardynalnym blędem, wlaściwie
Od projektu odstąpiono wobec rap-
ukraińskie, im wcześniej wyjdą one
1917 r. a 31 lipca 1990 r. W związku
dla osób i organizacji spoza Pol-
grzechem zaniechania, bylo bar-
townego zwrotu sytuacji na froncie.
na front, by dalej ziemię Ukrainy spod
z tym nagradzane są dzialania doty-
ski. Jest to honorowe wyróżnienie,
dzo powolne organizowanie wojska
Podczas odwrotu na zachód
jarzma bolszewickiego uwalniać, w
czące tego okresu.
ustanowione w 2009 r. zarządze-
ukraińskiego, przez co zmarnowano
armia ukraińska, pod dowództwem
tym dogodniejszym polożeniu znaj-
niem prezesa IPN i przyznawane
posiadany czas. W czerwcu 1920 r.
gen. Mychajly Omelianowycza-Paw-
dzie się Państwo Polskie".
przez Instytut Pamięci Narodowej.
armia URL osiągnęla stan zaledwie
lenki, bronila poludniowego odcinka
Kluczem do sukcesu ,,wyprawy ki-
Otrzymują je osoby i instytucje
21 tysięcy żolnierzy i oficerów. Strona
frontu w okolicach Kamieńca Podol-
jowskiej" i calej wojny z bolszewikami
szczególnie zaslużone dla upamięt-
polska domagala się od Ukraińców
skiego. W sierpniu wycofala się za
byla zatem obrona zajętych obszarów
niania historii Narodu Polskiego oraz
zorganizowania armii zlożonej z sze-
Dniestr, otrzymując rozkaz obrony
do czasu rozbudowy regularnej armii
wspierające IPN w realizacji ustawo-
ściu pelnoetatowych dywizji piechoty
150 km odcinka tej rzeki od granicy
ukraińskiej. Zdaniem generala Ku-
wej dzialalności w obszarach edu-
trzeby potrzeba bylo na to 12 tygodni.
(w sumie okolo 70 tysięcy żolnierzy).
rumuńskiej aż do rejonu Mikolajowa
kacyjnym i naukowym. Zapraszamy
W praktyce dysponowano czasem o
Bylo to realne przy przeprowadzeniu
(na poludnie od Lwowa). Tymczasem
do zglaszania osób i instytucji spoza
polowę krótszym. Przyczyna niepo-
powszechnej mobilizacji. Jednakże
wydzielona 6 dywizja strzelców si-
Polski, szczególnie zaangażowanych
czowych plk. Marka Bezruczki wyco-
wodzenia leżala nie w samym planie
opieszalość wladz URL i utrudnienia
w pielęgnowanie polskiej pamięci hi-
storycznej, dbających o zachowanie,
fywala się w skladzie polskiej 3 armii,
strategicznym Pilsudskiego lecz w
czynione przez polskich dowódców
propagowanie i poglębianie wiedzy
najpierw na Wolyń, a potem na Lu-
jego wykonaniu. Sojusznicy musieli
sprawily, iż ukraińska administracja
Wniosek o przyznanie nagrody
o historii najnowszej naszego kraju
belszczyznę. W końcu sierpnia 1920
powinien zawierać dane kandyda-
oraz odkrywanie zapomnianych fak-
r. plk Bezruczko dowodzil bohaterską
ta, opis jego zaslug uzasadniają-
tów czy osób zaslużonych dla Na-
obroną Zamościa przed armią konną
cych przyznanie nagrody, dostępne
rodu Polskiego. Laureatem nagrody
Budionnego.
wnioskodawcy kopie dokumentów
może zostać osoba niemająca pol-
Jesienią 1920 r., po polskim zwy-
poświadczających osiągnięcia kan-
skiego pochodzenia.
cięstwie w bitwie warszawskiej oraz
dydata. Do wniosku należy dolączyć
Wnioskować można także o uho-
późniejszym rozgromieniu bolszewi-
zgodę kandydata na zgloszenie (nie
norowanie pośmiertne.
ków w bitwie nad Niemnem, pojawila
dotyczy kandydatów zglaszanych po-
Opis (w objętości do 3 stron) po-
się druga szansa na realizację kon-
śmiertnie). Wylącznie pisemne zglo-
winien uwzględniać dzialania mające
cepcji Pilsudskiego. Armia Czerwona
szenia należy nadsylać do 31
na celu pielęgnowanie pamięci hi-
cofala się w rozsypce, a droga na
maja 2020 r. (decyduje data stem-
storycznej o Polsce i Polakach poza
wschód praktycznie stala otworem.
pla pocztowego 31 maja to ostatni
granicami naszego kraju oraz wspie-
Obrazowo wyrazil to Tadeusz Ho-
dzień nadania przesylki) na adres:
rające IPN w realizacji dzialalności w
lówko, stwierdzając: ,,Zdradziliśmy
obszarach: edukacyjnym, naukowym
Instytut Pamięci Narodowej
Ukraińców, którzy wiernie dotrzymali
i wydawniczym (przykladem takiej
Biuro Edukacji Narodowej
nam braterstwa w dniach tragicz-
dzialalności jest gromadzenie pa-
(Nagroda ,,Świadek Historii")
nych. A tylko dwa tygodnie dalszej
miątek związanych z naszą historią,
ul. Woloska 7
wojny i wojska Petlury bylyby w Ki-
poszukiwanie, zbieranie i archiwizo-
02-675 Warszawa
jowie". Niestety, spoleczeństwo pol-
wanie dokumentów jej dotyczących,
General Antoni Listowski (od lewej), Symon Petlura, plk.
skie mialo dość wojny i nie rozumialo
W sprawie nagrody można rów-
dbanie o cmentarze czy pomniki,
Wolodymyr Salśkyj, plk. Marko Bezruczko, oficerowie
dalekosiężnych planów Naczelnika
nież kontaktować się z Katarzyną
projekty popularyzujące dzieje naj-
ukraińscy i polscy wyprawa kijowska, kwiecień 1920
Miśkiewicz, pisząc na adres:
nowsze Polski itp.). Instytut Pamięci
Państwa. Jak to określil Stanislaw
Narodowej, zgodnie z ustawą o IPN,
się wycofać z Kijowa już po miesiącu
cywilna i wojskowa na wyzwolonych
Cat-Mackiewicz: ,,za bitwę sierpnio-
swiadek.historii@ipn.gov.pl
ze względu na szereg blędów popel-
terenach powstawala bardzo wolno.
wą dziękowalo Bogu, za wyprawę
nionych przez polskie dowództwo.
Rozporządzenie o mobilizacji
kijowską zlorzeczylo Pilsudskiemu".
Po pierwsze, po trzech dniach
roczników 18961898 ogloszono do-
O dalszych losach sojuszu pol-
MINIStERStWO SPRAWIEDLIWOŚCI
ofensywa kwietniowa zostala za-
piero 25 maja i praktycznie nie wpro-
sko-ukraińskiego przesądzily decy-
RZECZYPOSPOLItEJ POLSKIEJ
trzymana na kolejne dziesięć dni, co
wadzono go w życie. Częściowa mo-
zje zapadle podczas polsko-bolsze-
wykorzystal nieprzyjaciel i zręcznym
bilizacja zostala przeprowadzona tyl-
wickich rokowań pokojowych w Ry-
tLUMACZ PRZYSIĘGLY
manewrem wycofal się za Dniepr
ko w powiatach naddniestrzańskich:
dze. Już na pierwszym posiedzeniu
JĘZYKA UKRAIŃSKIEGO
unikając zupelnego zniszczenia.
Jampol i Mohylów Podolski, w wyniku
21 września 1920 r. przewodniczący
BOGDAN FOtIUK
Po drugie, występowaly trudności w
której do szeregów armii URL trafilo
polskiej delegacji Jan Dąbski uznal
osobisty numer tlumacza TP/9/19
dowodzeniu operacyjnym z powodu
6 tysięcy rekrutów. Poboru do wojska
pelnomocnictwa przedstawiciela Uk-
braku kompetentnych generalów.
nie zorganizowano w ogóle na tere-
raińskiej Socjalistycznej Republiki
Poświadczone tlumaczenia pisemne dokumentów,
Wojska do obrony Ukrainy bylo
nach między linią frontu z 25 kwietnia
Sowieckiej. Bylo to równoznaczne ze
przedkladanych do placówek dyplomatycznych na
dość, ale obrona byla źle zorganizo-
1920 r. a uzgodnioną w Warszawie
zlamaniem polsko-ukraińskiej umo-
Ukrainie, każdych instytucji, w tym uczelni wyższych,
wana. Po trzecie, gen. Rydz-Śmigly
granicą polsko-ukraińską, tzn. w po-
wy sojuszniczej z 22 kwietnia. Dzia-
w Polsce, wszędzie gdzie wymagane jest tlumaczenie,
zwlekal z opuszczeniem Kijowa,
wiatach: Kamieniec Podolski, Nowa
lania wojenne zostaly przerwane 18
sporządzane przez tlumacza przysięglego
a następnie zamiast zgodnie z in-
Uszyca, Ploskirów, Starokonstanty-
października, gdy wszedl w życie
Tlumaczenia ustne naśladujące oraz symultanicz-
tencją Pilsudskiego uderzyć w bok
nów, Zaslaw i Zwiahel. Mobilizację
uklad rozejmowy. Licząca 40 tysięcy
ne, oficjalne i prywatne dla różnorodnych instytucji, a
i tyl oddzialów Budionnego, omi-
można bylo tutaj oglosić i przepro-
żolnierzy armia ukraińska samotnie
także obywateli polskich i ukraińskich
jając go wycofal się na Polesie. W
wadzić natychmiast po rozpoczęciu
kontynuowala walkę na Podolu do
rezultacie tych blędów nie wykonano
ofensywy. Niestety, Zarząd Cywilny
21 listopada. Pod naporem bol-
planu strategicznego, który zakladal
Ziem Wolynia i Frontu Podolskiego
szewików wycofala się za Zbrucz
Biuro: Lwów, Stryjski Park 14, siedziba
pobicie przeciwnika na Ukrainie, a
nie dopuścil do przekazania Ukraiń-
i znalazla się w polskich obozach
Lwowskiej Izby Przemyslowo-Handlowej
następnie przerzucenie glównych sil
com wladzy na tym obszarze. W ten
internowania.
Kontakt: +38 067 4380670 (Viber, Whatsapp)
na Bialoruś.
sposób nie wykorzystano doskonalej
Podpisany 18 marca 1921 r.
+38 093 2588899
Decydujące przelamanie linii
okazji do powiększenia armii URL
polsko-sowiecki traktat pokojowy w
bf_lwow@wp.pl
frontu przez 1 Armię Konną Siemiona
o okolo 20 tysięcy żolnierzy, którzy
Rydze oznaczal de facto porażkę
Budionnego bylo skutkiem przyjęcia
mogli wyruszyć na front już w polo-
planów Pilsudskiego. Wielkie zwycię-
Poszukuję przyrodniego brata
przez stronę polską blędnej koncepcji
wie czerwca 1920 roku. Ten ogromny
stwo militarne zostalo w dużej mierze
rozmieszczenia wojsk (ugrupowanie
bląd mial poważne konsekwencje dla
zaprzepaszczone politycznie, gdyż
kordonowe bez odwodów), chaosu
przebiegu calej wojny 1920 roku na
nie powstalo państwo ukraińskie.
Poszukuję przyrodniego brata
Mariana". Dane ojca: Antoni Woch s.
w dowodzeniu, a przede wszystkim
Ukrainie.
Marszalek doskonale zdawal sobie
Mariana Woch (w wieku okolo 7580
Jana i Reginy urodzony 13.08.1917 r.,
niedoceniania możliwości przeciwni-
Ukraińska Republika Ludowa
sprawę, że Polska wygrala wojnę, ale
lat), mieszkającego na Ukrainie w
Biskowyczi, obwód lwowski, ZSRR. Z
ka. Wynikalo ono z przeświadczenia
miala także realną szansę na uzna-
przegrala pokój i przegrala sprawę
okolicy Lwowa, który w sierpniu 2018
ustaleń wiemy, że Marian Woch szu-
polskich dowódców, że formacja Bu-
nie przez największe europejskie
ukraińską. W tym kontekście należy
r. byl w Polsce w miejscowości Brzeg
kal kontaktu z rodziną ojca. Bardzo
woj. opolskie. Przyjechal z wycieczką
prosimy o pomoc w odszukaniu brata
dionnego nie przedstawia większej
mocarstwo. Francja po porażce gen.
rozumieć jego slowa skierowane 15
z Ukrainy i po ustaleniu miejsca po-
Mariana Woch rodzeństwo.
wartości bojowej. Zdecydowanie nie
Denikina byla gotowa w większym
maja 1921 r. do internowanych żol-
chówku swojego ojca, zlożyl wieniec
kontakt:+48666092911
stanęli oni na wysokości zadania już
stopniu poprzeć Polskę i inne pań-
nierzy ukraińskich: ,,Ja Was panowie
na jego grobie z napisem ,,Od syna
podczas decydującego starcia. Do-
stwa tworzące swoisty ,,kordon sani-
przepraszam, bardzo przepraszam".
