42

Nasz zalatany świat

28 kwietnia­14 maja 2020 nr 7­8 (347­348) * Kurier Galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Przekrój" przed 50 laty

W czasie kwarantanny dostęp do zasobów bibliotecznych niestety jest niemożliwy.

Wobec tego proponuję naszym Czytelnikom przejrzeć karty tak popularnego w ZSRR

pisma, jakim byl krakowski ,,Przekrój". Jak by nie bylo Kraków to też dawna Galicja.

Na szczęście znalazlem rocznik 1970 u siebie w piwnicy i z niego czerpalem artykuly.

kach normalnego ciśnienia atmosfe-

czano recenzje na najnowsze filmy.

opracowal

rycznego.

Ta jest o wspanialej trzyczęściowej

KRZYSZtOF SZYMAŃSKI

Uzyskiwanie superwysokich ci-

komedii ,,Jak rozpętalem II wojnę

ilustracje ,,Przekrój"

śnień w laboratoriach nastręcza wiel-

światową":

W numerze z 19 kwietnia z okazji

kie trudności. Materialy, z których

Moi Drodzy!

zbliżającej się 100 rocznicy urodzin

wykonuje się ,,pompy" czy ,,prasy"

Dobrą komedię nakręcić jest trud-

wodza światowego proletariatu Wlo-

wytwarzające takie ciśnienia muszą

no. Dobrą komedię wojenną chyba

dzimierza Ilicza Lenina, wiele miej-

posiadać niezwyklą odporność. Dziś

jeszcze trudniej, a pomyślnie zrealizo-

sca poświęcono tej tematyce. Przed-

jednak istnieją już urządzenia, z po-

wać komedię wojenną u nas ­ gdzie

stawiono zaklady produkcyjne w Pol-

mocą których produkuje się np. z gra-

stale jeszcze żywe są tragiczne prze-

sce noszące imię wielkiego Lenina

fitu ­ diamenty na skalę techniczną.

­ stoczni w Gdańsku, huty w Nowej

Marzeniem fizyków zajmujących

Hucie i kopalni na Śląsku. Przed-

się problematyką zagęszczania cial

stawiono projekty pomnika Lenina

,,metodą Geista" jest uzyskanie me-

przygotowane na konkurs mające

talicznego wodoru. Sądzą oni, że

stanąć w Nowej Hucie. Z okazji tego

do uzyskania go potrzebne byloby

jubileuszu podczas wielkiej fety w

ciśnienie rzędu 800 000 do 2,5 milio-

Moskwie pierwszy sekretarz Polskiej

na atmosfer. Metaliczny wodór bylby

Zjednoczonej Partii Robotniczej Wla-

materialem o niezwykle cennych wla-

dyslaw Gomulka zostal nagrodzony

snościach. Uczeni sądzą, że mialby

Orderem Lenina (wlaśnie obchodzil

on twardość stali, ale bylby od niej 8

swoje 65-lecie).

razy lżejszy. Metaliczny wodór wyka-

Jednak najważniejszą wiadomo-

zywalby także wlaściwość nadprze-

ścią, przykuwająca uwagę milionów

wodnictwa elektrycznego (tzn. nie

mieszkańców Ziemi, byla tragedia

stawialby żadnego oporu elektrycz-

zalogu lotu na księżyc Apollo13.

nego) w temperaturze pokojowej, a

Już po zamknięciu numeru,

nie tylko w temperaturze bliskiej zera

w ostatniej chwili przychodzi nam

bezwzględnego (minus 273°C), w ja-

zmieniać nieoczekiwanie tekst in-

kiej wlaściwość ta jest obserwowana

formacji o trzeciej amerykańskiej

w laboratoriach niskich temperatur.

wyprawie księżycowej. Poważna

Myśli się także o zastosowaniu

awaria na pokladzie statku Apollo

metalicznego wodoru jako paliwa dla

13 zmusila do zawrócenia go z po-

rakiet kosmicznych, zamiast wodoru

wrotem ku Ziemi.

cieklego. którego utrzymywanie w

Kiedy piszemy te slowa caly

niskiej temperaturze stwarza trudne

Astronauci Lovell, Swigert i Haise przed startem na wy-

świat glęboko przeżywa dramatycz-

problemy techniczne.

prawę Apollo 13

ne wydarzenia, które rozgrywają się

Fizycy nie są jednak w stanie

Tak to przeżywaliśmy na Ziemi

Oprócz wielu interesujących ma-

w odleglości 300 tysięcy kilometrów

odpowiedzieć z calą pewnością na

my, kiedy trzej kosmonauci. pozba-

terialów udzielano też miejsce naj-

od naszej planety. Trwają wysilki by

zasadnicze pytanie: jak zachowal-

wieni nawet ciężaru wlasnego ciala

nowszym osiągnięciom nauki.

przy użyciu silnika i urządzeń kabiny

by się uzyskany drogą ciśnieniową

pędzili poprzez kosmiczną pustkę. A

księżycowej LM zapewnić powrót ko-

metaliczny wodór po przeniesieniu

Spadkobiercy Geista

oni? Kiedy oglądaliśmy ich na ekra-

W laboratoriach radzieckich i

smonautów na Ziemię. Szanse takie-

go w normalne warunki? Czy pozo-

nach telewizorów jak wydobywają się

amerykańskich trwają prace, które

go powrotu w momencie oddawania

stalby metalem, czy też po prostu by

z otwartego luku kabiny, jak wędrują

mogą doprowadzić do wytworzenia

numeru do druku zdaniem specjali-

­ wyparowal...

w górę na helikopter, uwieszeni w

metalicznego wodoru! Badania te

stów istnieją, ale sytuacja jest bardzo

Niezapomniany prof. Filu-

koszu na linie, a potem jak schodzą

opierają się na myśli podobnej do tej,

poważna.

W rubryce ,,Demokratyczny Sa-

tek w rysunkach Zbigniewa

po kolei z helikoptera na poklad lotni-

jaką wykladal Wokulskiemu w Pary-

Myśli milionów ludzi zwrócily się

voir ­ Vivre" jej autor Jan Kamyczek

Lengrena

skowca ­ wyglądali zwyczajnie.

żu tajemniczy uczony, dr Geist. Jak

ku trzem odważnym kosmonautom,

dawal porady jak zachować się w

Dla pamięci odnotujmy:

każdy czytelnik ,,Lalki" pamięta, zmie-

którzy, jak wielu przed nimi (i jak to

różnych sytuacjach życiowych:

życia niemal każdej z rodzin ­ wydaje

Statek Apollo 13, który wystar-

nial on strukturę cial, m.in. przez pod-

uczyni wielu po nich) podjęli ryzyko

G. S. ,,Czy w samochodzie wla-

się prawie niepodobieństwem. Tu

towal do trzeciej z kolei amerykań-

dawanie ich niezwyklym ciśnieniom.

nieodlącznie związane z postępami

snym, na miejscu przy kierowcy-mę-

trzeba przecież nie tylko poczucia hu-

skiej wyprawy kosmicznej odbywal

czlowieka w opanowywaniu otacza-

żu powinna siedzieć żona, czy gość.

moru, lecz przede wszystkim ogrom-

lot planowo, aż do momentu kiedy

jącej go przestrzeni. Pomyślny prze-

Zalożyliśmy się. Bo mąż, jeśli zabiera

nego taktu, kultury dowcipu...

w odleglości 324 tysiące kilometrów

bieg poprzednich lotów sprawil, że o

kogoś z gości, każe mi siadać z tylu.

Tadeusz Chmielewski raz już

od Ziemi coś się na jego pokladzie

tym ryzyku zaczęliśmy zapominać.

Czy to jest wlaściwe?"

dokazal takiej sztuki, filmem ,,Gdzie

wydarzylo. Co ­ tego ciągle doklad-

Ale ono istnieje...

­ Nie da się jednym zdaniem tej

jest general". Obecnie powtarza swój

nie nie wiemy, może uderzyl weń

kwestii rozstrzygnąć. Generalnie są

zamysl, tyle, że z większym rozma-

meteoryt? W każdym razie nastąpilo

dwie szkoly. Jedna holduje pani po-

chem (szeroki ekran, trzy serie!),

W następnym numerze ­ już

Rubryka ,,Demokrat. Savoir-

rozerwanie zbiornika z tlenem i w re-

glądom, druga poglądom męża. Ja

lecz za to ­ chyba z nieco mniejszym

26 kwietnia ­ zamieszczono wię-

Vivre"

zultacie zaczęly zawodzić rozmaite

zaliczam się w zasadzie do tej dru-

ladunkiem dowcipu. Wprawdzie ga-

cej informacji:

Marzeniem Geista ­ i Wokulskiego

urządzenia o życiowym znaczeniu,

giej szkoly. Ale ba, są goście i goście.

gów wcale nie jest mniej, zabawnych

Odyseja 1970

­ bylo stworzenie metalu lżejszego

zasilane ze źródel prądu, które prze-

Odkrywcy i podróżnicy daw-

Np. gość mlodzieżowy z reguly siada

spięć nawet na pewno więcej, ale ­

od powietrza.

staly teraz dzialać. Ale na szczęście

nych lat byli samotni. O ich trudach

z tylu. Gość kobieta z przodu. Gość

rozrzucone na blisko 6,5 tysiącach

Fizyka wysokich ciśnień po-

dzialaly urządzenia czlonu LM, który

i cierpieniach, zwątpieniach i lękach

mężczyzna równolatek raczej z tylu.

metrów taśmy, gubią się trochę w

czynila ostatnio wielkie postępy. W

mial lądować na Księżycu. Dzięki

dowiadywali się ludzie dopiero po

Starsza persona też raczej z tylu, z

mniej zabawnym, lub mniej wybred-

laboratoriach uzyskuje się olbrzy-

temu możliwe stalo się skierowanie

miesiącach i latach. A czasem nie

tym że okaże jej uszanowanie żona

nym filmowym cieście.

mie ciśnienia zbliżające się już do

Apolla 13 na nowy tor w stronę Zie-

dowiadywal się nikt ­ przepadali na

siadając z tylu obok niej. Są więc róż-

Trzy serie (,,Ucieczka", ,,Za bro-

tych, jakie panują we wnętrzu cial

mi i przeżycie trzech kosmonautów

zawsze bez śladu na morzach, bez-

ne możliwe kombinacje, nie sposób

nią", ,,Wśród swoich") wyświetlane

niebieskich. W jądrze naszej Ziemi

­ choć w zimnie, ciemności i cia-

ludnych pustyniach. pochlaniala ich

wszystkich zanalizować.

są zasadniczo na dwu seansach.

np. panuje ciśnienie ok. 3 milionów

snocie ­ do momentu osiągnięcia

dżungla.

Męża należy zrozumieć ­ najnie-

Ich temat, to wojenne dzieje war-

atmosfer. W takich warunkach ulega

Ziemi.

Odyseję Lovella, Haisego I Swi-

bezpieczniejsze miejsce w aucie jest

szawskiego spryciarza (lecz i pe-

malo jeszcze zbadanym zmianom

17 kwietnia o godz. 19:09 nasze-

gerta śledzily z zapartym tchem milio-

kolo kierowcy.

chowca zarazem), Franka Dolasa,

wewnętrzna struktura pierwiastków

go czasu kabina z trójką kosmonau-

ny ludzi, setki milionów. Można bylo

który ­ wskutek przypadkowego

chemicznych i przybierają one po-

tów wodowala pomyślnie na Oceanie

slyszeć ich glosy, przekazywać im

W każdym numerze byla rubry-

zbiegu okoliczności przekonany, iż

stać i wlasności inne niż w warun-

Spokojnym.

rozkazy i wskazówki.

ka ,,Listy o filmie", gdzie zamiesz-

on wlaśnie rozpętal II wojnę świato-