37

www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 29 maja­15 czerwca 2020 nr 9­10 (349­350)

Niewidomy pisarz

starocie ­ kontynuuje córka maestro.

tora, dzialacza spolecznego, organi-

­ Tak zapoczątkowal dzisiejsze mu-

zatora imprez muzycznych i koncer-

zeum. 7 stycznia 2000 roku muzeum

tów ­ wspomina dalej Natalia. ­ W

zostalo oficjalnie otwarte. Podstawą

sąsiedniej Polsce ojciec koncertowal

kolekcji staly się instrumenty i rzeczy

przez ponad 17 lat. Od 1992 do 2007

Michal Kaziów ­ o jego niezwyklym życiu i twórczości na-

osobiste jego wujka. Resztę ekspo-

wspólpracowal w ramach kontraktu

pisano wiele artykulów, esejów, recenzji i nakręcono film.

natów powoli kupowal lub przynosili

z Akademickim Centrum Kultury im.

w darze dobrzy ludzie. Dziś ekspo-

Marii Turis-Latowskiej w Lublinie. W

Pisarz, publicysta, znawca problematyki radiowej, doktor

zycja liczy ponad tysiąc eksponatów,

tym czasie koncertowal ponad 2000

polonistyki, autor licznych książek, artykulów, felietonów,

pośród których jest 300 różnych in-

razy. Występowal z kapelą ,,Czere-

strumentów: cymbaly, kozy, drymby,

mosz" w Warszawskiej, Lubelskiej i

audycji radiowych, esejów i prac naukowych.

trombity, rogi, kilka rodzajów fujarek,

Wroclawskiej Filharmoniach, nauczal

okaryny, dudy, lira korbowa, klarnety,

muzyków i zostal czlonkiem Nauko-

PETRO HAWRYLYSZYN

flety. Najważniejsze jednak miejsce

wego Towarzystwa Karpackiego w

tekst

zajmuje 29 skrzypiec, wśród których

Warszawie. W 2003 roku wspólnie

ilustracja ze zbiorów

są prawdziwe unikaty: prostokątne

z orkiestrą św. Mikolaja nagral dysk

autora

Z moim rodzinnym Koropcem

związane są biografie wybitnych

Polaków. Jednym z nich jest Michal

Kaziów (1925­2001) ­ polski pisarz

i publicysta, dziennikarz radiowy,

pracownik Polskiego Związku Nie-

widomych.

Urodzil się 13 września 1925 w

rolniczo-rzemieślniczej rodzinie we

wsi Koropiec ­ obecnie osiedle typu

miejskiego na Ukrainie w rejonie

Michal Kaziów podczas pracy w radiu

monasterzyskim obwodu tarnopol-

dio. Nauczylem się manipulować

ne. Stenia stworzyla mu optymalne

skiego. Przed II wojną światową Ko-

galką, wchlanialem audycje oświa-

warunki do twórczości i uczestnictwa

ropiec leżal w granicach Buczackie-

towe, literackie, polityczne... To byly

w życiu spolecznym. Wlaśnie jej za-

go powiatu województwa tarnopol-

początki mojej psychicznej rehabili-

dedykowal swoją książkę ,,Z orchideą

skiego II Rzeczypospolitej. Wedlug

tacji". Wtedy zaczęla się jego milość

po zlote runo".

rzymskokatolickiego schematyzmu

do radia.

Biografia Michala Kaziowa jest

archidiecezji lwowskiej w 1936 r. w

W życiu Michala ważną rolę

podobna do legendarnej gluchonie-

Koropcu bylo 6 877 grekokatolików,

odegrala Halina Lubicz, aktorka i

widomej Amerykanki Heleny Keller.

1 303 ­ katolików obrządku laciń-

dzialaczka spoleczna. Kontakt z

Ze slów Kaziowa wlaśnie Helena

skiego, 311 ­ Żydów i 50 innych. Byl

Żona Romana Kumlyka, Maria z córkami Lesią i Natalią

nią nawiązal się za pośrednictwem

Keller byla glówną inspiratorką w

jeden kościól rzymskokatolicki, dwie

PZN, pani Lubicz pracowala spo-

wyborze jego drogi życiowej, aby

cerkwi greckokatolickie i synagoga.

skrzypce, skrzypce ,,Anna" w ksztal-

melodii huculskich. Czlonkowie or-

lecznie z niewidomymi w Poznaniu.

się nie zalamać z powodu kalectwa

Ciekawie, że w Koropcu bylo wiele

cie kobiety, czy skrzypki-dlubanki.

kiestry przejmowali jego styl gry.

Swemu podopiecznemu podpowie-

i szukać w ciemnościach kontaktu ze

mieszanych polsko-ukraińskich mal-

Sam Roman doskonale gral na 35

Setki Polaków bywalo u nas w

dziala nauczenie się czytania brajla

światem. Michal Kaziów byl wybrany

żeństw.

instrumentach, na skrzypcach zaś

domu. Ojciec, siostra i matka gościli

wargami. Kaziów nauczyl się tego

Lubuszaninem Roku 1967 i Lubusza-

Jako dziecko, potem nasto-

,,wycinal" na obie strony. Takiego fi-

ich, oprowadzali po górach. Byla to

po tygodniach ciężkiej, mozolnej

ninem 30-lecia PRL w 1975 roku.

latek chcial kontynuować zawód

ligranowego mistrzostwa trudno dziś

tak niewiarygodna ukraińsko-polska

pracy. Podobno byl to pierwszy w

Odbywal setki spotkań autor-

rodziców. Pragnąl nauczyć się ko-

się doszukać.

artystyczna atmosfera pojednania,

świecie tego typu przypadek.

skich. Byl gościem na różnych impre-

walstwa i jednocześnie prowadzić

Występy w Polsce rozpocząl

że doprawdy trudno to opisać. Żadni

Halina namawiala go do dalszej

zach literackich, mial żywy kontakt z

nowoczesne gospodarstwo rolne.

z chwilą, gdy poznal w 1989 roku

politycy, biznesmeni, ani urzędnicy

nauki. Dzięki jej staraniom podjąl na-

ludźmi. Umial stworzyć taki nastrój,

Ale po wybuchu wojny pierwszym

czegoś takiego nie dokonają. To się

Romana Rewakowicza, polskiego

ukę w wieczorowym liceum. Potem

że nikt nie czul się wobec niego

dojrzalym doświadczeniem Michala

dzialo gdzieś na poziomie niebiań-

i ukraińskiego dyrygenta, kompozy-

byly studia polonistyczne w Poznań-

skrępowany. Zawsze byl ubrany w

byla wspólpraca z AK. Byl kurierem,

skim, i ci, którzy nas odwiedzali, od-

skim Uniwersytecie i praca magister-

elegancki garnitur i wizytową koszulę

rozwozil bibulę i powiadamial ludzi o

czuwali to sercem i duszą.

ska na temat: ,,Postać niewidomego

­ przystojny mężczyzna! Mial znako-

grożącym niebezpieczeństwie.

W styczniu 2014 roku huculski

w oczach widzących poetów". Tu

mitą pamięć ­ cytowal obszerne frag-

Niemcy wywieźli go z Koropca

maestro zmarl. Dla rodziny, ukraiń-

pomoc Haliny Lubicz okazala się

menty swoich utworów. W brzmieniu

na roboty przymusowe do Rzeszy.

skich i polskich przyjaciól byla to nie-

bezcenna. Przewertowala ponad ty-

jego glosu dobrze slychać bylo kre-

Michalowi udalo się uciec z trans-

powetowana strata.

siąc tomików, które przecież nie byly

sowy akcent.

portu. Po różnych perypetiach trafil

­ Teraz, gdy z Polski przyjeżdża-

wydane w brajlu, nagrywala na ma-

W jednym z wywiadów stwier-

do Wroclawia i tam Michal już zostal.

ją uczniowie i przyjaciele ojca, to już

gnetofon.

dzil: ,,Doznalem także wielu gorz-

Po konferencji w Poczdamie, gdy

na podwórzu zaczynają plakać lub...

Po magisterium przyszedl dok-

kich, bolesnych doświadczeń, które

Wroclaw stal się miastem polskim,

grać huculskie melodie ­ mówi Na-

torat. Pracę: ,,O dziele radiowym:

wynikają z niewiedzy spolecznej

Kaziów zatrudnil się w Straży Ochro-

talia. ­ Polscy przyjaciele przywożą

z zagadnień estetyki sluchowiska

o osobach niepelnosprawnych. W

ny Obiektów w tamtejszym porcie

ze sobą zdjęcia, nagrody, wycinki

radiowego" oceniono wysoko, pod

niektórych moich książkach, w calej

rzecznym. Pilnowal tam urządzeń

gazet, piszą swoje wspomnienia o

pewnymi względami jako nowator-

mojej dzialalności spolecznej usiluję

przed szabrownikami, którzy wywo-

nim. Zdarza się, że nawet do nas nie

ską. 18 maja 1972 roku podczas

przekonać ludzi, że nie ma sytuacji

zili ze Śląska, co tylko mogli wziąć

wstępują, lecz od razu odwiedzają

obrony streszczenie dysertacji Ka-

bez wyjścia, że nigdy nie wolno się

ze sobą. I tu 5 października 1945 na

jego mogilę. Często widzimy tam zni-

ziów wyglosil z pamięci.

poddawać. Przekonuję osoby ka-

skutek wybuchu miny stracil wzrok i

cze i kwiaty z Polski. Serce mi pęka

Halina Lubicz ofiarowala mu

lekie, że każdą, nawet największą

obie ręce. Minę zainstalowali ukry-

i nie mogę przyzwyczaić się do myśli,

również dom. Na początku w Po-

ulomność można przezwyciężyć

wający się w gruzach esesmani. Po

że ojca nie ma. Ale na pewno gra te-

znaniu, gdzie u niej mieszkal w

silą wlasnej woli, umyslu i serca. A

pólrocznym, pelnym cierpienia i bólu

raz w niebiańskiej orkiestrze.

czasie nauki i studiów, a później w

ludzi zdrowych proszę, żeby zmie-

pobycie w szpitalu, wyszedl stamtąd

Natalia, lekarz-pediatra z wy-

Zielonej Górze, gdzie ona pracowa-

nili swój stosunek do osób kalekich,

calkowicie niewidomy. Dotknęla go

ksztalcenia, porzucila swój zawód

la jako aktorka w Teatrze Lubuskim.

żeby w rodzinie się ich nie wstydzili.

ta tragedia, gdy skończyl zaledwie

i oprowadza wycieczki po muzeum

Michal Kaziów też stal się lubusza-

I pomagali im tylko wtedy, gdy to jest

dwudziesty rok życia.

ojca, urządzając tam szkolenia. Jej

ninem ­ zostal wspólpracownikiem

niezbędne... Kalectwo nie jest istotą

Rodzice zabrali go do domu w

siostra, prawnik, też jest dobrym

,,Gazety Zielonogórskiej". Jego fe-

czlowieka, ale jedynie zlym dodat-

Bogaczowie na Ziemiach Odzyska-

muzykiem. Na razie w Werchowy-

lietony ,,Wlącz radio" byly popular-

kiem, który można i trzeba codzien-

nych, bo tam trafili jako repatrianci.

nie upamiętniono Romana Kumlyka

ne wśród czytelników. Kaziów byl

nie przezwyciężać".

Później opowiadal: ,,Bez rodziców

konkursem ludowych zespolów, tzw.

stalym wspólpracownikiem lokal-

W wieku 76 lat zmarl zielono-

trudno sobie wyobrazić moje ów-

,,troistych muzyków". Zapoczątkowal

nych lubuskich rozglośni. W ,,Radiu

górzanin kresowego pochodzenia

czesne życie. Byli dla mnie nie

konkurs jeszcze sam Roman Kum-

Zachód" mial comiesięczną audycję

Michal Kaziów. Laureat wielu na-

tylko oczami i rękami, ale calkowi-

lyk, aby uczcić legendarnego karpac-

,,Slucham, więc jestem". Z czasem

gród państwowych i regionalnych,

tym oparciem. Dlugo nie moglem

kiego skrzypka Mogurę (Wasyla Hry-

Zielona Góra i Ziemia Lubuska stala

należy on do tych osób, których

pogodzić się ze swoim kalectwem,

maluka). Jest to na razie zawodowe

się jego malą ojczyzną.

dokonania, sposób postępowania

zaakceptować siebie... Nieustannie

wspólzawodnictwo na cześć dwóch

Dzięki Halinie Michal Kaziów po-

i charyzma sprawiają, że stają się

zastanawialem się, jak żyć, co robić

muzyków. Córki Romana Kumlyka

znal swoją żonę Stefanię. To późne

one wzorem do naśladowania,

dalej. Ojciec dużo mi czytal. Czymś

chętnie widzialyby na konkursie przy-

Polskie nagrody Romana

malżeństwo okazalo się bardzo uda-

punktem oparcia.

ogromnie ważnym okazalo się ra-

jaciól i uczniów ojca.

Kumlyka