41
www.kuriergalicyjski.com * Kurier Galicyjski * 29 maja15 czerwca 2020 nr 910 (349350)
Wianek weselny szeroki i wysoki
książkowego, a hipopotama zostawić
tego, najprawdopodobniej z powodu
byla przyczyną jej przyszlych klęsk w
w spokoju".
zwloki w staraniach edytorskich. W
życiu osobistym. Na Ukrainę powró-
Wedlug tradycyjnych technologii oraz z naturalnych skladni-
Slawa zdobyla sobie wkrótce
lutym zaś 1905 Żeromski opuszcza
cila prawdopodobnie wiosną 1906,
ków Olga Kalin z przykarpackiego miasta Kalusz wytwarza
pewne uznanie prasy literackiej,
Zakopane i przez Warszawę udaje
a swe nowe, powstale w podróży
unikalne wysokie wianki weselne.
jednakże nie byla w pelni przekonana
się do Nalęczowa, skąd już 8 maja
wiersze, w których prócz poszumu
co do przedstawiania swych utworów
śle poetce przebywającej na Ukrainie
wlasnej duszy slychać także szum fal
rią. Od spodu podstawę obszywa się
SABINA RÓŻYCKA
imieninowe życzenia oraz ,,najpręd-
drukiem, skoro Żeromski pisal do
Jeziora Genewskiego i tatrzańskich
w kilka warstw taśmą, aby wianek nie
tekst
szego ukończenia książki". Życzenia
niej: ,,Mówila mi Pani, że wierszy nie
smreków, sklada w następny tomik,
uciskal czola. Następnie przykleja się
OLGA KALIN
zatytulowany Najdalszym. Wydaje go
okazaly się skuteczne: latem Żerom-
należy drukować. Pewno, że jest to
albo przyszywa trzy lub pięć ,,pięter"
zdjęcia
ski otrzymal tomik Poezji, wydany
nadużycie, brutalna niedelikatność
w roku następnym, 1907, w Krakowie
wianka. Przy tym na przemian kolo-
względem poezji wydawać ją na
przez Fiszera poezji bardzo w
u Friedleina. I choć w zebranych tam
W tym roku swe poprawki wniósl
rowe kwiaty, listki, pozlotę, suszone
świat i wystawiać za szybą sklepo-
nastroju mlodopolskich, pelnych
wierszach czuć jeszcze jako że
koronowirus. Mimo wszystko przy-
kwiaty i pomponiki. Od tylu podkleja
wą, tak, jak się wystawia wstążki u
,,mglistych oddali", niewyśnionych
mlodopolszczyzna zmogla nawet
szle malżeństwa i liczni goście mają
się papierem obciągniętym weluro-
Hersego. Należy się pocieszyć tym,
snów", ,,sennych duchów", ,,omdleń"
bardzo tęgich artystów dawną,
nadzieję na huczne zabawy. Narze-
wym papierem w kolorze kwiatów.
że drukowal swe najczulsze sonety
oraz ,,śmierci i konań", odnajdywa-
zapewne podświadomą, manierę
czeni starają się dobrać interesujące
Pod koniec lączy z tylu oba końce
Petrarca, Boską Komedię Dante,
nych przez poetkę w swej duszy
eksponowania wnętrza rozdartego i
autentyczne stroje weselne, bowiem
podstawy gumką, również dekoro-
w ostatnich latach ślub w ukraiń-
waną kolorowymi wstążkami.
drukowal Nietsche, Poe i Slowacki...
zapewne po lekturze Nadsona czy
drapieżnego zarazem, to ich tonacja
skich strojach ludowych jest modnym
Każdy element wianka ma swo-
Nie należy tylko zakladać fabryki dziel
Ostrowskiej. Niemniej, Pruszyńska
jest już lagodniejsza, jak gdyby autor-
trendem. Jednym z podstawowych
ją symboliczną wymowę opowiada
sztuki, nie należy być poetą z zawo-
wyraża w nich swe jak najbardziej
ka brala rozbrat ze swoją nostalgią,
elementów stroju weselnego panny
Olga Kalin. Te kwiaty nad wstążką,
du, pisarzem z fachu". Rozwiewal
wlasne intymne przeżycia i nie oba-
a może ją nawet zaczynala lubić.
mlodej jest wianek.
przylegającą do glowy to świat pod-
także jej wątpliwości, gdy zamierzala
wia się ujawniać związanych z nimi
Nastrój ten wyraża wiersz Czekam
ziemny, część centralna to ziemia,
rezygnować z opublikowania utworu
nadziei i oczekiwań. Tomik zdobyl
blękitnej wiary, [fragment]:
a górna to niebo. Pięć części wian-
pisząc: ,,Ostatni wiersz otrzymalem
uznanie czytelników: ,,Bylem przez
ka symbolizują pięć okresów ludz-
Czekam zlotej jesieni, co przyniesie
i bardzo zań dziękuję. Dlaczego Pani
pewien czas w Warszawie pisze
kiego życia: dzieciństwo, wiek chlo-
mi ciszę
sądzi, że należaloby go wycofać z
Żeromski. Dopytywalem się w
pięcy, mlodość, dojrzalość i starość.
Ból na pieśni zamieni i na sen
Krytyki? Przeciwnie, będę za bytności
księgarniach, jak idą Poezje Slawy
Wedlug tradycji ukraińskich ostatnia,
ukolysze...
w Krakowie forsowal, żeby go jak
i o hańbo! Dowiedzialem się, że
najwyższa część, nigdy nie bywa w
ciemnych tonacjach. Kwiaty też są
Czekam blękitnej wiary
symboliczne: konwalie oraz różowe
że kochanie ogromne
i biale róże oznaczają mlodość i czy-
Przetrwa chlodny dzień szary
stość; maki i czerwone róże milość
że przebaczę zapomnę...
i pelnię życia; sloneczniki bogactwo;
zielone listki dlugie i szczęśliwe ży-
Żeromski tego zbiorku nie zdążyl
cie malżeńskie; drobne kwiaty przy-
otrzymać przed swym wyjazdem z
szle dzieci. Tak samo kodowana jest
Królestwa, czując natomiast rwanie
Gdy zobaczylam w sieciach
wymowa kolorów: czerwony milość,
się korespondencji poprosil Slawę o
spolecznościowych autorskie wianki
brązowy bogactwo, żólty zdrowie,
zwrot wszystkich wyslanych do niej
weselne Olgi Kalin, zainteresowalam
zielony dlugie lata życia, fioletowy
listów. Tak pisze do poetki po raz
się nimi. Są niewiarygodnie piękne!
mądrość.
Artystka ma swój wlasny styl: jej pra-
ostatni: ,,Ze smutkiem zobaczylem,
ce autorskie są wspaniale i imponu-
że nie jestem już Pani potrzebny. Ton
jące. Narzeczone wyglądają w nich
ostatniego listu (a i poprzednich) aż
jak królowe.
nadto wyraźnie ukazal mi tę prawdę.
Pani Kalin przyznaje się, że na-
Wszystko przechodzi, wszystko znika.
wet nie miala zamiaru wytwarzania
Ale z chwilą odprawienia odprawia
wianków:
się z kwitkiem. I ja chcialbym otrzymać
Pracownicy miejscowego urzę-
taki kwitek w postaci listów, które w
du kultury poprosili mnie, abym zrobi-
ciągu tego dlugiego czasu pisalem.
la wianki na pokaz strojów ludowych.
Woń ich uleciala, jak mówi się w Ham-
Zastanawialam się, co można byloby
lecie są tylko stosem nieużytecznego
wymyśleć w sposobie wicia wianków,
papieru (jeżeli oczywiście nie zostaly
przecież już przed wszystkimi artysta-
zniszczone natychmiast, co byloby dla
mi i twórcami mody wszystko wymyślil
mnie najbardziej pożądane). Gdyby
nasz utalentowany naród. Zaczęlam
Slawa Pruszyńska, przed 1914, Zakopane
tedy Pani zechciala mi wyświadczyć tę
studiować stroje ludowe z różnych
Wszystkie wianki artystki są pię-
najprędzej wydrukowano. Nie trzeba
idą...". Niechaj ten stan jej ducha
li tylko literacką, koleżeńską przyslugę
regionów, poszukiwalam wzorów na
ciopiętrowe. W każdym jest od 500
kaprysić! Jeżeli Pani będzie kaprysić,
zilustruje zwrotka wzięta z zawartego
i, w stosownej paczce (dajmy na to w
stronach etnograficznych w Interne-
do tysiąca elementów. Wysokość
tam wiersza Nasza noc:
a nade wszystko nie przyszle mi
pudelku od cukierków) przeslać mi
cie, przyglądalam się różnym wzorom
każdego 2030 cm, szerokość 6075
swej fotografii, to po wyjściu książki
owe listy, nie wylączając niniejsze-
wianków mówi artystka.
cm, a waży takie arcydzielo od 700
Nad nami jęki wichru szalejące
napiszę zjadliwą recenzję w sześciu
go bylbym Pani bardzo glęboko
Postanowila tworzyć wysokie
gramów do 1,5 kg. Wobec tego nosić
Dlonie Twe cicho dlonie moje
Kurierach...".
wdzięczny. Chcialbym przeczytać
i wspaniale wianki, by dziewczęta
taki wianek nie jest latwo: trzeba rów-
pieszczą
Niemniej, zachęty i rekomendacje
wszystko, co tam pisalem i spalić
wyglądaly w nich jak królowe. Za
no i prosto trzymać glowę jak księż-
Liście jesienne rozpacznie
Żeromskiego nie byly dalej aż tak bar-
caly ów bagaż. Jest pewna rozkosz
podstawę wzięla wzorce wysokich
ne lub królowe. Oczywiście, nie jest
szeleszczą
wianków z kwiatów i klosów z Cen-
latwo być w takim wianku przez cale
dzo potrzebne. Mimo to, kontaktowal
w myśli spalenia tego, co winno być
tralnej Ukrainy i Podola, które przez
wesele. Dlatego z zasady idzie się w
W otchlani mrocznej, czarnej
się on z Jellentą czy Feldmanem, ją
niezniszczalne. A więc spalić kartki
stulecia dziewczęta wkladaly z okazji
nim do ślubu, do cerkwi, do zdjęcia.
gwiazdy drżące...
natomiast prosil o nadsylanie nowych
Konfesjonalu, które są pośrednikami
dożynek.
Międzyczasie narzeczona ubiera
wierszy i relacjonowal równocześnie
tajemnicy, ogrzać ręce przy ogniu i
Jak pani tworzy takie piękno?
mniejsze i lżejsze wianki.
swój ciągle jeszcze zakopiański
W październiku 1905 Żeromski
myśleć, że wszystko znika. Nie myślę,
pytam mistrzynię. Kobieta mówi, że
Jeden taki wianek artystka two-
pobyt donosząc m.in.: ,,W zeszlym
wyjechal na krótki czas na Podole, do
żeby taka przesylka mogla zbyt wiele
zaczyna od krótkiej modlitwy: ,,Pomóż
rzy od jednego do trzech dni. Kosztu-
tygodniu p. F. Gwiżdż czytal w sali w
Miriama (Zenona Przesmyckiego), a
kosztować. Zresztą Pani jest dość
Boże ten wianek szczęśliwie zacząć,
je to piękno od 500 do 2 tys. hrywien.
Polance (mieścila się tam Czytelnia
po powrocie do Warszawy otrzymal
bogata, żeby żalować tej uslugi dla
uszyć i wyhaftować, kwiatkami ude-
Awansem artystka pieniędzy nie
Zakopiańska) dość licznie zgroma-
od Slawy list z nowymi wierszami,
przyjaciela, który odchodzi w daleką
korować i szczęśliwie zakończyć".
bierze. Radzi też pannom mlodym
dzonej publiczności dramat swój pt.
aforyzmami ,,Cóż za przepyszne afo-
drogę. Pewnego razu, rok temu z górą
Swe wspaniale wianki pani Olga
by nikomu i za nic nie dawaly mie-
Jaśkowa nuta". Tymczasem poetka
ryzmy! Cala dawna Polska w nich się
(moja Żona leżala wówczas w lóżku)
tworzy z kartonu. W sklepach kupu-
rzyć swego wianka przed weselem.
przygotowywala już do wydania zbiór
maluje..." i już bliskim tym razem re-
w pewnym liście napisala Pani, że
je listki i kwiaty z materii. Wykorzy-
Po weselu też nie można nikomu go
wierszy (pisanych w Warszawie,
alizacji planem wyjazdu do Szwajcarii,
jest przy mnie calą duszą. W slowach
stuje w swoich dzielach tasiemki,
dawać, ani pożyczać, bowiem w ten
Zakopanem, Lwowie, Mohylówce
który gromi: ,,Kto widzial teraz jeździć
tych zawiera się zludzenie, jak we
klej, nici, pozlotę, kolorowe ,,kutasy"
sposób można ,,pożyczyć swój los".
na Podolu i Kijowie) i w listopadzie
za granicę, to prawie nieprzyzwoite...
wszystkim na ziemi, ale odrobina
(pomponiki aut.).
W wielu regionach Ukrainy
w 1904 r. zatrzymala się w Hotelu
Przecież Pani powinna prowadzić teraz
prawdy być musiala. Dziękuję Pani i
Nie szkicuję swoich wianków
wplatają w wianek różne amulety:
wlasny lud jeden tylko, jeden cud z
Europejskim w Warszawie. Pobyt
dziś jeszcze za ten okrzyk przyjazny.
mówi pani Kalin. Jedynie w no-
monety, miód, czosnek. Czy pani też
szlachtą polską polski lud", wiążąc w
przedlużyl się, pertraktacje wydaw-
Tak malo ich bylo w życiu... Żegnam
tesie zapisuję ,,plan wianka" jakie
tak robi? pytam.
nicze przebiegaly niezbyt sprawnie,
ten sposób wizję Wyspiańskiego z re-
Panią serdecznym zawsze jednakim
elementy są do niego potrzebne. Po-
Odpowiada, że dobrze zna te tra-
więc Żeromski radzil zająć się tlu-
wolucją, która sprawila, że i on sam na
życzeniem szczęścia, pragnieniem
wiedzmy: róże, konwalie, maki, slo-
dycje, ale w swoje wyroby niczego ta-
maczeniem poezji D. Rosettiego
dlużej musial opuścić polskie ziemie.
dobra, które nigdy się nie wyczerpie.
neczniki i listki. Zapisuję też wymiary
kiego nie wplata. Powinna robić to ro-
i pochwalal naukę ,,greczyzny",
Nim to nastąpilo, Slawa na przelomie
Będę szczęśliwy, jeśli jeszcze kie-
przyszlego wianka".
dzona matka lub chrzestna, siostra lub
zalecając przy tym ostrożność z
1905/1906 odwiedzila Paryż, Lozannę
dykolwiek czytać będę utwory Pani.
Praca rozpoczyna się od wytwo-
drużki bezpośrednio przed tym, jak na-
rzenia podstawy przeważnie z kar-
loży go panna mloda. Zadanie artystki
w rozmowach z wydawcą. Wtedy
i Genewę, będące zapewne miejscem
Pomyślę wówczas, że i ja bylem
tonu. Może też być plastikowa obręcz
to jedynie wykonać wianek z dobrymi
też Slawa zaplanowala podróż nad
leczenia początków niedomagań
niegdyś u krynicy tej poezji...".
i metalowa siatka, obciągnięta mate-
myślami i modlitwą przy pracy.
Leman i do Wloch, ale nie doszlo do
plucnych, a także i neurastenii, która
(cdn.)
