22

15­28 września 2020 nr 17 (357)

Okruchy historii

kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

Z wolyńskiej kolekcji Tadeusza Marcinkowskiego

O wolyńskich strzelcach w rocznicę zbrodni katyńskiej (cz. 8)

MALGORZATA ZIEMSKA

kiem kadrówki". Od tej pory filmowa

Janowej Dolinie, gdy wtem z zakrętu

czyl drugie miejsce. Debiutująca na

Podpalenia stosu dokonywal weteran

ekipa, ale także prasa i radio towa-

szosy krakowskiej wylania się sylwet-

zawodach drużyna z Wlodzimierza

walk o niepodleglość lub najważniej-

rzyszyly rywalizującym drużynom. W

ka samotnego zawodnika. Maszeruje

Wolyńskiego dopiero poznawala taj-

Data wymarszu I kompanii ka-

sza osoba w gronie strzelców czy

1926 roku również strzelczynie po

ostro, miarowym krokiem. Wita go

niki szlaku. W 1938 roku wolyńskie

drowej (6 sierpnia) byla Dniem Święta

zaproszonych gości. Przy ognisku

raz pierwszy wystawily poza konkur-

huragan oklasków i masa kwiecia.

zespoly byly już bezkonkurencyjne:

Związku Strzeleckiego. każdą roczni-

odczytywano  historyczny  rozkaz

sem jedną dobrze przygotowaną do

[...] To wlaśnie zagubiony zawodnik

w grupie starszej Janowa Dolina za-

cę ,,wypowiedzenia wojny ciemięży-

komendanta z dnia 6 sierpnia 1914

rywalizacji sekcję, czym wywalczyly

z Janowej Doliny, strzelec kazimierz

jęla I miejsce, tuż za nią uplasowala

cielom Polski i odrodzenia Wojska

roku, a podczas apelu wymieniano

dla drużyn żeńskich oficjalny udzial

Hebel. Oslabl, nie mógl nadążyć za

się drużyna z kowla, a na IV miejscu

Polskiego" obchodzono niezwykle

nazwiska poleglych żolnierzy kompa-

­ Związek Rezerwistów z Janowej

uroczyście. Już dzień wcześniej

nii kadrowej. Uroczystość kończyly

Doliny. Ostatnie przed wybuchem

przeprowadzano zbiórkę strzelców

występy artystyczne.

II wojny światowej zawody marszo-

polączoną z ogniskiem, odczytaniem

Od 1926 roku reprezentacje wo-

we na trasie kraków ­ kielce mialy

rozkazów, apelem kompanii kadro-

lyńskich strzelców braly też udzial w

szczególny charakter. Odbyly się w

wej i okolicznościowymi przemówie-

dorocznym Marszu Szlakiem I kom-

25. rocznicę wymarszu Pierwszej

niami. Nazajutrz po pobudce uda-

panii kadrowej. Droga, licząca okolo

kompanii kadrowej z krakowskich

wano się do kościola na uroczyste

120 km, z krakowskich Oleandrów

Oleandrów. Wśród zaproszonych

nabożeństwo, odbywala się defilada

przez Miechów i Jędrzejów wiodla

gości znalazl się także senator Antoni

strzelców, zawody, zabawa, organi-

do kielc, gdzie w 1914 roku stoczo-

Staniewicz, który żegnal wolyńskie

zowano pogadanki i wieczornice. W

ne zostaly pierwsze potyczki i bitwy.

drużyny przed wymarszem w trasę.

1930 roku ,,Uroczystości kadrowe" w

Strzelcy maszerowali ze śpiewem

Wolyniacy nie przynieśli wstydu pre-

Lucku zorganizowano z prawdziwym

na ustach. Po drodze trwala ostra

zesowi Podokręgu Luck ­ w kategorii

rozmachem. W przeddzień święta

rywalizacja indywidualna i drużynowa

przedpoborowych strzelcy z Janowej

odbyl się capstrzyk, w którym wzięla

najlepszych zespolów, wylonionych

Doliny byli najlepsi, a ich starsi kole-

udzial orkiestra Straży Ogniowej oraz

na drodze eliminacji powiatowych i

dzy na strzelnicy wystrzelali rekord

kompania Związku Strzeleckiego. W

okręgowych. Po przebyciu calego

dnia. Rocznicowe zawody symbo-

dniu święta już o godz. 10.00 rano

szlaku trzynastoosobowe drużyny z

liczną klamrą spięly losy strzelców ­

mieszkańcy miasta zebrali się w luc-

poszczególnych okręgów Związku

tych sprzed lat, co wierzyli w wolną

kiej katedrze. Po uroczystej Mszy św.,

Strzeleckiego meldowaly się na me-

Polskę, i tych, którzy dzielnie ma-

na której nie zabraklo wicewojewody

cie na placu katedralnym w kielcach.

szerowali ich szlakiem, by doslow-

Józefa Śleszyńskiego oraz prezy-

Tu następowalo wręczenie pamiąt-

nie za kilkadziesiąt dni znów ­ jak

denta miasta Teofila Olowińskiego,

kowych dyplomów i nagród. W 1926

tamci ­ chwycić za broń...

z placu katedralnego ruszyla wielka

roku drużyna strzelecka z Lucka, pro-

Od 1927 roku dorocznemu Mar-

defilada. W rytm melodii, granych

wadzona przez Piotra kamińskiego,

szowi Szlakiem kompanii kadrowej

przez orkiestrę Straży Ogniowej, ma-

bardzo dobrze zaprezentowala się

towarzyszyly Igrzyska kulturalno-

szerowali: pluton kOP-u, kompania

na etapie kraków- Miechów dzielnie

Oświatowe, czyli konkursy: chórów,

Policji Państwowej, baon Związku

walcząc o prowadzenie z doskonalą

orkiestr dętych, zespolów teatralnych

Strzeleckiego ze sztandarem i or-

drużyną krakowską, która odniosla

i tanecznych. Początki imprezy byly

kiestrą, funkcjonariusze Poczty Pol-

zwycięstwo rok wcześniej. Tym ra-

trudne. Na szczęście w kolejnym roku

skiej, oddzialy miejskiej i ochotniczej

zem mlodym luckim strzelcom zabra-

zglosilo się więcej drużyn, w tym z Wo-

Straży Ogniowej. Na koniach pięknie

klo doświadczenia, by odnieść suk-

Dzielne wolynianki, zwyciężczynie Marszu Szlakiem Pierw-

lynia: chór z oddzialu w kolkach oraz

zaprezentowal się strzelecki oddzial

ces. W rywalizacji wzięla też udzial

szej Kompanii Kadrowej w 1927 roku. (Od lewej) Maria Au-

strzeleckie orkiestry ze Zdolbunowa i

krakusów. Wielkie zainteresowanie

drużyna kowelska z drużynowym R.

gucewiczówna z Lucka i Franciszka Nowacka z Horochowa

kiwerc. Igrzyska odbywaly się w kiel-

wzbudzil oddzial wystawiony przez

kuncewiczem na czele. Dla wolyń-

cach w kinie Palace. Później chóry i

luckie Towarzystwo Cyklistów. Nie

skich strzelców udzial w kadrówce

w kadrówce. Już rok później, czyli

ostro maszerującą drużyną. Mógl

orkiestry, uczestniczące w konkursie,

zabraklo też przedstawicieli innych

okazal się wielkim przeżyciem. Na

w 1927 roku, na szlaku pojawily się

wprawdzie zrobić tak, jak wielu in-

śpiewem i muzyką witaly strzelców

narodowości, zamieszkujących Wo-

mecie uczestników sportowej ry-

dwie sekcje wolyńskich strzelczyń i od

nych, usiąść w rowie, zaczekać na

przekraczających metę kadrówki, a

lyń, w tym dwóch oddzialów skautów

walizacji wital marszalek Pilsudski

razu odniosly spektakularny sukces

auto i przyjechać sobie wygodnie

wieczorem wraz z zespolami tanecz-

żydowskich. Po poludniu odbyla się

w otoczeniu ministrów i generalicji,

­ zwyciężyly w klasyfikacji zespolo-

ciężarówką. Ale nie pozwolil mu na to

nymi występowaly na zakończeniu im-

uroczysta akademia w sali Teatru

a na trasie wysilkowi zawodników

wej, zgarniając nagrodę ufundowaną

honor zawodnika. Nie mógl przecież

prezy na miejscowym boisku ,,Sokola".

Miejskiego. Wielki aplauz i wzrusze-

kibicowali przedstawiciele bratnich

przez panią prezydentową Mościcką.

zawieść zaufania calego oddzialu,

nie wzbudzila wiązanka pieśni legio-

organizacji z Estonii, Finlandii i Lo-

Na 51. zespolów, które doszly do

wszystkich kolegów, którzy na niego

nowych, a ,,Pierwszej Brygady" pu-

twy. Rok później redaktor ,,Strzelca"

kielc, sekcja, prowadzona przez Sta-

liczyli. Jak móglby spojrzeć swoim w

bliczność stolicy Wolynia wysluchala

w artykule o przebiegu kadrówki

nislawę kobrynowiczową, byla tak

oczy, gdyby odpadl jako maruder.

dobrze przygotowana marszowo, że

Nie, on musi do końca przejść tra-

pozostawila za sobą 20 drużyn mę-

sę marszu. Musi przecież pokazać,

skich. Dzielne wolynianki triumfowaly

że strzelcy z Janowej Doliny to nie

również w klasyfikacji indywidualnej

laziki, że umieją zadanie swe wypel-

pań: I miejsce zajęla Maria Auguce-

nić do końca. Maszerując samotnie

wiczówna z Lucka, która otrzymala

zakurzonym gościńcem, wiedzial za-

od marszalka Pilsudskiego książkę

pewne, że jego przymarsz na metę

,,Moje boje", na II miejscu uplasowala

jest już bez znaczenia dla punktacji

się Franciszka Nowacka z Horocho-

drużyny, ale mial tę silę woli i ambi-

wa. W 1928 roku w kadrówce wzięlo

cję sportową, aby pokonać wlasne

już udzial kilka drużyn z Wolynia z:

zmęczenie i dać z siebie to, na co sily

Lucka, kowla, Zdolbunowa, Lubom-

pozwalają".

la, klewania oraz sekcja żeńska z

Można powiedzieć, że podczas

Lucka, która zajęla trzecie miejsce

tej rywalizacji zawodnicy z Janowej

Maria Augucewiczówna z

w rywalizacji pań. Na kolejny sukces

Doliny bacznie śledzili przebieg zawo-

Oddzialu ZS Luck-Miasto,

wolyńskich strzelców w slynnej ka-

dów, zbierali sily, zbierali obserwacje

zwyciężczyni w rywaliza-

drówce trzeba bylo poczekać kilka

i doświadczenia. Natomiast w 1936

cji indywidualnej w Marszu

Kurs obrony przeciwgazowej na zamku Lubarta w Lucku.

lat. Dopiero w 1935 roku, w XI Mar-

roku byli już nie do pokonania. Prowa-

Dar p. Janiny Podolskiej. Zdjęcie z wolyńskiej kolekcji Tadeusza Marcin-

Szlakiem Kadrówki w 1927 r.

szu Szlakiem I kompanii kadrowej,

dzeni przez marszowego Wladyslawa

kowskiego

Calą uroczystość kończyla wspólna

dobrze wypadly: rosnąca w silę dru-

kowalika zwyciężyli w pięknym stylu.

na stojąco. Wieczorem z okazji orga-

informowal, iż ,,formą wyróżnialy

zabawa strzelców na świeżym powie-

żyna z Janowej Doliny oraz zespól

Byli doskonale przygotowani. Świetni

nizacyjnego święta Związek Strzelec-

się drużyny kresowe: Wilno, Luck,

trzu. Debiut wolyniaków na Igrzyskach

z Dubna. Strzelcy z Janowej Doliny

w marszu, a w strzelaniu o 34 punkty

ki zaprosil wszystkich na tzw. ,,Czarną

grodno...". Wolyniacy nie odnieśli

kulturalno-Oświatowych w 1928 roku

wzbudzili ogromną sympatię dziel-

lepsi od najmocniejszej drużyny woj-

kawę" do Domu Stowarzyszeń Pol-

wprawdzie sukcesu, ale uplasowali

okazal się wielkim sukcesem. Mnó-

nością i samozaparciem ­ sympatię

skowej! By docenić sukces tych mlo-

skich. To ważne strzeleckie spotka-

się blisko podium ­ strzelcy z Luc-

stwo pochwal oraz I miejsce zdobyla

tak wielką, że redaktor związkowej

dych ludzi, trzeba mieć świadomość

nie zaszczycil obecnością wojewoda

ka zajęli piąte miejsce w klasyfikacji

strzelecka orkiestra dęta z Wolynia, a

gazety, Tadeusz Żenczykowski, ich

różnicy między nimi a zawodnikami

wolyński Henryk Józewski. Dzień

drużynowej jako nagrodę przywożąc

zachwycony korespondent ,,Strzelca"

nieugiętej postawie poświęcil artykul

wojskowymi, różnicy w szkoleniu, w

pelen wrażeń zakończyla ,,ochocza

cenny sprzęt ­ trzy karabiny malo-

pisal: ,,Zastanawiającą niespodzianką

pod tytulem ,,Strzelców kuźnia cha-

ilości przeprowadzonych treningów,

zabawa braci strzeleckiej". Później

kalibrowe. Ten moment wręczania

byla orkiestra dęta ze Zdolbunowa. W

rakteru", umieszczony na pierwszej

w zaopatrzeniu w broń i w amunicję.

wprowadzono zwyczaj wieczornego

nagród zostal uwieczniony w filmie

ogólnym wymiarze uzyskala 78 punk-

stronie gazety. Pisal: ,,Przybywają

Nie zawiódl też zespól z Dubna, który

rozpalania tzw. ognisk strzeleckich.

Witolda Biegańskiego ,,Marsz Szla-

tów (na 90 możliwych), co przecież

wciąż nowe drużyny i zapominamy o

w kategorii przedpoborowych wywal-