26

15­28 września 2020 nr 17 (357)

Z przedwojennej prasy

kurier galicyjski * www.kuriergalicyjski.com

wrzesień 1939 we Lwowie

Surfując po stronach internetowych natrafilem na interesujące materialy dotyczące wydarzeń ,,zlotego"

września 1939. Na stronach polona.pl natrafilem na zdigitalizowane numery Wieku Nowego z 1, 14, 17, 19

i 20 września 1939 roku. Bylo to chyba jedno z nielicznych pism, które ukazywaly się we Lwowie. Z tym, że

numer z 1 września (pamiętajmy, że przygotowany do druku 31 sierpnia) wyszedl w calej objętości na

12 stronach, a pozostale numery ­ jedynie na dwóch i zawieraly komunikaty i odezwy do mieszkańców.

opracowal

nego w tym artykule nie sprawdzilo

Wzdluż trasy ciągnącej się przez

też dziala tkwiącego w pancerzu na

pancerna, sklonily kawalerię przede

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

się podczas kampanii wrześniowej.

kilka kilometrów ulic lwowskich, zgro-

gąsienicy, silę przebojową kawalerji

wszystkiem do wykorzystywania na

madzily się nieprzejrzane tlumy lud-

konnej, której zwykle środki walki,

pola swych marszów i walk trudne

Broń, która nie stracila wartości.

ności Lwowa, która na trasę przybyla

jak karabin i szabla, okazaly się już

ostępy i wielkie obszary leśne. One

1 września. W czasie, gdy caly

Kawaleria we wspólczesnej

obladowana kwiatami i pakietami

niewystarczające. kawaleria wsparta

ciągną dziś do siebie kawalerię i stają

zachodni kraniec Rzeczypospolitej

wojnie

slodyczy oraz papierosami. Szcze-

pancerzem ma więc szanse szyb-

się jej najwierniejszym sprzymierzeń-

już plonąl i miasta plonęly pod nie-

kawaleria nowoczesna nie jest

gólnie silnie obsadzone zostaly przez

ciej zwalczać opory, a więc żwawiej

cem. Nowoczesna kawaleria będzie

mieckimi bombami, w tym numerze

podobna z wyglądu do tej z roku

publiczność ulice Leona Sapiehy,

poruszać się na polu walki i prędzej

chodzila i bila się w tzw. terenach

nie ma jeszcze slowa o wojnie.

Dwie alternatywy pozostaly

1914. W jej szeregach szczycą-

Pelczyńska, Zyblikiewicza, Akade-

przynosić rozstrzygnięcia.

pokrytych, często nawet nocą. Po-

Hitlerowi

cych się dawniej ,,czystością rasy",

micka, pl. Mariacki. Legionów i ka-

Dziala przeciwpancerne i prze-

ciąga to oczywiście za sobą zmianę

pojawily się bronie nic z koniem nie

zimierza Wielkiego, gdzie tlum zalal

ciwlotnicze staly się niezbędnym ele-

jej sposobu dzialania, jej taktyki.

Wraz z Francją, Polską i Turcją,

mające wspólnego. Są to szwadrony

formalnie chodniki, znaczną cześć

mentem ochraniającym konne masy

W warunkach tej części Europy,

Anglia przedstawia tak niezwyciężo-

samochodów pancernych, oddzialy

jezdni, obsadzil szczelnie wszystkie

w której żyjemy i dzialać możemy,

od najprzykrzejszej przygody ­ za-

na potęgę, że trudno przypuszczać,

lekkich czolgów towarzyszących, ba-

okna, balkony i drzewa.

kawaleria nie przestala i dlugo jesz-

skoczenia przez lotnictwo lub czolgi

by izolowane Niemcy ważyly się tę

terie dzial przeciwlotniczych, grupki

Na żolnierzy przez caly czas

cze nie przestanie być jedną z broni

przeciwnika. Tym samym umożliwia-

potęgę wyzwać. Niemcom pozosta-

dzialek przeciwpancernych, które z

defilady sypaly się z okien, drzew

glównych.

ją one kawalerji szybkie i bezkarne

je alternatywa: albo zrezygnować z

latwością przebijają pancerze dwu-

i chodników istne deszcze kwiatów.

posuwanie się w terenie.

obląkanych planów podboju Europy,

Tlum bardzo szybko rozerwal skąpe

centymetrowej grubości, dowcipnie

14 września. Apele, komunikaty

Jakże dziala dzisiejsza kawale-

albo leż wywolać wojnę i pogrom,

kordony harcerskie i utworzyl tak

pomyślane oddzialy zaporowo-prze-

i odezwy...

ria i jak wygląda jej walka?

wobec którego zbledną następstwa

Obywatele miasta Lwowa!

wąskie przejścia, że wojsko posuwa-

ciwpancerne i wiele jeszcze innych

Dzisiejsza kawaleria będzie wal-

wojny 30 letniej.

jak np. lotnictwo towarzyszące, pre-

Wczoraj, dnia 12 bm. popoludniu

czyć przede wszystkiem kombinacja-

cyzyjnie dzialające radiostacje itp.

na rogatkach Lwowa pojawil się od-

mi ognia i ruchu, przyczem ogień nie

Początkowo organizatorzy wielu

wojsk europejskich, oczarowani no-

watorstwem, dali się unieść wplywo-

wi mody i zbytnio przeciążyli kawale-

rię tymi nowymi zdobyczami techniki,

wskutek czego ich ,,nowoczesna

kawaleria" stala się sztywną i cięż-

ką masą, tracąc tym samym swą

najistotniejszą wartość ­ ruchliwość.

Ten ich twór mial wprawdzie miano

kawalerii, ale na skutek ich projektów

sama kawaleria konna byla mizer-

nym dodatkiem do tych rzekomych

znakomitości XX wieku.

Ocknięto się jednak w porę z

tej zgubnej psychozy i porzucono

Niemieccy i sowieccy żolnierze we Lwowie

ostatecznie falszywą drogę. Szereg

jest celem samym dla siebie, lecz tylko

dzial zmotoryzowany wroga, skla-

doświadczeń i badań wykazal dziś

sluży jako nieodzowny pomocnik i wy-

dający się z czolgów, wozów pan-

już jasno, iż podstawowym trzonem

wolywacz ruchu. Podstawową dewizą

cernych i oddzialu piechoty. Wypad

i glównym kośćcem nowoczesnej

dzisiejszej taktyki kawaleryjskiej jest

zostal zlikwidowany przez zalogę

kawalerji, musi być nadal kawaleria

więc następująca zasada: kawaleria

Lwowa przy chlubnym udziale Policji

konna. Tyczy się to szczególnie na-

rusza się po to, ażeby walczyć ogniem,

Państwowej. kilka czolgów nieprzy-

szych warunków. Dopiero wokól tego

Sowieccy żolnierze na granicy

walczy zaś wylącznie po to, by umoż-

jacielskich zostalo rozbitych przez

szkieletu konnego grupują się wspo-

liwić sobie szybki ruch. W tym więc

naszą artylerię, reszta wycofala się

mniane nowe bronie, jednak tylko w

W londyńskich kolach politycz-

lo się z trudem. Publiczność rzucala

tkwi calość zagadnienia kawaleryjskiej

wraz z piechotą, która pozostawila

ilości wylączającej przygluszenie do-

nych stwierdzają, że rozmowa Hi-

się żolnierzom na szyje, serdecznie

taktyki na każdym szczeblu i dewiza ta

kilkudziesięciu zabitych.

minującej roli kawalerji konnej.

tlera z Hendersonem nie zwiększyla

ich calując. krewni i znajomi żolnie-

­ zdaje się ­ jest już wyraźnie przyjęta

Podaję to do Waszej ­ Obywa-

Jeśli chodzi więc o wygląd no-

szans pokojowego rozwiązania kon-

rzy powiększali szeregi maszerując

przez nowoczesne kawalerie.

tele Lwowa ­ wiadomości i wzywam

woczesnej kawalerji, to możemy ją

fliktu. Prasa angielska w następujący

obok swych bliskich.

Poza tą zasadniczą sprawą

Was do zachowania nadal zupelnego

sobie wyobrazić jako dużą masę

sposób streszcza stanowisko Anglii:

Pod adresem żolnierzy padaly

należaloby poruszyć jeszcze jedno

spokoju. Radiostacja wroclawska już

konną, podzieloną jak dawniej na

Mocarstwa zachodnie przystąpią

ustawicznie okrzyki: ,,Wracajcie zdro-

zagadnienie kawaleryjskiej taktyki,

zdążyla wypuścić w świat falszywy

szwadrony, pulki i brygady, której

automatycznie do wojny, jeżeli Pol-

wi", ,,Bóg wam dopomoże", ,,Pokażcie

będące bez wątpienia przewrotem

komunikat o zajęciu naszego Miasta.

towarzyszy silnik zarówno na ziemi

ska uzna, że jest zagrożona przez

jak Polak broni Polski", ,,Pójdziemy

w utartych pojęciach. Jest to sprawa

Miasto, które bylo ,,Semper Fide-

jak i w powietrzu, pod najrozmaitszą

agresję  niemiecką.  Rozwiązanie

wszyscy wkrótce za wami", a w cza-

terenu dzialania. Wedle dawnych po-

lis", odznaczone krzyżem Virtuti Mili-

postacią. Zadaniem zaś tego silnika

konfliktu polsko ­ niemieckiego, któ-

sie przerwy, jaka nastąpila po prze-

jęć istnialo przekonanie, iż konieczne

tari, bronić się będzie do upadlego.

nie jest zastąpienie kawalerji konnej,

re by w jakikolwiek sposób naruszalo

marszu oddzialów piechoty, przed

są specjalne tereny dla dzialań ka-

Lwów, dnia 13 września 1939.

bo tego nie potrafi, lecz jedynie udzie-

nietykalność terytorium Polski, jest

defiladą artylerii tlum samorzutnie

waleryjskich. Mówilo się: ten teren

ALFRED BILYk

lenie pomocy, by szybciej i sprawniej

wykluczone. Wszelkie pertraktacje,

zaintonowal ,,Rotę" konopnickiej. Na

jest otwarty, pozbawiony większych

Wojewoda Lwowski

maszerowala i walczyla. W ten sposób

gdyby zostaly nawiązane, nie mogą

olbrzymiej przestrzeni od hotelu geo-

przeszkód naturalnych, nadaje się

silnik nie stal się w żadnym wypadku

się odbywać pod groźbą sily.

rga aż do Teatru Wielkiego podnioslo

Komunikat Sztabu Naczelnego

więc idealnie do walk, zagonów lub

wrogiem kawalerji, ale przeciwnie ­

Nastrój w Londynie jest mocny

się w górę tysiące rąk, ślubując bro-

Wodza

manewrów kawaleryjskich. Slowem,

jej najwierniejszym sprzymierzeńcem

nić Polski ,,Do krwi ostatniej kropli z

i zdecydowany. Przed wyslaniem od-

utożsamialo się tereny i obszary tzw.

Nr. 12. z dnia 12. września b. r.

i pomocnikiem.

żyl". Podczas przemarszu artylerii

powiedzi na ostatnią notę niemiecką

,,otwarte" z możliwościami kawaleryj-

WARSZAWA, (PAT). Polskie

Tak więc towarzyszący lotnik wy-

tlum równie gorąco i entuzjastycznie

rząd angielski odbyl konsultacje z

skich dzialań. kawaleria chętnie też

Radio podaje następujący komuni-

dluża zasięg kawaleryjskich patroli,

manifestowal na cześć Armii.

rządami Polski i Francji.

korzystala z takich terenów, unikając,

kat Sztabu Naczelnego Wodza:

daje szybsze od nich wiadomości

Żywiolowe owacje Lwowa

jak ognia, obszarów pokrytych.

W dniu 11 bm. nieprzyjaciel bom-

i tym samym przyspiesza decyzję

Szczególnie ten artykul, opiewa-

na cześć Armii

Otóż w tej mierze zaszla w tak-

bardowal Warszawę, wprowadzając

dowódcy a więc i dzialanie wojsk.

jąc romantykę kawalerii z czasów So-

i Naczelnego Wodza

tyce kawaleryjskiej zupelna zmiana.

do akcji okolo 70 samolotów. Strąco-

Wspóldzialając z kawalerią oddzial

bieskiego, świadczy o zupelnym bra-

Warunki dzisiejsze, jak lotnictwo

ne 15 samolotów nieprzyjacielskich.

pancerny wzmacnia za pomocą

ku rozeznania w nowoczesnej taktyce

Wczoraj we Lwowie odbyla się

bojowe przeciwnika oraz jego broń

Nieprzyjaciel bombarduje w dalszym

swego karabinu maszynowego, czy

,,szybkiej wojny". Niestety, nic opisa-

defilada oddzialów wojskowych.