15

nr 24 (364) | 29.12.2020 r.­14.01.2021

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Jaremcze 2020 na odleglość

postanowil uratować wszyst-

ale teraz po czterdziestu latach

kie cerkwie greckokatolickie,

wymaga następnego remontu.

murowane i drewniane, znaj-

Ksiądz greckokatolicki dojeż-

dujące się na terytorium pa-

dża z Jaroslawia do tej cerkwi".

Więzi dorocznych

rafii Cieszanów. Tych cerkwi

Również  opuszczone  po

Polsko-Ukraińskich

bylo bardzo wiele. W Starym

1991 roku przez lacinników

Spotkań w karpackim

i Nowym Lublińcu bylo dwie

cerkwie w Chotylubie, Dach-

miasteczku Jaremcze

cerkwie murowane. W Dach-

nowie, Lowczy, Moszczanicy,

są tak mocne, że ich

nowie byla cerkiew drewnia-

Ulazowie, Woli Wielkiej oraz

na. W Niemstowie cerkiew

w Wyżlowie pozostaly bez go-

regularności nie zlamala

murowana. W Nowym Siole

spodarzy. Niektóre z nich przed

pandemia koronawirusa.

cerkiew murowana. I dzisiaj

opuszczoneniem przez lacinni-

W 100-lecie sojuszu

te cerkwie są kościolami pa-

ków zostaly wyremontowane.

Józefa Pilsudskiego

rafialnymi rzymskokatolicki-

Jednak z uplywem czasu każda

i Symona Petlury oraz

mi. Obecnie parafia obsluguje

z nich jeśli nie znajdzie gospo-

Bitwy Warszawskiej,

jeszcze cerkwie w Chotylubiu,

darza, popadnie w ruinę.

Gorajcu i Kowalówce, jako ka-

w dniach 24­25 września

KONSTANTY CZAWAGA (OD LEWEJ), WOJCIECH JANKOWSKI,

plice dojazdowe rzymskoka-

br. w Iwano-Frankiwsku

ROBERT CZYŻEWSKI

Cerkwie, które nadal pelnią

tolickie Cieszanowa. Ks. Klos

(d. Stanislawowie)

funkcję lacińskich świątyń

ani znacząco pogorszyć rze-  technologicznej, czyli informa-

postanowil wszystkie cer-

i w Przemyślu odbylo się

czywistości. Z jednej strony  tyzacji i przechodzenia z prze-

kwie zachować i to mu się

Wszyscy kolejni admini-

XIII Spotkanie z udzialem

mamy Ukraińców, którzy co-  strzeni przekaźnika do czegoś

udalo. W wioskach Dachnów

stratorzy apostolscy, poczyna-

naukowców i publicystów,

raz częściej odwiedzają Polskę,  na ksztalt mediów informacyj-

i Chotylub w ostatnich latach

jąc od 1946 roku, w tym tak-

tam pracują i dzielą się swo-  no-spolecznościowych.

zbudowano  nowe  kościoly

że biskup Marian Jaworski,

tym razem on-line.

imi wrażeniami. Tak czy ina-

Konstanty Czawaga z ,,Ku-

parafialne, ale cerkwie drew-

przyczynili się do ratowania

czej, na Ukrainie ksztaltuje się  riera Galicyjskiego", który byl

niane są zachowane, jako do-

tych obiektów unickiej sztuki

KONSTANTY CZAWAGA

obraz Polski sukcesu, który  świadkiem i uczestnikiem od-

bro kultury materialnej tych

sakralnej.

Kontynuować doświadcze-

jest pozytywnie oceniany we  rodzenia i rozwoju prasy pol-

ziem. Nie udalo mu się tylko

Niniejszy temat ciągle po-

nia Bogdana Osadczuka i Mi-

wszystkich sondażach. Polska  skiej na Ukrainie wspomnial

zachować cerkwi grekokato-

zostaje bialą plamą w ogólnej

roslawa Rowickiego

i Polacy są na pierwszym miej-  też o 100-leciu Bohdana Osad-

lickiej w samym Cieszanowie,

świadomości na terenie dzi-

Panel pt. ,,Rola prasy i in-

scu. Z drugiej strony, mamy do  czuka, orędownika pojednania

bo wladze komunistyczne po-

siejszej Ukrainy i nawet Pol-

nych środków masowego prze-

czynienia z procesem odwrot-  polsko-ukraińskiego. ­ Au-

wiedzialy: masz kościól, po co

ski. Stąd wymaga on grun-

kazu w ksztaltowaniu dialo-

nym. Są Polacy, którzy rzadziej  dycje ,,liberala zachodniego"

ci to? Gdy odprawial tam nabo-

townego opracowania, gdyż

gu Polaków i Ukraińców, ze

odwiedzają Ukrainę, ale widzą  (tak siebie nazywal Osadczuk),

żeństwa przez kilka lat w lecie,

poza nielicznymi wzmiankami

szczególnym uwzględnieniem

Ukraińców którzy uczestni-  które za czasów sowieckich

kiedy malowal kościól, kiedy

wspomnieniowymi brak calo-

mediów polskich na Ukra-

czą w sondażach w odleglych  sluchalem potajemnie na fa-

robil tam posadzkę, lamperię,

ściowego opracowania w tym

inie" byl poświęcony pamię-

miejscach.

lach rozglośni niemieckich po

to pozwolono mu odprawiać

aspekcie.

ci ukraińskiego dziennika-

Mykola Riabczuk mówil też  jakimś czasie zainspirowaly

w cerkwi przez kilka miesięcy.

Biskup Marian Buczek, dlu-

rza i publicysty prof. Bohdana

o negatywnych stereotypach,  mnie do wspólpracy z ,,Gazetą

Myślal, że ta cerkiew zosta-

goletni sekretarz arcybiskupa

Osadczuka oraz Miroslawa Ro-

których jego zdaniem więcej  Lwowską" ­ wyjaśnil.

nie zaadaptowana, ostatecznie

Mariana Jaworskiego w arty-

wickiego, zalożyciela, wydaw-

jest po stronie polskiej. Również

Mówil, że gazety polsie po-

wladze się nie zgodzily".

kule pt. ,,Pasterz cierpliwości

cy i redaktora naczelnego ,,Ku-

nie trzeba zapominać, że me-  wstaly w tych regionach kra-

Zestawiony  stan  liczeb-

i zgody" tak wspominal: ,,Duży

riera Galicyjskiego".

dia odgrywają ambiwalentną  ju, gdzie mieszkańcy używają

ny świątyń greckokatolickich

problem na terenie archidie-

Na początku moderator pa-

rolę, ponieważ w ich strukturze  języka polskiego. Odrodzenie

wykazuje, że w 2020 roku we

cezji w Lubaczowie stanowily

nelu w Przemyślu Andrzej

tkwi sprzeczność. Zwrócil też  mediów polskich bylo ściśle

wlasności lacinników bylo 8

zniszczone cerkwie greckoka-

Klimczak wspomnial o wzno-

uwagę na uzależnienie mediów  powiązane z zalożeniem pol-

cerkwi z dekanatu cieszanow-

tolickie. Po II wojnie światowej

wionej we Lwowie przez śp. Bo-

od środków finansowania.

skich organizacji spoleczno-

skiego, 5 z lubaczowskiego, 2

część z nich zostala zniszczona

żenę Rafalską ,,Gazetę Lwow-

Uzupelnieniem do glosu My-  -kulturalnych i wskrzeszeniem

z narolskiego oraz 7 z dekanatu

przez wladze komunistyczne,

ską", której pomagal Marian

koly Riabczuka byl występ Bo-  struktur Kościola lacińskiego

tarnoszyńskiego.

a część weszla w posiadanie

Baranowski, później prowadzil

gumily Berdychowskiej, pu-  na Ukrainie. Teraz rolę ogól-

Reasumując, należy zauwa-

Kościola rzymskokatolickie-

Emil Legowicz oraz o wydaw-

blicystki, specjalizującej się  noukraińskich gazet polskich

żyć, że poszczególni rzymsko-

go. Tworzono w nich kaplice

nictwie ,,Wolanie z Wolynia",

w historii Ukrainy i stosun-  pelnią ,,Dziennik Kijowski"

katoliccy rządcy archidiecezji

dojazdowe albo kościoly pa-

które zalożyl i prowadzi do

kach polsko-ukraińskich. Do-  i ,,Kurier Galicyjski".

w Lubaczowie, począwszy od

rafialne. Biskup Jaworski wy-

dziś ks. Józef Witold Kowalów

konala ona analizy relacji pol-

Są też polskie media lokalne

arcybiskupa Eugeniusza Ba-

szukiwal fundusze za granicą

w Ostrogu. ­ To mialo ogromny

sko-ukraińskich w mediach  (,,Mozaika Berdyczowska" wy-

ziaka, do biskupa Mariana Ja-

i przekazywal na remont tych

wplyw na relacje polsko-ukra-

tradycyjnych, gazetach, radiu  dawana w Berdyczowe, ,,Slowo

worskiego na przestrzeni wielu

świątyń. Dzięki temu zosta-

ińskie, często budzące kontro-

i telewizji oraz na portalach  Polskie" w Winnicy). Również

dziesięcioleci podejmowali trud

ly gruntownie wyremonto-

wersje ze strony ukraińskiej ­

internetowych i w sieciach  mamy gazety dwujęzyczne ­

ratowania bezcennych budowli

wane murowane i drewniane

zaznaczyl. ­ W tym okresie po

spolecznościowych.

,,Monitor Wolyński" w Luc-

sakralnych, należących daw-

cerkwie, m.in. w Werchracie,

1991 roku we Lwowie ukazaly

Następnie zostal poruszo-  ku i ,,Gazetę Polską Bukowi-

niej do grekokatolików.

Korniach, Szczutkowie". Na-

się ukraińskie pisma lokalne

ny temat czynników mających  ny" w Czerniowcach. W eterze

Uratowanie wielu cennych

tomiast we wspomnianym już

,,Ї", ,,Postup", inne media lokal-

wplyw na polsko-ukraiński  Ukrainy obecne są popular-

unickich zabytków sakral-

wywiadzie dla ,,Kuriera Ga-

ne, które my jako Stowarzy-

dialog oraz obecną sytuację  ne audycje radiowe ­ ,,Radio

nych jest niewątpliwie wielką

licyjskiego" tak dodawal: ,,Ks.

szenie Dziennikarzy Polskich

polskich mediów na Ukrainie.

Lwów", ,,Polskie Radio Berdy-

zaslugą Kościola lacińskiego,

Józef Klos, który przed wojną

również staraliśmy się profe-

Prezes Fundacji Solidarności  czów". Z kolei zapoczątkowa-

w tym szczególnie bpa Maria-

byl wikarym, a potem admi-

sjonalizować. Te relacje między

Międzynarodowej Rafal Dzię-  no portale internetowe, radia

na Jaworskiego, administrato-

nistratorem, czyli probosz-

dziennikarzami i nasza przy-

ciolowski powiedzial:

internetowe i TV. Przykladem

ra apostolskiego archidiecezji

czem parafii św. Marii Magda-

jaźń trwa nadal.

­ Gdy dzisiaj otwieramy  jest rozwój ,,Kuriera Galicyj-

w Lubaczowie w latach 1984­

leny we Lwowie, w 1946 roku

Moderator w Iwano-Fran-

,,Kurier Galicyjski", ,,Monitor  skiego". Nowe media polskie

1991. Wciąż istnieje potrzeba

zostal wypędzony do Polski.

kiwsku Wojciech Jankowski,

Wolyński" czy ,,Jagiellonię", nie  na Ukrainie od samego po-

gruntownych badań, szcze-

Opatrzność sprawila, że zostal

redaktor naczelny ,,Kuriera

sposób nie dostrzec ogromnej  czątku odgrywają ważną rolę

gólnie w zestawieniu ze świą-

proboszczem w swojej parafii

Galicyjskiego" zaproponowal

drogi i ewolucji, jaką przeszly  w ksztaltowaniu dialogu Pola-

tyniami rzymskokatolickimi

rodzinnej, bo pochodzil z pa-

obejrzeć film o śp. Miroslawie

te media. Od autotematycz-  ków i Ukraińców. Mają czytel-

na terenach zachodnich woje-

rafii Cieszanów, z wioski Fol-

Rowickim.

nego budowania identyfika-  ników, widzów i sluchaczy na

wództw Ukrainy.

warki pod Cieszanowem. On to

Dalej z uczestnikami pane-

cji narodowej do dzialalności  Ukrainie i w Polsce oraz w in-

lu polączyl się krytyk literac-

w przestrzeni krajów, w których  nych krajach.

ki, eseista i publicysta Mykola

istnieją na zasadach równo-

­ Doświadczenie dwóch li-

Riabczuk z Kijowa.

prawnie obywatelskich. Dodal,  beralów, Bogdana Osadczuka

­ Wszyscy rozumiemy, że

że media polskie na Ukrainie  i Miroslawa Rowickiego mu-

media są ważne dla tworze-

demonstrują wysoki poziom  simy kontynuować w nowych

nia dialogu, wzajemnego zro-

zaangażowania obywatelskie-  warunkach ­ zaznaczyl Kon-

zumienia, ale media nie są

go mniejszości polskiej:

stanty Czawaga.

jedynym czynnikiem ksztal-

­ Widomy dowód, jak bardzo

Podsumowując panel, An-

tującym dialog i wzajemny wi-

duży jest potencjal spoleczeń-  drzej Klimczak wezwal zaan-

zerunek ­ zauważyl. ­ Oczy-

stwa polskiego, uzyskaliśmy  gażowanych w tematy relacji

wiście istnieje rzeczywistość

w okresie Rewolucji Godności,  polsko-ukraińskich do auto-

i ta rzeczywistość może mieć

kiedy aktywność środowiska  cenzury, zaznaczyl również, że

większy wplyw niż media.

polskiego byla bardzo duża.

SDP, które on reprezentuje stara

W każdym razie media nie są

Obecnie, jego zdaniem, me-  się ciągle o to aby dziennikar-

wszechmocne, ponieważ nie

dia polskie na Ukrainie sto-  stwo bylo rzetelne.

SPOTKANIE DWÓCH KARDYNALÓW MARIANA JAWORSKIEGO

mogą ani znacząco poprawić,

ją przed wyzwaniami natury

(cdn.)

I LUBOMYRA HUZARA, 28.08.2006