22

nr 24 (364) | 29.12.2020 r.­14.01.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Stuletni jubileusz Targów Wschodnich

we Lwowie (część 1)

W 2021 roku minie

w 1939 roku na terenie Targów

zostal komitet organizacyj-

sto lat od otwarcia

Wschodnich znajdowalo się

ny, przeksztalcony w Dyrekcję

Międzynarodowych

ponad 20 pawilonów wysta-

Targów pod kierownictwem

Targów Wschodnich,

wowych, Palac Sztuki, wie-

inż. Mariana Turskiego. Inicja-

organizowanych we

ża wodna, rotunda Panora-

tywę organizacji Targów po-

Lwowie po raz pierwszy 25

my Raclawickiej, 34 kiosków,

parla lwowska Izba Przemyslo-

również budynki gospodarcze,

wo-Handlowa, a także szereg

września ­

biuro transportowe, ekspozy-

ministerstw w Warszawie. Jak

5 października 1921 roku.

tura celna, magazyny, budynki

pisal M. Orlowicz, ,,ideą prze-

Odtąd Targi odbywaly

straży pożarnej, policji, pocz-

wodnią Targów bylo uczynie-

się każdego roku, nie

ty, siedem restauracji, stajnie

nie ze Lwowa na nowo (wedlug

zważając na światowy

hodowlane, gmach radiostacji

tradycji  średniowiecznych)

kryzys gospodarczy,

ze zbudowanymi obok dwoma

glównego ogniska dla handlu

a nawet początek II wojny

okazalymi masztami, w sumie

Polski z krajami wschodnimi,

razem ponad 60 obiektów. Na

a w szczególności Rumunią,

światowej ­ ostatnie

teren Targów prowadzilo sześć

Ukrainą i Rosją".

XIX Targi Wschodnie

wejść, każde mialo bramę i kasy

mialy miejsce w dniach

Organizacja Targów

biletowe.

2-10 września 1939 roku,

okazala się myślą

Targi Wschodnie mialy wla-

wówczas gdy Lwów już

sną sieć gazową i elektryczną,

bardzo szczególną,

byl bombardowany przez

wodociąg oraz bocznicę kole-

w znacznej mierze

jową od stacji Persenkówka. Do

lotnictwo niemieckie.

stymulującą

wejść od ulic Poniatowskiego

rozwój Lwowa

i Ponińskiego zbudowano linie

w dwudziestoleciu

tramwajowe. Już od 1921 roku

JURIJ SMIRNOW

T

międzywojennym.

budownictwo pawilonów oży-

wilo we Lwowie ruch budowla-

argi Wschodnie to jedna

W czerwcu 1921 roku

ny, który calkowicie zamarl od

z legend międzywojen-

uchwalono statut

1914 roku, z chwilą wybuchu

nego Lwowa i calej II Rze-

Targów, wyznaczono

PALAC SZTUKI

wojny światowej.

czypospolitej, największe Targi

datę otwarcia

nie tylko w Polsce, ale też Euro-

pierwszych Targów

Popularność Targów

architektów  lwowskich  E.

Kierownictwo budownictwem

pie Wschodniej. Targi Wschod-

na 25 września

przekroczyla

Czerwińskiego i A. Zacharie-

w imieniu Dyrekcji Targów ob-

nie odegraly bardzo ważną

i przystąpiono do

jąl architekt Michal Lużecki.

wicza. Poza tym większych

rolę w ekonomicznym rozwoju

wszystkie oczekiwania

I Międzynarodowe Targi

rozmiarów pawilony wykonują

Lwowa, jego gospodarki miej-

rekonstrukcji dawnego

organizatorów. Już 25

Wschodnie odbyly się w dniach

architekt Henryk Zaremba dla

skiej, ruchu budowlanym, fi-

Palacu Sztuki i budowy

września, w pierwszy

15.IX­5.X 1921 roku z udzialem

Banku Przemyslowego, Jan No-

nansowym. ,,Glównym celem

nowych pawilonów,

dzień targów pawilony

woryta dla Banku Kredytowego

1246 wystawców krajowych

Targów bylo nawiązywanie

w pierwszej kolejności

zwiedzilo okolo

Ziemskiego oraz pawilon rolni-

i 311 zagranicznych. Byl to

i rozwijanie stosunków go-

pawilonów naftowego,

20000 osób, zaś

ogromny sukces, zwlaszcza dla

czy o wdzięcznych motywach

spodarczych z zagranicą, inte-

rolniczo-leśnego

miasta zniszczonego przez woj-

naszego budownictwa wiej-

growanie gospodarki polskiej.

w przedostatni dzień 3

nę, inflację i zubożenie miesz-

skiego. Spólka archit. Czerwiń-

Targom Wschodnim towarzy-

i centralnego.

października przeszlo

kańców. W wybudowanych pa-

ski-Zachariewicz buduje pawi-

szyly zawsze wysokiej rangi

150 000 osób. ,,Gazeta

Już w lipcu ,,Dziennik Lwow-

lon dla przemyslu naftowego,

wilonach zabraklo miejsca dla

występy artystyczne, sprzy-

Lwowska" pisala, że

Julian Cybulski pawilon dla

wszystkich wystawców, więc

ski" pisal, że ,,budowę pawi-

jające upowszechnieniu osią-

,,takiego natloku Targi

wojsko zbudowalo na terenie

Lwowskiego Towarzystwa Ak-

lonów rozpoczęto na placu

gnięć kultury polskiej".

Wschodnie jeszcze nie

cyjnego Browarów wraz z re-

Targów pięć hangarów o po-

Powystawowym. Będą to mo-

M iędzy narodowe

Tar-

widzialy. Im bardziej

wierzchni 8320 m2. Zbudowa-

numentalne gmachy, wykona-

stauracją, Jan Bagieński mily

gi Wschodnie odbywaly się

ne z żelaza, betonu i cegly. Pod

dworek drewniany dla Oiko-

no też więcej niż 10 mniejszych

na placu Powystawowym, na

się zbliża termin

kiosków do sprzedaży upomin-

względem artystycznym pawi-

su (fabryka dykty), a wreszcie

górnych tarasach nad parkiem

zamknięcia Targów,

ków, prasy, papierosów, kawy,

Czerwiński-Zachariewicz dla

lony te będą pomnikami nowo-

Stryjskim, w miejscu, które zo-

tym większy jest naplyw

pacykowskiej fabryki porce-

slodyczy.

czesnej architektury polskiej

stalo rozplanowane i zaziele-

nie tylko zwiedzających,

Budownictwo nowych pa-

[...] Spośród szeregu projek-

lany pawilon bajecznie roman-

nione przez miejskiego ogrod-

ale także kupujących

tów wybija się na plan pierw-

tyczny, z olbrzymim tarasem,

wilonów trwalo przez wszyst-

nika Arnolda Röhringa w 1894

[...] Po poludniu

który mieścić będzie pierw-

kie lata funkcjonowania Tar-

szy olbrzymi pawilon Targów

roku dla slynnej Powszechnej

szorzędną letnią cukiernię".

gów. Wedlug listy pawilonów

Wschodnich, dzielo wybitnych

Wystawy Krajowej. Dlugość

przygrywala na placu

alei glównej, przy której zbu-

muzyka".

dowano pawilony Targów, sta-

Na

otwarcie

Targów

nowila 600 metrów, szerokość

Wschodnich 25 września do

­ 20 metrów. Na tym terenie

Lwowa specjalnym pociągiem

po Wystawie Krajowej pozo-

przybyl Naczelnik Państwa

stalo kilka monumentalnych

Marszalek Józef Pilsudski oraz

gmachów, mianowicie rotun-

Marszalek  Sejmu  Wojciech

da, w której byla wystawiona

Trąmpczyński wraz z repre-

Panorama Raclawicka, Palac

zentantami Rządu i ambasado-

Sztuki i wieża wodna. Z cza-

rami zagranicznymi. Na dwor-

sem wolne miejsca wzdluż alei

cu Pilsudskiego wital lwowski

glównej zostaly zabudowane

wojewoda Grabowski, gene-

pawilonami i malymi kioska-

ralowie Sikorski, Linde, Hal-

mi i powstalo cale miasteczko

ler. Plac przed dworcem i inne

wystawowe, zadbane i kwit-

miejsca pobytu Marszalka byly

nące, ulubione miejsce space-

szczelnie obstawione przez

rów, festynów i zabaw lwowian

wojsko i policję. Powóz Naczel-

w różnych porach roku. Targi

nika Państwa podczas prze-

Wschodnie tradycyjnie odby-

jazdu po ulicach miasta otaczal

waly się w pierwszej polowie

szwadron 14 Pulku Ulanów

września.

Jazlowieckich.  Trasę  prze-

Idea organizacji Międzyna-

jazdu i plac Targów Wschod-

rodowych Targów we Lwowie

nich wypelnialy tlumy miesz-

zrodzila się po zakończeniu

kańców i równie dużo policji

dzialań wojennych w 1920 roku.

i tajniaków.

W roku następnym powolany