25

nr 24 (364) | 29.12.2020 r.­14.01.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

gospodarcze. Przemysl wyparl

tarnopolskim przeszly pod pa-

pomiędzy Polską a bolszewic-

rzemioslo, handel drewnem

ką Rosją zapanowal na Podolu,

nowanie Rosji, a nowe porząd-

znacznie oslabl, a wybudo-

ki i obecność carskich pulków

niosący nadzieję na nowe ży-

wana linia kolejowa ze Lwowa

silnie fortyfikujących miasto

cie, pokój. Granice państwo-

do Czerniowiec nieodwolal-

dezorganizowaly jego życie.

we zostaly ustalone na Zbruczu

nie zdegradowala tradycyjne

Kolejnymi  wlaścicielami

i Dniestrze, zaś suwerenność

szlaki handlowe regionu. An-

dóbr byli od 1820 r. baronowie

Polski na tym terytorium uzna-

tidotum  na  te  zachodzą-

Bruniccy (pochodzący z ży-

la Rada Ambasadorów nieco

dowskiej rodziny Brunsteinów

ce w niektórych obszarach

później, bo 15 marca 1923 r. Z tą

Ignacy Brunicki przyjąl ka-

życia niekorzystne zmiany

datą Zaleszczyki (liczące wtedy

okazal się potencjal tkwiący

tolicyzm), wreszcie ­ do 1939

razem ze wsią Zaleszczyki Stare

w rozwoju miejscowego ogrod-

r. ­ Turnauowie, ich następ-

ok. 5100 mieszkańców) staly się

nictwa i sadownictwa ­ po-

cy. Ówczesny obraz Zaleszczyk

siedzibą powiatu wchodzącego

czątkowo w prowadzonej jesz-

przedstawia litografia autor-

w sklad województwa tarnopol-

cze w czasach Rzeczypospolitej

stwa Antoniego Langego, któ-

skiego II Rzeczypospolitej, obej-

uprawie moreli.

rą można znaleźć w wydanym

mującego zachodnią część Po-

ZNACZKI POCZTOWE ZE STEMPLEM ZALESZCZYK (1929)

I wojna światowa (zajęcie

dola. Polożona na przeciwleglym

w 1823 r. we Lwowie ,,Zbiorze

Podola przez Rosjan w 1915 r.

znalazl się w jego centralnej

naypięknieyszych i nayintere-

dniestrowym brzegu Bukowina

ruinę. Ucierpialo m.in. z po-

i ich walki z wojskami państw

części otoczonej siatką ulic.

sownieyszych okolic w Galicji".

weszla w sklad Rumunii wcze-

wodu zakazu wolnego handlu

centralnych w kolejnych la-

Z tą chwilą Zaleszczyki otrzy-

śniej ­ 10 września 1919 r. Na

solą i tytoniem oraz epidemii

tach) przyniosla Zaleszczykom

maly  miano  ,,Królewskiego

granicy z nią powstaly pol-

w następstwie używania do

Po zniszczeniach i pożarach

liczne zniszczenia. Wskutek

Miasta" ­ pod monarszą opie-

skie posterunki Straży Celnej

picia wody z Dniestru (rozwo-

następuje rozwój miasta

silnych ostrzalów wiele bu-

ką wytwórczość i handel osią-

(późniejszej Straży Granicznej)

żonej beczkowozami). W tych

dynków leglo w gruzach, dwa

gnęly bardzo wysoki poziom,

i Korpusu Ochrony Pograni-

czasach niezadowoleni wlo-

Po ponownym zajęciu tych

potężne kratownicowe żelazne

a mieszczanie cieszyli się licz-

cza. Oddano do ruchu oba od-

ścianie licznie emigrowali za

terenów przez Austrię nastąpily

mosty na Dniestrze ­ drogowy

nymi przywilejami lokacyj-

budowane mosty na Dniestrze

granicę. Ale też pojawialy się

z czasem reformy administra-

i kolejowy ­ zostaly wysadzo-

nymi. Ruch handlowy z pobli-

­ w 1930 r. kolejowy, przywra-

korzystne zdarzenia ­ w 1802

cyjne, w następstwie których

ne, a nowe parowce na rzece

ską, podleglą Turcji Moldawią

cający lączność z Kolomyją oraz

r. zostal zbudowany z inicjaty-

Zaleszczyki staly się (w 1854 r.)

zniszczone. Dopiero po ustaniu

wzrastal, przywożono stamtąd

w 1938 drogowy, wiodący do

wy wladz pokaźnej wielkości

miastem powiatowym. Zdarzalo

wojennych zmagań polsko-

towary kolonialne i surowce.

przejścia granicznego Zalesz-

statek żaglowy do transpor-

się, że byly niszczone przez po-

Natomiast tanio zakupywane

-ukraińskich (lipiec 1919 r.),

tu towarów Dniestrem, wzra-

czyki ­ Kryszczatyk (rum. Cri-

wtarzające się pożary ­ w 1861

tam woly, będące silą pocią-

wycofaniu się z pobliskiego Po-

staly też ich przewozy galara-

sceatec).Rozpocząl się wtedy dla

r. splonęla cerkiew, zaś trzy lata

gową kupieckich wozów, byly

kucia wojsk rumuńskich (sier-

Zaleszczyk okres (jakże krótki)

mi. Niebawem miasto stalo się

później ­ drewniana synagoga.

z dużym zyskiem sprzedawa-

pień 1919 r.), zakończeniu wojny

znowu lokalnym centrum han-

dynamicznego rozwoju i nieby-

Co pewien czas trapily też mia-

ne po powrocie ormiańskim

polsko-bolszewickiej zawartym

dlu wyrobami rzemieślniczymi

walej jak dotąd prosperity ­ jako

sto powodzie.

handlarzom. W Zaleszczykach

w październiku 1920 r. w Rydze

i zbożem, dzięki czemu nosilo

modnego uzdrowiska i kurortu

Wobec zachodzących w II

z fundacji królewskiej wybu-

zawieszeniem broni (i podpi-

miano ,,Zaleszczyk Wielkich".

oraz regionalnego centrum sa-

polowie XIX w. procesów cy-

dowano rzymskokatolicki ko-

saniu tam traktatu pokojowe-

Niestety, w latach 1809­1815

downictwa, uprawy winorośli

wilizacyjnych ulegly zmia-

ściól, unicką cerkiew i prote-

Zaleszczyki wraz z okręgiem

go w marcu roku następnego)

oraz szybko wzrastającej pro-

nie dotychczasowe stosunki

stancki zbór. Nadszedl jednak

dukcji wina gronowego.

rychlo trudny i tragiczny czas:

Taki czas i taka sytuacja

w 1769 r. wtargnęli do miasta

graniczna trwaly do września

Turcy, pozostając w nim przez

1939 r., kiedy to Polskę na-

dwa lata, nastąpily tam także

jechaly wpierw hitlerowskie

przemarsze oddzialów rosyj-

Niemcy, a niebawem i Zwią-

skich, rok później przyniesio-

zek Radziecki. Po ustaniu burz

na przez wojska zaraza spowo-

i kataklizmów II wojny świa-

dowala duże straty w ludności,

towej zachodzące w tej części

zaraz potem prawie cale miasto

Europy zmiany granic spo-

padlo pastwą pożogi. A w roku

wodowaly, że Podole, a wraz

1772, w następstwie I rozbioru

z nim i Zaleszczyki, znalazly się

Rzeczypospolitej, Podole zna-

w zupelnie nowej konstelacji

lazlo się pod panowaniem Au-

geopolitycznej, wyznaczającej

strii wchodząc w sklad jej kraju

dla tych terenów nieznane im

koronnego - Królestwa Galicji

dotąd wspólrzędne w ukladzie

i Lodomerii, zaś ogólne znisz-

wartości spolecznych, ekono-

ZALESZCZYKI ­ ZNISZCZENIA

czenia i restrykcyjna dla mia-

micznych i kulturowych.

WOJENNE 1915­1916

sta polityka handlowa zaborcy

spowodowaly jego gospodarczą

(cdn.)

Środy

z Kurierem

Studio Lwów w Radiu Wnet

Galicyjskim

Radio Kurier Galicyjski nadaje w śro-

dy o godzinie 9:10 (10:10 czasu ukraiń-

Zapraszamy Państwa w środy do oglądania programów

skiego) w Radiu Wnet.

telewizyjnych i sluchania audycji radiowych

Nasza wspólpraca z Radiem Wnet

przygotowanych przez naszych dziennikarzy.

trwa już 5 lat. W audycjach przybliżamy

wydarzenia i ciekawe sylwetki ze Lwowa

Studio Lwów w TVP Polonia

i z calej Ukrainy. Radio Wnet nadaje we

Wroclawiu, Krakowie i w Warszawie.

Studio Lwów ­ to nowy program TVP Polonia, w którym bę-

dziemy się spotykać z Państwem w każdą środę o godzinie 18:20

czasu polskiego (19:20 czasu ukraińskiego).

To piętnastominutowy program przygotowywany przez pol-

skich dziennikarzy mieszkających we Lwowie. To spojrzenie na

sytuację i wydarzenia na Ukrainie oczami żyjących tam Polaków.

W programie znajdą się relacje z tego co dzieje się na Ukrainie,

czym żyją mieszkańcy Lwowa. Poruszane będą ważne dla Pola-

ków tematy ­ sytuacja polskiej mniejszości, edukacja w polskich

szkolach, kultura, pamięć o bohaterach i dbanie o ważne miejsca

polskiej historii.

Zapraszamy do oglądania programu STUDIO LWÓW w TVP Po-

lonia i TVP Polonia Stream w każdą środę o godz. 18:20 czasu pol-

skiego (19:20 czasu ukraińskiego). Powtórka programu we czwar-

tek o godz. 15:55 czasu polskiego (16:55 czasu ukraińskiego).

Natomiast w sobotę zapraszamy do oglądania nas rów-

nież w TVP Rzeszów o godz. 18:15 czasu polskiego (19:15 czasu

ukraińskiego).