5

nr 25, 29 grudnia 2020

Numer specjalny

www.kuriergalicyjski.com

Symboliczne i strategiczne

znaczenie Lwowa

W 1920 r. Lwów byl

sil, które lepiej użyte, mimo

Mimo ciężkiego odwrotu z Kijo-

ochotnicze. Przez miasto często

Poludniowo-Zachodniego, nie

wa, dramatu opuszczenia ojczy-

braków w wyposażeniu mo-

przeciągaly oddzialy, a wyru-

postępowali samowolnie, lecz

największym miastem

zny i niepewności jutra, trwal

glyby pokusić się o rozbicie od-

szających na front żegnaly tlumy

realizowali wytyczne Lenina.

Galicji oraz największym

dzialu wydzielonego 1 Dywi-

przy oddzialach polskich i swo-

publiczności. W miarę zbliżania

Kiedy Tuchaczewski domagal

węzlem komunikacyjnym

zji Górskiej, lub przynajmniej

ją walką wiązal znaczne sily

się przybycia Armii Konnej pod

się nieprzyjaciela rosla atmos-

i centrum logistycznym

zmuszenia go do wycofania

fera zagrożenia, ale też determi-

nieprzyjaciela.

Warszawę, Lenin nakazal prze-

dla frontu polskiego

się spod miasta. Natomiast nie

Po wyczerpującym wykla-

nacji do obrony miasta. Nie bylo

prowadzenie kolejnej mobiliza-

w Galicji Wschodniej.

krytykowalbym go za podda-

dzie prof. Wojciecha Wlodarkie-

przejawów paniki czy maso-

cji na Bialorusi aby pokryć wy-

W mieście znajdowaly

nie miasta, mimo że moglo bro-

wicza o obronie Lwowa w 1939

sokie straty poniesione przez

wej ucieczki. Pomagano wojsku

nić się jeszcze kilka dni przed

r. niewiele można dodać w krót-

Front Zachodni. Wyrazil pew-

w budowie umocnień, skladano

się stacje zaopatrzenia,

oddzialami Armii Czerwonej.

kiej wypowiedzi. Ograniczę się

dary na rzecz armii.

ność, że Tuchaczewski poradzi

magazyny, formacje

Obrona prowadzilaby do znisz-

zatem do kilku refleksji. Nasze

sobie z dobiciem Polaków i bez

Bezpośrednio w obronie Lwo-

tylowe i ośrodki

czeń i wielu ofiar wśród miesz-

wa stoczono dwie bitwy. Jedna

dowództwo nie przewidywalo

Budionnego.

szkoleniowe. Lwów mial

kańców, nie miala natomiast

aby Lwów mial stać się miastem

Mimo wspomnianego wiel-

miala znaczenie czysto tak-

fundamentalne znaczenie

żądnego znaczenia dla przebie-

frontowym. Niemiecka taktyka

kiego znaczenia wojskowego,

tyczne, ale wielki wymiar sym-

dla prowadzenia walk

gu wojny

,,wojny blyskawicznej" byla za-

boliczny. Byl to bój pod Zadwó-

strategicznego i symbolicznego

Kiedy Langner przedostal się

rzem, gdzie batalion ochotniczy

skoczeniem dla Polski i dla calego

Lwowa, uwaga polityków i opi-

w obronie Galicji

na Zachód, nie postawiono mu

kpt. Boleslawa Zajączkowskiego

świata. Przygotowania do obro-

nii publicznej Zachodu zwró-

Wschodniej; w przypadku

żadnych zarzutów, ale też nie

ny miasta zaczęto prowadzić na

zlożony glównie z inteligencji

cona byla na Warszawę, stolicę

jego utraty nasze wojska

krótko przed dotarciem do Lwo-

powierzono żadnego dowódz-

lwowskiej, uczniów, studen-

Rzeczypospolitej. Nikt wów-

musialyby wycofać się za

wa oddzialów 1 Dywizji Górskiej.

twa. I to chyba wystarczające

tów, na szereg godzin zatrzy-

czas nie wiedzial o planach

San i tam dopiero podjąć

podsumowanie oceny jego do-

mal marsz jednej z dywizji jazdy

Mimo to zdolano zorganizować

Lenina rozszerzenia inwazji

próbę konsolidacji frontu.

wodzenia we Lwowie.

armii konnej i wyginąl niemal

obronę improwizowaną, ale na

na kolejne kraje. Uważano że

Nie mogę natomiast zrozu-

tyle silną, że potrafila zatrzymać

w calości. Drugą byla bitwa pod

glówne uderzenie bolszewików

niemieckie uderzenie. W wa-

mieć postawy wielu oficerów

idzie na stolicę Polski, a upa-

Żóltańcami. Tutaj polska 1 Dy-

PROF. DR HAB.

obrony Lwowa, zwlaszcza we-

runkach panowania Luftwaffe

wizja Jazdy, wspierana przez

dek Warszawy przesądzi o losie

JANUSZ ODZIEMKOWSKI

D

teranów wojny polsko-bolsze-

w powietrzu dużym sukcesem

piechotę, zatrzymala idące od

Rzeczypospolitej i oznaczać bę-

la spoleczeństwa pol-

wickiej, którzy bezkrytycznie

strony polskiej bylo przerzuce-

pólnocy uderzenie części sil Ar-

dzie koniec wojny.

skiego Lwów mial rów-

zaufali sowieckim obietnicom.

nie koleją z grodzieńszczyzny do

mii Konnej na Lwów.

Już w pierwszej dekadzie lip-

nież ogromne znaczenie

Zupelnie jakby pierwszy raz ze-

Lwowa trzech pulków piecho-

Na polożenie pod Lwowem

ca 1920 r., mieszkańcy Lwowa

symboliczne jako centrum kul-

tknęli się z bolszewizmem i jego

ty. Pod koniec walk o Lwów sily

wplywaly dzialania na calym

poczuli tchnienie nadciągają-

tury polskiej i miasto ,,zawsze

metodami. Moim zdaniem od

obrony miasta stanowily rów-

polskim froncie w Galicji. Nale-

cej wojny, kiedy na wezwanie

wierne Rzeczypospolitej", któ-

początku sowieci nie zamierzali

nowartość niemal trzech dywi-

ży tutaj wspomnieć o zaslugach

Rady Obrony Państwa w Gali-

rego ludność w 1918/19 r. na

dotrzymywać obietnic zawar-

zji piechoty, slabo jednak wy-

sojuszniczej armii ukraińskiej

cji przystąpiono do formowania

barykadach bronila swego pra-

tych w umowie kapitulacyjnej.

posażonych w artylerię i broń

Symona Petlury. Wojska nie-

malopolskich oddzialów Armii

wa wlączenia w granice odro-

Kadra oficerska byla trakto-

przeciwpancerną.

zbyt licznego ­ kilkanaście ty-

Ochotniczej. Centrum organiza-

dzonej ojczyzny.

wana przez nich jako element

Gen. Wladyslaw Langner

sięcy ludzi w stanie bojowym

cyjnym prac dla Galicji Wschod-

Natomiast dla wladz Rosji bol-

szczególnie wrogi i niebezpiecz-

dowodzil obroną poprawnie, ale

­ ale wyborowego. Byl to żol-

niej byl Lwów. Tu ściągalo wielu

szewickiej i dowództwa Armii

ny. Niestety, za naiwność ­ po-

wlaśnie tylko poprawnie. Nie

nierz ideowy, ochotnik, walczą-

ochotników z mniejszych miej-

Czerwonej Lwów stal się w ostat-

przestanę na tym określeniu

popelnial rażących blędów, ale

cy z pelnym zaangażowaniem,

scowości aby zaciągnąć się do

niej dekadzie lipca 1920 r. mia-

chociaż ciśnie się na usta slowo

widoczny jest brak należytej

wojska. Powstawaly, szkolily się,

który doczekal się wielu po-

stem o znaczeniu strategicznym.

mocniejsze ­ wielu oficerów pol-

koordynacji dzialań, nadmier-

chwal ze strony polskiego do-

skladaly przysięgę kolejne bata-

Wiązalo się to z nowymi planami

skich zaplacilo cenę najwyższą.

wództwa wszystkich szczebli.

na sklonność do rozdrabniania

liony, szwadrony, baterie, pulki

Lenina, który podobnie jak so-

wieckie kierownictwo politycz-

ne i wojskowe, byl przekonany,

że klęska Polski jest przesądzona.

Tempo ofensywy Tuchaczew-

skiego nasunęlo Leninowi myśl

powrotu do planu rozszerzenia

rewolucji na Europę, jaki zala-

mal się w pierwszej polowie 1919

r. m. in. skutek niepowodzenia

próby sowietyzacji Polski. Pe-

wien, że upadek Warszawy jest

kwestią krótkiego czasu, Le-

nin rzucil myśl uderzenia przez

przelęcze karpackie na Węgry.

Stąd Armia Czerwona miala

wkroczyć do ogarniętej chaosem

Austrii, Czech i być może Wloch,

które ­ Stalin wskazywal jako

kolejny cel inwazji.

Aby opanować przelęcze kar-

packie, trzeba bylo najpierw

zdobyć Lwów. W naszej histo-

riografii dlugo dominowal po-

gląd, że to Stalin, pragnąc zyskać

slawę zdobywcy Lwowa, za-

trzymal pod tym miastem Armię

Konną Siemiona Budionnego,

zamiast ­ zgodnie z planem in-

wazji na Polskę, opracowanym

przez Borysa Szaposznikowa ­

wyslać ją na pomoc Tuchaczew-

skiemu. Przez to przyczynil się

do klęski wojsk bolszewickich

nad Wislą. Dokumenty opu-

blikowane po 1990 r. dowodzą,

że Stalin i Aleksander Jegorow,

dowódca sowieckiego Frontu