18

nr 8 (372) | 30.04­13.05.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Zaleszczyki stolicą ogrodnictwa i sadownictwa  (część 8)

Zaleszczyki

riwiera międzywojnia

zainteresowanie nim pojawilo

branży fachowców. Miasto bylo

Już od dawna

się dopiero wtedy, gdy na Wę-

też siedzibą powolanego w 1931

przybywającemu

grzech,  wskutek  mroźnych

r. Związku Posiadaczy Sadów

w rejon Zaleszczyk tak

zim, drzewa morelowe wymar-

Cieplego Podola, przeksztalco-

sama miejscowość, jak

zly powodując wzrost cen ich

nego trzy lata później w Podol-

i okoliczne wsie, jawily

owoców na Podolu. Wtedy to,

sko-Pokucki Związek Posia-

się niby zatopione we

w 1870 r., zalożono w Zalesz-

daczy Sadów w Zaleszczykach.

czykach dużą plantację more-

Dzialali też w mieście renomo-

wszechogarniającej zieleni

lową, co przyczynilo się do dal-

wani ogrodnicy indywidualni

sadów i ogrodów. Widok

szego poszerzania takich upraw,

­ Mytrofan Diechtiarów przy ul.

byl urzekający zwlaszcza

zwlaszcza, że zapotrzebowanie

Kilińskiego oraz Michal Krasij

w porze kwitnienia

na te owoce stale roslo. Zwięk-

w Zaleszczykach Starych.

drzew. Uprawiano

szal się tedy ich wywóz do dal-

Pogoda w Zaleszczykach,

tam z powodzeniem

szych rejonów osiągając w la-

tradycyjnie piękna i sprzyja-

tach międzywojennych znaczne

jąca wszelkim uprawom, pla-

na żyznym lessie, przy

w sezonie zbiorów rozmiary.

tala mimo wszystko co jakiś

wyjątkowo sprzyjającym

Tak więc jeszcze pod koniec XIX

czas sadownikom i ogrodni-

klimacie ,,Cieplego

w. pojawila się potrzeba prowa-

kom figle. W korespondencji

Podola", baklażany,

dzenia upraw w oparciu o wy-

wlasnej ,,Z polskiego Meranu"

kawony (arbuzy),

selekcjonowane sadzonki. Wte-

(zamieszczonej w Ilustrowa-

kukurydzę, melony,

dy to ­ w 1892 r. ­ baron Julian

nym Kurierze Codziennym z 28

paprykę, pomidory,

Brunicki otworzyl w pobliskich

lipca 1927 r.) znajdujemy taką

Dobrowlanach szkólkę drzew

oto wiadomość: ,,Nie ma ludzi

morwę (dla miejscowej

owocowych oraz winorośli;

zadowolonych na świecie. Co

hodowli jedwabników

można wspomnieć, że ekspery-

jednych wprowadza w dobry

w Dobrowlanach) i tytoń.

mentem próbowano objąć rów-

humor, to drugim znów psuje

Obficie owocowaly tam

nież uprawę pomarańcz, a nawet

w sposób wyraźny krew. Tak

czereśnie ­ dojrzewające

ryżu. Niebawem, bo już w 1900

się mniej więcej przedstawia-

już w maju, brzoskwinie,

r., utworzono w Zaleszczykach,

ją humory rolników i ogrodni-

w oparciu o decyzję Sejmu Kra-

ków tutejszych, w odwrotnie

szlachetnych odmian

jowego we Lwowie, rządowy Za-

proporcjonalnym stosunku do

grusze i jablonie, morele,

klad Sadowniczy. Przy nim po-

spuszczonych na kwintę nosów

orzechy wloskie, renklody,

wstala szkola sadownicza, jedna

­ letników. Wszystkiemu zaś

wiśnie oraz winorośl

z pierwszych krzewiących na

winien dwudniowy uporczy-

dająca owoce o wybornym

Podolu edukację rolniczą. Do

wy deszcz, który w tutejszym

smaku.

utworzenia szkoly przyczynil

poludniowym klimacie jest po-

się ziemianin hrabia Tadeusz

noć wielką rzadkością. Od po-

Celestyn Cieński (rezydujący

i marmolady. W latach między-

czątku kwietnia panowala nie-

szkola dla robotników ogrodni-

JAN SKLODOWSKI

M

w nieodleglym Oknie). W 1901 r.

wojennych placówka szkolna

przerwanie sloneczna pogoda

czych. Instytut dysponowal te-

dla potrzeb zakladu wzniesiono

nosila nazwę Państwowej Rol-

z upalami dochodzącymi do 52

orele, które z czasem sta-

renem ok. 8 ha dla prowadzenia

nowy budynek, zaś kierowni-

niczej Szkoly Sadownictwa,

stopni Celsjusza. Zupelny brak

ly się królewskim owo-

instruktażowych kultur, zajmo-

kami placówki byli m. in. Ka-

Warzywnictwa i Pszczelar-

dreszczów i tak wysoki upal

cem regionu, uprawiano

wal się też z sukcesem sprzeda-

zimierz Brzeziński (od 1905 r.)

stwa w Zaleszczykach, ukie-

zniszczyly wszelkie owoce i ja-

na mniejszą skalę jeszcze przed

żą drzewek owocowych i szcze-

czy Wladyslaw Kubik (od 1921

runkowanej glównie na upra-

gody z wyjątkiem moreli, któ-

rozbiorami. W Zaleszczykach

pów winnych wyhodowanych

r.), wybitni specjaliści w zakre-

wę winorośli. Tak prowadzona

rych urodzaj jest świetny".

oparto się na odmianie ,,żardel"

we wlasnej szkólce. Uprawiano

sie pomologii. Przy zakladzie,

instytucja, która zapisala się

Uprawa moreli stanowi-

znanej w okolicach Kamień-

tam przede wszystkim drzewka

noszącym później nazwę Pań-

zlotymi zgloskami w polskiej

la chlubę Zaleszczyk, nie bylo

ca Podolskiego. Niegdyś owoc

(slynną ,,morelę zaleszczycką"),

stwowego Instytutu Ogrod-

ogrodniczej edukacji, wypro-

tedy dziwne, że nazwa owo-

ten, uważany za pośledniej ja-

uruchomiono też stację prze-

niczego, dzialala jednoroczna

mowala rzesze cenionych w tej

cu królowala w przestrzeni

kości, nie byl w cenie. Większe

tworów owocowych ­ konfitur