7

nr 9 (373) | 18­31.05.2021

Wolna Trybuna

www.kuriergalicyjski.com

Uniwersalne wartości, przyzwoitość,

kultura, logika czy ,,Matrix"

Bardzo dawno temu, gdy

stanem) przestala być

,,on" tak tego nie ocenia. Naj-

iluzja tylko! Przyjemna i nie-

,,przetrawioną" przez ,,specja-

w moje ręce ,,wpadla"

bezpieczna iluzja..

dziksze bezsensy, najokrut-

listów"  informację,  myśląc

prawdą, a falsz falszem

książka ,,Rok 1984",

niejsze glupoty przyjmuje jako

Wyobraźcie sobie pilota sa-

przygotowanymi  schemata-

­ przecież w ,,Roku

coś oczywistego, naturalnego,

molotu, albo kierowcę samo-

mi, oceniając wszystko oce-

uznalem, że Orwell

1984" o tym co jest czym

usprawiedliwionego i slużące-

chodu któremu zawiązano oczy.

nami wystawionymi przez in-

przesadzil. Policja

decydują inni.

go dobrej sprawie. Nie potrafi

Obok niego siedzi jakiś ,,wujek

nych. Teoretycznie ­ żyjący

Myśli i myślozbrodnia,

dobra rada" który im opowia-

odróżnić dobra i zla. Nie umie

Mam nieodparte wrażęnie,

tak ­ kontrolują swoje życie,

ministerstwo prawdy

wyznaczyć nienaruszalnych

że we wspólczesnym świecie

da jaka to jest pogoda, jak wy-

myśli i dzialania. Teoretycz-

i ministerstwo milości

zaczyna dominować powyżej

gląda droga, jakie są chmury,

moralnych i logicznych granic.

nie... W praktyce trwają oni we

oraz to czym się one

Żyje ,,on" bowiem w wirtual-

opisana postawa. Intelektualna

jak pilotować, co wlączyć, a co

wspomnianej już ,,kapsule". Nie

nym świecie (o czym będzie

bierność, rezygnacja z prawa na

wylączyć, jak kręcić kierow-

­ oczywiście nie są oni w niej

zajmowaly, seanse

jeszcze).

autonomiczne myślenie, strach

nicą, a jak cisnąć na pedaly. Nie

zamknięci fizycznie! Oni są

nienawiści ­ wszystko to

przed osamotnieniem i chęć

wiem jak Wy, ale ja wolalbym

Nie jest moim odkryciem to,

zniewoleni mentalnie, zaś ścia-

wtedy wydawalo mi się

bycia (nawet za cenę rezygna-

że zniewolenie czlowieka za-

sam widzieć, oceniać i decydo-

nami tej ,,kapsuly" są niewie-

być nie tyle przepowiednią

cji z wolności) częścią grupy.

czyna sie od jego umyslu (za-

wać. Sam! Nawet jeśli to trudne,

dza, schematyczność, strach

dalekiej przyszlości, ile

Erystyka, pozory, polityczna

ryzykowne i nie zawsze przy-

interesowanych odsylam do

przed samodzielnym myśle-

wytworem wybujalej,

poprawność,  represywność,

Czeslawa Milosza i nie tylko do

jemne. Sam! Nawet jeśli mam

niem, obawa przed opusz-

,,kultura wykasowania". Przy-

niego). To wlaśnie on ­ umysl

przegrać! Sam!

czeniem ,,stada", strach przed

a może nawet chorej

kladów setki, jeśli nie tysiące ­

decyduje co można, a czego nie

Uwaga  ,,dla  czytających

niepewnością (nieuniknioną

fantazji pisarza ­ niczym

konkretyzowal nie będę.

inaczej". Absolutnie nie na-

można zaakceptować, co chwa-

w procesie samodzielnego ana-

więcej.

W umyśle każdego samo-

lić, a co ganić, o co lub przeciw-

woluję, by w ogóle rad nie wy-

lizowania i szukania odpowie-

dzielnie myślącego czlowie-

ko czemu walczyć. Decyduje też

sluchiwać! Zauważacie róż-

dzi), lenistwo wreszcie.

ka jest pewna granica wyzna-

o tym czy w ogóle walczyć.

nicę"? Pisze ,,wysluchiwać",

Oddając się nieco pobocz-

ARTUR DESKA

K

czona przez zdrowy rozsądek,

Po latach obserwacji, szcze-

a nie ,,sluchać"!. Wysluchać,

nym

rozważaniom,

chcę

wiedzę, logikę, przyzwoitość,

siążka byla dla mnie ob-

gólnie tych lat ostatnich, uwa-

,,przepuścić przez sito" naszego

zwrócić uwagę na to, że na-

wierność uniwersalnym war-

razem pokazującym po-

żam że ,,orwelowskie światy"

rozumu, poddać krytyce zdro-

sza (wspólczesna) cywilizacja

tościom. Granica, której nie są

nury i okrutny świat.

wego rozsądku, logiki, przy-

mają swoje fundamenty wla-

przeszla pewną ewolucję ­ i to

w stanie ,,przerwać" totalitarne

Świat zbudowany na zasa-

śnie tam ­ w ludzkich umy-

zwoitości i wierności wyzna-

ewolucję degradującą. Z uwagi

bezsensy rodem z orwelowskiej

dach tak sprzecznych z tym

slach. Bowiem nie jest tak, że

wanym przez nas zasadom,

na sposób przekazywania in-

książki. Jednakże jeśli ,,ktoś" się

w co MY wierzymy, tak prze-

czlowiekowi ktoś ,,narzuca"

skonfrontować z REALNYM

formacji i formowania opinii,

zgodzi na to, by o tym co (i kiedy

czących zdrowemu rozsądko-

STANEM RZECZY i dopiero

wartości, zasady, że jemu ,,ry-

najpierw byla ona cywilizacją

­ co bardzo ważne!) jest warto-

wi, tak okrutnych i gardzących

suje" moralne granice. Może

wtedy zdecydować ­ zasto-

slowa pisanego (książki i gaze-

ścią, co (i kiedy ­ bo to się zmie-

czlowiekiem, że niemożliwe by

inaczej ­ oczywiście, że to się

sować się do niej czy nie. Nie

ty), następnie stala się cywili-

nia w zależności od potrzeb) jest

kiedykolwiek mógl on stać się

inaczej!

dzieje i takie próby ,,narzuca-

zacją dźwięku (radio), wresz-

prawdą, co jest szkodliwym,

realnym. Jednym slowem byla

nia" nieustannie mają miejsce!

cie obrazu. Teraz zaś jest tylko

W ,,Matrixie" jest też

to wtedy książka, której wizje

a co korzystnym (też zmienne)

Politycy, propaganda, reklama...

cywilizacją obrazka. Najlepiej

taki fragment. Jeden

(moim ówczesnym zdaniem)

decydowal ktoś inny ­ spra-

Tyle tylko, że bez zgody ,,atako-

by byl on jeden i to nieskompli-

nigdy nie mogly się spelnić. Te-

wy się komplikują ­ ,,granica"

wanego" nie mogą być to ,,ataki"

kowany. Także ­ czarno-bialy

z towarzyszy Morfeusza

raz, gdy patrzę na NASZ świat

zanika lub się chwieje przy-

skuteczne! Koniec, kropka!

(kolory rozpraszają). To co nie-

zdradza. Na spotkaniu

i wspominam ,,Rok 1984" przy-

najmniej. Wtedy latwo jest za-

Tak, można zmusić czlo-

gdyś wyjaśnialy opasle książ-

z agentem Smithem

znaję ­ bylem naiwny.

pominać o prawdzie, budować

wieka do wymuszonych dzia-

ki, później artykuly w pra-

(wróg Nemo i Morfeusza)

Nie, nie! Tym samym wca-

iluzje, zaakceptować absurdy,

lań i zachowań, można zmusić

sie, wreszcie audycje radiowe

nazywa cenę zdrady

le nie twierdzę, że ucieleśnia

odrzucić oczywistości. Gorzej!

by demonstrowal oczekiwa-

i programy telewizyjne, usiluje

­ chce wrócić do

się wizja Orwella! Ja tylko, na

Po pewnym czasie taki ,,kapi-

ne uczucia ­ nawet gdy będzie

się dzisiaj ,,zmieścić" w jednym

podstawie obserwacji i analizy

tulant" nie tylko już nie chce,

musial to robić wbrew swo-

,,memie", ,,esemesie", jednozda-

Matrixu, by ,,wgrano"

naszych dni uważam, że mam

ale i nie potrafi samodzielnie

im  przekonaniom,  chęciom

niowym wpisie na TT lub w FB.

mu świadomość osoby

prawo twierdzić iż dzieje się

myśleć. Nawet jeśli czasami

i potrzebom. Można go zmusić.

By to osiągnąć ­ konieczne jest

bogatej, wiodącej

coś bliskiego do orwelowskie-

odczuwa dyskomfort i chcial-

Można nastraszyć, zaszanta-

skrajne, niekiedy wręcz pro-

szczęśliwe i pelne

go świata, chociaż nie tworzą-

by coś zmienić, to żyje w takim

żować, przekupić. Można. Ale

stackie uogólnienie (niekie-

przyjemności życie

cego dokladnie orwelowskiej

intelektualnym zniewoleniu, że

by ktoś myślal, ocenial, kochal

dy skomplikowanej) sprawy.

­ jednym slowem

rzeczywistości. Zaczynają sie

jest to niemożliwe. Co ciekawe

lub nienawidzil zgodnie z wy-

W efekcie, takie wlaśnie eks-

chce zrezygnować

,,uaktywniać" niektóre opisa-

i straszne ­ żyje tak, sam tego

mogami ­ do tego potrzebna

tremalne uogólnienia, uprosz-

ne w ,,Roku 1984" mechani-

nie podejrzewając. Dosyć i Or-

jest jego zgoda. Mentalna zgoda.

czenia są dla wielu podstawo-

z niebezpiecznej

zmy. Czy doprowadzą nas do

wellu i o jego książce ­ pora na

Zgoda umyslu (w opinii nie-

wym źródlem informacji. One

wolności i wrócić do

powstania np. ,,Ministerstwa

film!

których także ,,serca"). Czyli ­

to ,,narzucają" oceny i formę

,,przytulnej kapsuly".

Prawdy" i ,,Ministerstwa Milo-

Podobnie jak z moją (pier-

krótko ujmując ­ bez wspólpra-

oraz styl ich wyrażania. Tak-

On nie chce żyć, on chce

ści"? Nie wiem ­ mam nadzieję,

wotną) oceną książki ,,Rok

cy tegoż umyslu ,,wlaściciela"

że ich kulturę. Prymitywizm

wegetować.

że nie. Wszystko zależy od sily

1984" , tak i w 1999 roku gdy

­ nie da się ,,ukrócić" jego wol-

i prostactwo weszly na piede-

naszych umyslów.

pojawil się film ,,Matrix" braci

ności myślenia. Nic z tego!

staly i staly się wyroczniami ­

Wachowskich, obejrzalem go

tak jest latwiej.

Oczywiście, wszystko da

Tak więc, żeby

Czytając Orwella

jako zrealizowany z rozmachem

W pierwszej części filmu

się  usprawiedliwić.  Można

,,wlaściciel umyslu"

(i nie tylko jego) zadaję

i ciekawy, ale daleki od jakiej-

,,Matrix", w tejże znamienitej

i tak ­ żyć dobrze, pięknie, bo-

kolwiek realności (w tym przy-

scenie gdy Morfeusz proponuje

gato, wygodnie, tyle że jedno-

stal sie częścią ,,Roku

sobie glówne pytanie

szlej) obraz. Wielu widzów bylo

Nemo wybrać między niebie-

cześnie nieświadomie i jednak

1984" konieczne jest

­ jak to się dzieje, że

zaszokowanych tak niezwy-

ską i czerwona kapsulką, Mor-

w niewoli. Ja nie chcę takie-

by DOBROWOLNIE

czlowiek najpierw

feusz mówi: ,,Matrix jest czymś

klością, jak i apokaliptyczno-

go życia. Dlatego nieustannie

oddal swoją wolność.

toleruje zniewalające go

co wymyślono by ukryć praw-

ścią pomyslu. Hodowla? Ludzie

o tym ,,samodzielnym myśle-

Pierwsze ­ by ,,wylączyl"

mechanizmy, następnie

dę". Tak, ja wiem ­ nie jest latwo

jako baterie? Nieświadome we-

niu" i o ,,zdrowym rozsądku"

niezależność myślenia,

akceptuje, wreszcie

żyć poza ,,Matrixem". Szacunek

getowanie w wypelnionych ja-

wspominam. Pragnę wierzyć,

dla prawdy oznacza ciągle po-

kimś ,,kisielem" kapsulach? Na-

że Wy także chcecie żyć wol-

zdrowy rozsądek,

afirmuje, a na koniec

szukiwania, ciąglą niepelność,

rzucona świadomość? Straszne!

ni i świadomi. Tak, by żadna

wiedzę, uczciwość

staje się ich wyznawcą,

często rozczarowania. Jednak

Jednak znowu, po latach, moja

propaganda, żadna polityka

i przyzwoitość. Drugie

propagatorem

warto!

ocena się zmienila przecież je-

historyczna (w jej wypaczonej

­ trzeba by zrezygnowal

i bojownikiem.

Prawda, jaka by ona nie

śli się zastanowić, to niektóre

formie), ekstremistyczna po-

z samodzielnego

Jak to się dzieje, że coś, co wi-

byla rozczarowująca i bole-

elementy takiego ,,życia" da się

prawność polityczna, ani jakaś

nazywania i oceniania

dziane ,,z boku" jest jednoznacz-

sna jednak jest prawdą i tyle!

dzisiaj odnaleźć w otaczającym

,,kultura wykasowania" Wam

rzeczy i odstąpil tę

nie bezsensowne, okrutne, to-

Zgoda, że jej znajomość często

nas świecie.

nie zdolala zamącić w glowach.

talitarne, zle, a niekiedy nawet

jest związana z koniecznością

Przecież większość z nas żyje

Wolność myśli, rozsądek, uni-

wladzę innym. Trzecie

komiczne i glupie, dla ,,kogoś",

wyrzeczeń, cierpienia, utraty

tak jak bohater filmu ­ ,,Nemo"

wersalne wartości, przyzwo-

­ trzeba żeby się zgodzil

kto znajduje się ,,w środku" ta-

iluzji. Zgoda, że życie w Ma-

­ przed przyjęciem ,,czerwonej

itość, kultura, logika... Nielatwe

na to, by dla niego

kim wcale nie jest? Może ina-

trixie jest latwiejsze, przyjem-

tabletki". Żyje w zapędzeniu, za-

to drogi ­ jednak jestem pewien

prawda (opis zgodny

czej ­ to jest bezsprzecznie zlem

niejsze i (zdawać by się moglo)

gonieniu, w codzienności ­ wie-

­ warto! Alternatywa? ,,Rok

z istniejącym realnie

bardziej kolorowe. Tyle, że to

także dla ,,niego", tyle że ten

rząc w serwowaną i uprzednio

1984" i ,,Matrix"...