15

nr 9 (373) | 18­31.05.2021

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Lendziona CSsR prosil o pomoc

stanislawowskich  katolików

w konfesjonale. Po uzyskaniu

zarejestrowano  najmniejszy

odpowiedniej zgody przelożo-

kościól Ave Maria. Jednak na

nego klasztoru o. Aleksandra

skutek licznych skarg wspólno-

Kalużewskiego CSsR, redemp-

cie przekazano stanislawowską

toryści pociągiem udali się do

kolegiatę, rejestrując przy niej

Stanislawowa.

ks. Wojciecha Olszowskiego.

Po przybyciu na miejsce ,,Ks.

Natomiast kościól Ave Maria

Olszowki ucieszyl się bardzo na

jeszcze tego roku zamieniono na

nasz widok i przyjąl nas bardzo

magazyn. Zaś J. Petrus podawal,

serdecznie. Frekwencja na re-

że kolegiata zostala zamknię-

kolekcjach bardzo liczna. Brali

ta tuż po zakończeniu II wojny

w nich udzial i Polacy i Ukra-

światowej, a czynnym pozosta-

ińcy. Spowiadaliśmy od rana do

wal kościól Chrystusa Króla.

wieczora z malymi przerwami

Prof. J. Petrus również prze-

na posilek. Rekolekcje odby-

konywal, że w latach czter-

waly się bez uzgodnienia z wy-

dziestych i pięćdziesiątych

znaniowym. Więc wszystko

pozostali w Stanislawowie Po-

odbywalo się w pewnym ner-

lacy podejmowali liczne sta-

KS. WOJCIECH OLSZOWSKI

KOŚCIÓL W KOŃCZAKACH

wowym napięciu. Trzeciego

rania o oddanie kolegiaty,

Śledzenie za ks.

dnia, wieczorem, wybuchlo.

i że petycje te zachowaly się

Jak podawal ks. Józef Wol-

tego święta wszystko zosta-

Olszowskim wynikalo

Rekolekcjoniście ks. Ploszyń-

w Iwanofrankiwskim Archi-

czański ­ ks. Olszowski ,,nie

lo postawione na nogi. Siostry

skiemu zdawalo się, akurat gdy

wum Obwodowym.

skorzystal z ekspatriacji, pozo-

bazylianki i Żywy Różaniec

również z powodu jego

kończyl kazanie, że jacyś po-

Tę wersję o dzialalności do

stając w granicach ZSRR". Naj-

szeroko obwieścily wierzą-

namawiania wiernych

dejrzani ludzie weszli do ko-

1961 roku kościola Chrystusa

prawdopodobniej bezpośrednio

cych w najbardziej oddalonych

z miast województwa

ściola i z wielkim zaintereso-

Króla w Stanislawowie poda-

po wyjeździe 3 czerwca 1946

od Stanislawowa miejscach.

stanislawowskiego do

waniem śledzili, co się w nim

wal również J. Ostrowski, au-

roku ze Stanislawowa ostat-

Ks. Olszowski zaprosil swojego

starań o odzyskanie

dzieje. Zszedl z ambony, dal za-

tor obszernego opracowania na

niego proboszcza ks. Kazimie-

przyjaciela księdza ze Lwowa,

i ponowną rejestrację

raz o tym znać ks. Olszowskie-

temat kościola Chrystusa Króla

rza Bilczewskiego (1885­1970),

a także ks. Ślipko, mieszkającego

mu, sam się gdzieś ukryl, a ks.

w Stanislawowie. Jednak doku-

podjąl opiekę nad tutejszą kil-

w Bukaczowcach stanislawow-

zamkniętych świątyń.

Olszowski nam spowiadają-

menty, aparatu komunistycz-

kusetosobową wspólnotą ka-

skiego województwa i we trójkę

Takie podania do

cym zalecil wyjść z konfesjo-

nego które ukazaly się w okresie

tolicką oraz zamieszkal w tym

odprawili nabożeństwo, które

końca lat 40. byly

nalu i ulotnić się do mieszkania

komunistycznym, jednoznacz-

mieście.

przypominalo biskupie nabo-

regularnie kierowane

gospodyni opodal jego poko-

nie wskazują na funkcjonującą

Nie dziwi zatem fakt, że stal

żeństwo, zebrawszy na nim po-

z Kolomyi, Otynii,

ju. Wnet się jednak wszystko

wówczas kolegiatę, która byla

się szczególnym punktem za-

nad 2000 wiernych katolików

Ceniawy, Nowego

wyjaśnilo i nawet wróciliśmy

ostatnim zamkniętym kościo-

interesowania  miejscowych

i unitów". Mowa tu o Mszy uro-

Martynowa i innych.

jeszcze do kościola, by konty-

lem  rzymskokatolickim  na

slużb bezpieki. Z ówczesnych

czystej (Missa solemnis) w rycie

nuować spowiedź". Jak dalej

Stanislawowszczyźnie.

dokumentów slużbistów wy-

rzymskim z udzialem diakona

,,Pisma byly pisane

podawal o. Karaś ­ w niedzielę

W omawianym okresie ko-

nikalo, że śledzono każdy jego

i subdiakona. Urzędnik w tym

pod jego dyktando,

ze Stanislawowa wyjechal ks.

munistycznym wspólnoty pa-

krok. W sprawozdaniu o dzia-

sprawozdaniu nie uwzględnil

po zakończeniu

Ploszyński oraz o. Lendzion.

rafialne w Bolechowie i Bursz-

lalności Kościola rzymskoka-

dwóch kaplanów poslugujących

uroczystego

Rekolekcje zostaly dokończo-

tynie pozostawaly bez stalej

tolickiego z lipca 1948 roku tak

w konfesjonalach.

nabożeństwa

ne przez o. Karasia, któremu

opieki kaplańskiej. Tylko w Bu-

pisano o Stanislawowie: ,,Z po-

Śledzono również wyjazdy

w Stanislawowie" ­

w dowód wdzięczności ks. Ol-

kaczowcach i Stanislawowie do

siadanych materialów widać, że

duchownego. Wiadomo, że ob-

szowski wynająl ,,kukuruźni-

czasu zlikwidowania wspólnot

religijne święto ,,Pascha" zgro-

slugiwal wiele wspólnot pozba-

podawaly sprawozdania

ka", dla komfortowego powrotu

administrowali kaplani.

madzilo wiele narodu, zarówno

wionych duszpasterzy. Z racji

pelnomocnika.

do Lwowa.

Najbardziej znanym dusz-

Polaków jak i Ukraińców. Wraz

tego, że na każdy oficjalny wy-

Wspomniane z 1948 roku

Wspomniane rekolekcje nie

pasterzem tego terenu byl

z miejscową ludnością, miesz-

jazd należalo zabiegać o specjal-

czterdziestogodzinne  nabo-

obeszly się bez echa w kręgach

wspomniany wyżej ks. Woj-

kającą w Stanislawowie, bylo

ne pozwolenie pelnomocnika,

żeństwo w Stanislawowie od-

KGB, a wręcz mialy decydują-

ciech Olszowski (1916­1972),

dużo wierzących z powiatów

które wydawano okazyjnie nie

bylo się z udzialem pięciu księ-

ce znaczenie dla dalszego życia

przyszly biskup nominat oraz

województwa, nawet z innych

częściej jak 3­4 razy do roku,

ży, gromadząc kilka tysięcy

ks. Olszowskiego. W slużbo-

administrator apostolski Ki-

miast, takich jak Nadwórna,

księża decydowali się na niele-

osób. O tych rekolekcjach oraz

wym sprawozdaniu przewod-

jowa i Republiki Ukraińskiej.

Kolomyja, Śniatyń ­ oddalo-

galne duszpasterskie wyjazdy.

samym nabożeństwie szcze-

niczącego Rady w sprawach

Ks. Olszowski po święceniach

nych od Stanislawowa w odle-

Takie wyjazdy również śledzo-

gólowe relacje podal świadek

religii z dnia 3 grudnia 1949

kaplańskich które otrzymal we

glości 60­100 kilometrów".

no i czekano na wlaściwy mo-

tamtych wydarzeń o. Marcin

roku tak zapisano: ,,Ksiądz

Lwowie, w latach 1939­1943

Jeszcze w tym roku śledzo-

ment, by wystawić odpowied-

Karaś, redemptorysta. Ks. Ol-

rzymskokatolickiego kościola

pelnil funkcję wikariusza pa-

no inne wydarzenie, jakie mia-

nie oskarżenie o przekroczenie

szowski w tym roku przybyl do

w Stanislawowie ­ Olszowski

rafii Bolechów. Z tej wlaśnie

lo miejsce w Stanislawowie.

prawa radzieckiego. Również

Lwowa i oznajmil tamtejszym

W.A. na przestrzeni 2 lat byl

parafii zachowalo się świadec-

Urzędnik  tak  relacjonowal:

w tym przypadku nie zapo-

kaplanom, że urządza w Stani-

przez nas śledzony i wyjawio-

two o nim s. Germany Pietrusz-

,,W Stanislawowie ks. Olszow-

mniano ,,księdzu Olszowskie-

slawowie rekolekcje. ,,Mial je

no systematycznie ignorowa-

ki slużebniczki starowiejskiej,

ski urządzil w kościele tak zwa-

mu, który obslugiwal kilka pa-

przeprowadzić jego kolega z ka-

nie prawa sowieckiego o kul-

która tak o nim pisala: ,,Wika-

ne uroczyste nabożeństwo, któ-

rafii, zabronić wyjazdów poza

tedry lwowskiej ks. Stanislaw

cie. W 1948 roku Olszowski

riusz ks. Wojciech Olszowski

re trwalo 48 godzin. Na to święto

swoją parafię i po raz ostatni

Ploszyński". Księży redemp-

systematycznie odbywal sa-

ująl sobie mlodzież i starszych

postanowil ks. Olszowski zwró-

uprzedzić, że jeśli dopuści się

torystów, wygnanych z klasz-

mowolne wyjazdy do wspólnot

od pierwszej chwili ­ bardzo

cić uwagę pielgrzymów nie tyl-

nowego wykroczenia obowią-

toru w Mościskach o. Marcina

religijnych stanislawowskie-

byl gorliwy i pobożny, wie-

ko swojego, ale i sąsiednich wo-

zującego prawa o kulcie, będzie

Karasia CSsR i o. Kazimierza

go województwa i sprawowal

le razy zastalam go leżącego

jewództw. Dla przygotowania

pozbawiony rejestracji".

nabożeństwa w kościolach.

krzyżem przed Najświętszym

Bez zgody przewodniczącego

Sakramentem, chodzil do dal-

zapraszal księży z innych wo-

szych wiosek, aby tam uczyć

jewództw URSR dla wspólne-

religii dzieci i starszych, opie-

go sprawowania nabożeństw

kowal się naszymi dziećmi

w stanislawowskim koście-

w Zakladzie, cierpliwie poma-

le. W jego inicjatywy w lipcu

gal w przyjmowaniu sakra-

miesiącu 1948 roku w dzień

mentów św. i uczestniczeniu

święta Bożego Ciala bylo zor-

we mszy św. organizując spo-

ganizowane czterdziestogo-

tkania w domach prywatnych

dzinne nabożeństwo z udzia-

i dewocjonaliów dostarczal.

lem 5 księży, zaproszonych

Mimo ostrej zimy i niemieckich

przez  Olszowskiego,  przy

lapanek jeździl za Tarnopol po

ogromnym naplywie kato-

żywność i przywozil wszystko

lików prawie ze wszystkich

calo do Bolechowa". Po Bolecho-

powiatów województwa. Jed-

wie w latach 1943­1944 praco-

nocześnie Olszowski prowa-

wal jako wikariusz parafii Bu-

dzil dzialalność misjonarską

kaczowce i Bursztyn, a po 1944

wśród katolików, namawiając

skierowany na wikariusza do

do skladania petycji o otwar-

Stryja i Stanislawowa. Zatem

cie opuszczonych kościolów

byl związany ze wszystki-

(miasto Kolomyja, Dolina, pow.

mi zarejestrowanymi po 1945

Dolina i Ceniawa Kolomyj-

roku kościolami na terenie wo-

skiego pow. i innych)".

jewództwa stanislawowskiego.

O. KAZIMIERZ LENDZION CSSR