16

nr 9 (373) | 18­31.05.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa

(43)

IWAN BONDAREW

Dziwny poszkodowany

Ta historia kryminalna mia-

la miejsce w międzywojennym

Stanislawowie. Przestępstwo

zostalo szybko wykryte, ale po-

licja miala więcej pytań do po-

szkodowanego niż do zlodzieja.

W październiku 1934 roku

w jednym z miejscowych hote-

li zatrzymal się czlowiek, który

w księdze gości zapisal się jako

Maksymilian Langer, dzienni-

karz z Brazylii. Byl w mieście

ARON ZIMMERMAN ­

przejazdem ­ wieczorem mial

MORDERCA FOTOGRAFA

pociąg do Bukaresztu. Gość

mial ze sobą drogi aparat fo-

Lekarze orzekli, że jest zdrów

tograficzny, którego nawet na

na umyśle. Bilczewski doklad-

chwilę nie wypuszczal z rąk.

nie przedstawil wszystkie oko-

CYLA ZILBER ­ ŻONA FOTOGRAFA

Zauważyl to portier Wladyslaw

liczności zdarzenia i poprosil

Rudnicki. Korzystając z chwili,

i sympatycznego rzemieślnika

o surową karę. Caly czas drę-

gdy Brazylijczyk schowal apa-

Arona Zimmermana. Fotograf

czyly go wyrzuty sumienia

rat do walizki i zszedl na chwi-

wiedzial o zdradzie żony, ale

i nie chcial tak dalej żyć.

lę do holu, portier wkradl się

przyjmowal to ze spokojem. Aby

Sąd skazal go na 15 lat wię-

do jego pokoju, wylamal zamek

zarobić na życie, calymi dniami

zienia. Przed ogloszeniem wy-

walizki i ukradl aparat.

stal na ulicy lub w parku, pro-

roku zwolnil od ,,winy i kary"

Gość nic nie zauważyl,

ponując przechodniom zrobie-

powieszonego wcześniej Koza-

wsiadl spokojnie do pociągu

nie zdjęcia. Do domu wracal

ka. Sąd dzialal wedlug prawa,

i odjechal. Rano w gabinecie

późno i na wyjaśnienie stosun-

gloszącego, że sprawa powinna

wlaściciela hotelu rozlegl się

ków z niewierna żoną nie mial

być rozpatrywana w obecno-

dzwonek telefonu. To Langer

już ani sil, ani ochoty.

ści osoby osądzonej. Dlatego na

dzwonil z Czerniowiec i pro-

Pewnego dnia zacząl padać

cmentarz wyruszyla specjal-

sil usilnie, aby znaleziono jego

deszcz. Zilber byl zmuszony

na delegacja, która przy mogile

aparat. Obiecal 200 zlotych na-

siedzieć w domu i przez caly

Kozaka odczytala uniewinnia-

grody za zwrot zguby. Zawia-

wolny czas klócil się ze swo-

jący wyrok sądu.

FOTOGRAF DAWID ZILBER

domiono policję, która blyska-

ją niewierna żoną o nastawio-

Wariaci starego

proszę pouczyć swoich parafian,

znajdowal się przy ul. Lipowej 1.

wicznie odnalazla Rudnickiego

ne mu rogi. Ta nawet uciekla

Stanislawowa

że z przyczyn konkurencyjnych

Obecnie jest to Ukraiński Dom

i skonfiskowala aparat. Następ-

do mamy, ale mściwy fotograf

i organizacyjnych powinni swe

Ludowy przy ul. Szewczen-

Jednym  z  nieodlącznych

nego dnia z przybyl Czernio-

znalazl ją i tam. Wreszcie bied-

zapotrzebowania w wyrobach

ki. Sprzedawano tam religijne

atrybutów każdego miasta są

wiec jakiś osobnik z pelnomoc-

na Cyla poskarżyla się swemu

kultu zaspokajać w czasie jar-

książki, naczynia liturgiczne

wariaci. Stanislawów w latach

nictwem okradzionego i zabral

kochankowi.

marku wylącznie w sklepie

i inne przedmioty kultu. Spól-

1930. mial ich wielu. Tak na ul.

aparat. Przekazal przez hote-

Mężczyźni spotkali się późno

,,Pomocy Kaplańskiej".

dzielnia reklamowala się w gaze-

Sapieżyńskiej (ob. deptaku) kolo

larza 50 zl dla policjanta, który

w nocy. Podczas ,,uświadamia-

Ciekawe, czy z podobny-

tach i dobrze zapowiadala się na

banku można bylo zobaczyć

ujawnil przestępstwo.

jącej" rozmowy Aron Zimmer-

mi propozycjami do hierar-

rynku. Ceny jednak miala wyso-

mlodego mężczyznę o imieniu

Wydawaloby się, że spra-

man wbil nóż w pierś zazdrosne-

chów cerkiewnych zwracali się

kie, co odstraszalo klientów.

Bąk. Prosil o jalmużnę i rów-

wa zostala zakończona po-

go fotografa, który niebawem

producenci mięsa, masla czy

Wolodymyr Szulepin posia-

nocześnie wyglaszal komenta-

myślnie. Ale tak się nie stalo!

zmarl od uplywu krwi. Na drugi

wódki?

da ciekawy dokument. Jest to

rze o przechodniach. Do panów

Za kilka dni do Stanislawowa

dzień morderca sam zglosil się

list zarządu ,,Pomocy Kaplań-

zwracal się wierszykiem: ,,Ten

na posterunek policji.

wrócil Maksymilian Langer.

Pomylka sądowa

skiej" datowany w czerwcu

pan nosi krawat czerwony, bo

Można jedynie wspólczuć

Tym razem przedstawil się jako

1934 roku do parafii greckoka-

Ta historia wydarzyla się

szuka sobie żony!". Dla pań mial

Zilberowi ­ urodzil się na Za-

komisarz policji meksykań-

tolickiej w miejscowości Bere-

w latach trzydziestych ubie-

przygotowany inny slogan: ,,Ta

karpaciu, gdzie jest 300 slo-

skiej i urządzil gigantyczny

miany kolo Jazlowca. Widocz-

glego wieku. W jednej z wiosek

pani z Kolomyi, bo nosem ryje".

necznych dni w roku.

skandal. Żądal od wlaścicie-

nie podobną korespondencję

woj. stanislawowskiego stal

Interesujące jest to, że po po-

la hotelu zwrotu 50 zl nagro-

,,Pomoc Kaplańska"

rozsylano po innych parafiach

mlyn, który należal do ukra-

nad siedemdziesięciu latach

dy, kompensacji wydatków na

Konkurencja może być we

Galicji. Zawieral wiadomość,

ińskiego chlopa o nazwisku

na tym samym deptaku (tylko

telefony międzymiastowe i za

wszystkim. Na przyklad ­ usta-

że w dniach 5-7 lipca w Ulasz-

Melnyk. Pracy mial dość i mlyn

kolo innego banku) stoi drugi

uszkodzony bagaż. Wlaściciel

kowcach w Tarnopolskiem od-

lić najniższe ceny i przyciągnąć

mielil mąkę nawet w nocy. I oto

wariat, który pozwala sobie na

odmówil zadośćuczynienia żą-

będzie się doroczny jarmark,

tym wszystkich klientów. Moż-

jednej nocy Melnyka zamor-

slone żarty.

daniom i zagrozil wezwaniem

w którym weźmie udzial rów-

na też przyciągnąć klienta jako-

dowano. Chlopu rozbito glo-

Inną znaną postacią nasze-

kontrwywiadu. W tym mo-

ścią towarów. Niektórzy mózg

nież ,,Pomoc Kaplańska". Infor-

wę mlotkiem. Nieboszczyka

go miasta na tym samym dep-

mencie Langer znikl jak kamfo-

klientów atakują calym poto-

mowano, że podczas jarmarku

znalazl bogaty gospodarz Iwan

taku byla ,,pani Kapitanowa".

ra, a policja i pracownicy hotelu

będzie ostra konkurencja po-

kiem reklam, czyniąc swój pro-

Kozak, który przywiózl zboże

Świadkowie wspominają, że

dlugo zgadywali, cóż ten Langer

między firmami, proponujący-

do mlyna okolo czwartej nad

przy każdej pogodzie ­ w chlód

dukt rozpoznawalnym i częściej

mial na filmie.

mi podobną produkcję, ale gor-

i spiekotę ­ nosila na sobie tyle

kupowanym. Pracownicy jednej

ranem.

Gdyby nie deszcz

ze stanislawowskich firm obrali

szej jakości niż stanislawowska

Policja nie zastanawiając się

odzieży, że mialo się wrażenie,

W listopadzie 1934 roku

inną drogę.

i że slabo zorientowani kupują

wiele aresztowala Kozaka i wy-

że ulicą toczy się jakaś kula.

u konkurentów.

w Stanislawowie popelnio-

W okresie międzywojennym

slala go do stanislawowskiego

Poeta Jurij Andruchowycz po-

W liście do proboszcza za-

dzialala w mieście spóldziel-

więzienia. Nikt nie zważal na

no okrutne morderstwo, które

święcil jej wiersz, zaczynający

rząd napisal: ,,Wasza Wielebność,

opisywala prasa. Jeden z dzien-

nia ,,Pomoc Kaplańska". Jej sklep

jego protesty, że to nie on zabil

się od slów:

nikarzy zauważyl, że tragedii

i że nawet sam powiadomil po-

,,Wdowa Kapitanowa biale

można bylo zapobiec, gdyby nie

licję. Po kilku przesluchaniach

myszki miala

uznano go za winnego i powie-

deszcz. Co ma z tym wspólnego

W zakątku dziurawej kuchni je

szono. Pochowano go na osob-

deszcz? Czytajcie dalej.

trzymala

nym miejscu na cmentarzu.

W okresie międzywojennym

A byl jeszcze kanarek Michael

mieszkal w Stanislawowie fo-

Za dwa lata do sądu zglo-

I trójkątne chusteczki do nosa".

tograf Dawid Zilber. W wie-

sil się Polak Adam Bilczewski,

który zeznal, że to on zamordo-

ku 23 lat ożenil się z 18-letnią

Stanislawowska  dziatwa

Cylą. Malżeństwo okazalo się

wal Melnyka. Byl też wlaści-

tlumnie biegala za dziadkiem,

nieudane ­ mlodzi klócili się od

cielem mlyna i zazdrościl kon-

którego nazywano Profeso-

pierwszych chwil wspólnego

kurentowi, że jego sprawy idą

rem. Byl to starszy pan, wożą-

życia. Nikt nie wiedzial, co bylo

tak pomyślnie. Sędziowie nie

cy ze sobą skrzynię na kólkach.

przyczyną konfliktu ­ nawet

spieszyli przyznać się do po-

Twierdzil, że ma tam bardzo

rodzina. Nareszcie Cyla znala-

mylki i odeslali Bilczewskiego

ważny wynalazek i obawia się,

zla sobie kochanka ­ mlodego

na ekspertyzę psychiatryczną.

aby mu go nie wykradziono.

W STANISLAWOWIE NIE BRAKOWALO DZIWAKÓW