22

nr 9 (373) | 18­31.05.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Mannerheim przemówil po ukraińsku

Carl Gustaf Emil

czystości, punktualności, pra-

osądzono na różne terminy

Mannerheim (1867­

cowitości i braku pośpiechu.

więzienia znanych fińskich

Gdy rewolucje lutowa, a po

polityków, premierów i mi-

1951) wedlug ankiety

niej październikowa 1917 roku

nistrów. Jako przyklad może-

przeprowadzonej

wstrząsnęly Rosją, oslabia-

my podać fakt, że znany fiński

w Finlandii w 2004

jąc jej zdolność kontroli podle-

konstruktor broni strzeleckiej

roku, zostal uznany za

glych narodów, Finlandia byla

Aimo Johannes Lahti mial za-

największego dzialacza

gotowa stać się niezależnym

kaz pracy w swej dziedzinie.

w historii wszechczasów

państwem. Posiadala wystar-

Na żądanie wladz ZSRR zli-

czające zasoby instytucjonalne

kwidowano ,,faszystowskie",

tego kraju. Baron

i mentalne, aby przeciwstawić

a faktycznie patriotyczne or-

Mannerheim uważany

się próbie bolszewików przeję-

ganizacje wojskowe i spoleczne:

jest za ,,ojca wspólczesnej

cia kontroli nad jej terytorium.

Korpus Ochrony, ,,Lotta Sward",

Finlandii".

Bolszewicy pod haslami ,,rewo-

Patriotyczny ruch narodowy,

lucji proletariatu" dążyli fak-

Akademickie  Towarzystwo

tycznie do odnowienia Impe-

Karelii i inne. Natomiast do

PETRO HAWRYLYSZYN

P

rium Rosyjskiego.

wladz i mediów wprowadzo-

olityk i wojskowy pocho-

Ukrainie w latach 1917-1920

no przedstawicieli lewych sil.

dzenia szwedzkiego, gene-

zabraklo tego potencjalu insty-

Wprowadzono cenzurę me-

ral-lejtnant carskiej armii

tucjonalności oraz wyraźnej

diów, która miala ukierunko-

Rosji (1917), general kawalerii

i zrozumialej dla reszty świata

wywać naród w stronę komu-

armii Finlandii (1918), feldmar-

inności. Również dziś tego nie

nizmu. Szereg przedsiębiorców

szalek (1933) i honorowy mar-

posiada. Czasami z ust różnego

korumpowano zamówieniami,

szalek Finlandii (1942), Regent

rodzaju ,,ekspertów", zwlaszcza

korzystnymi dla ZSRR orien-

królestwa Finlandii (12 grud-

w mediach slyszymy termin

tując coraz bardziej fińską go-

nia 1918­26 czerwca 1919), 6

,,finlandyzacja". Po raz pierw-

spodarkę w stronę Rosji.

CARL GUSTAF EMIL MANNERHEIM. ZDJĘCIE Z 1940 R.

prezydent Finlandii (4 sierpnia

szy pojawil się on pod koniec

Po rozpadzie ZSRR sytuacja

1944­11 marca 1946) ­ to lista

walutę, wlasny system podat-

lat 1960 w Niemczech Zachod-

zmienila się, ale następstwa ro-

pelnionych przez niego funkcji.

kowy, i co najważniejsze, wlasne

nich, gdy omawiano tam wy-

syjskiego wplywu odczuwalne

Carl Mannerheim byl uczestni-

sądownictwo. Interesujące, że

prowadzenie amerykańskich

są do dziś: decyzja Finów przy-

kiem pięciu wojen: rosyjsko-ja-

Finowie do 1901 roku posiadali

wojsk okupacyjnych. Używal

stąpienia do NATO pozostala bez

pońskiej (1904­1905), I świato-

nawet wlasną niewielką armię

go Franz Josef Strauss kryty-

zmian ­ przeważnie nie popierają

wej (1914­1918), wyzwoleńczej

i szkolę oficerską! W armii ro-

kując politykę kanclerza Willy

czlonkostwa w Aliansie. Świad-

(1918), zimowej (1939­1940) i II

syjskiej slużyli jedynie ochot-

Brandta, dążącego do zbliżenia

czą o tym wyniki sondy Centrum

wojny światowej (1941­1944).

nicy fińscy. Należy jednak za-

z Blokiem Wschodnim (Ost-

badań życia EVA: 22% Finów

W trzech ostatnich wojnach

uważyć, że w rosyjskiej armii

politik). Z czasem ten termin

uważa, że Finlandia powinna

odegral on rolę kluczową, bo-

lądowej i flocie slużylo oko-

zacząl oznaczać pewną formę

wstąpić do NATO. Przeciwnych

wiem umożliwily one istnienie

lo 400 generalów i admiralów

zależności wasalnej formalnie

temu jest 47% obywateli.

niepodleglej Finlandii pod bo-

wywodzących się z Finlandii.

suwerennego państwa.

Pomimo tego, że niepodle-

kiem niewspólmiernie silniej-

Należal do nich Gustaw Man-

W wyniku Pokoju Moskiew-

glość Finlandii byla ograni-

szej Rosji bolszewickiej.

nerheim, Szwed z pochodzenia,

skiego (19.09.1944), Pokoju Pa-

czona, udalo się jej utrzymać

W 1920 roku prawie jedno-

ale Fin z ducha i miejsca uro-

ryskiego (10.02.1947) i Umowy

wlasny demokratyczny sys-

cześnie w dwóch ukraińskich

dzin. Finowie wówczas mówili:

o przyjaźni, wspólpracy i wza-

tem polityczny. Jest to wynik

wydawnictwach ­ kijowskim

,,Nie jesteśmy już Szwedami, ale

jemnej pomocy (06.04.1948)

niewiarygodnych wysilków,

MARSZALEK MANNERHEIM

i lwowskim ­ ukazaly się dwu-

nie będziemy Rosjanami, wobec

Finlandia utracila znaczne te-

desperackiego oporu i zadzi-

NA FIŃSKIM ZNACZKU

tomowe wspomnienia Gusta-

tego pozostańmy Finami".

rytoria (Petsamo, Salla, większa

wiających porażek, które udalo

POCZTOWYM, 1952 R.

wa Mannerheima. Wydanie

Gdy na początku XX wie-

część Karelii i kilka wysp w Za-

się niewielkiej armii Finlandii

lwowskie wyróżnia się dużą

że warunki i stanowisko Fin-

ku rząd Rosji stosując znaną

lewie Fińskim), splacila kontry-

zadać potężnej Armii Czerwo-

ilością rzetelnych komentarzy,

landii istotnie różnily się od

politykę rusyfikacji spróbo-

bucję w obecnym ekwiwalencie

nej. Nie byloby to możliwe bez

które pozwalają nieprzygoto-

tych charakterystyk Ukrainy.

wal calkowicie przejąć kontro-

4,4 mld dolarów USA i w znacz-

jednomyślności spoleczeństwa

wanemu czytelnikowi zorien-

Wykorzystując pomyślne oko-

lę nad ich autonomią, ta próba

nym stopniu podporządkowa-

fińskiego. Czy mógl ZSRR po

tować się w zlożonych perype-

liczności, Imperium Rosyjskie

tak oburzylo Finów, że Rosja-

la swoją politykę zewnętrzną

zwycięstwie nad Niemcami

tiach życiowych barona. Po raz

w 1809 roku zaanektowalo te-

nie musieli ustąpić. Wyraźnym

i nawet wewnętrzną interesom

w II wojnie światowej przela-

pierwszy poznalem tę książkę

rytorium Finlandii, należące

przejawem protestu byl udany

ZSRR. Bylo to faktyczne ograni-

mać niewielką Finlandię i dojść

w wydaniu rosyjskim z 2014

wcześniej do Szwecji. W wyni-

zamach na general-gubernato-

czenie niepodleglości państwa.

do granicy ze Szwecją? Odpo-

roku, w Rosji pierwsze wyda-

ku tego przejęcia Rosja otrzy-

ra Wielkiego Księstwa Finlan-

Finlandia zmuszona zosta-

wiedź brzmi ­ tak. Ale niejed-

nie wspomnień Mannerheima

mala zlożony region, zasadni-

dii i dowódcy wojsk Fińskiego

la do zmniejszenia liczebności

nokrotnie okazywany fiński

ukazalo się w roku 1999. Cóż,

czo różny od innych jej części.

okręgu wojskowego Mikolaja

armii, zrzeczenia się wstępu do

upór i milcząca nienawiść daly

rynek książkowy Ukrainy po-

Wielkie Księstwo Finlan-

Bobrikowa (1839­1904), ak-

jakichkolwiek sojuszy obron-

do zrozumienia, że calkowita

zostaje w tyle.

dii zachowalo, mając stosow-

tywnie wprowadzającego im-

nych, a opodal Helsinek, na

okupacja Finlandii przysporzy

Książka  jest  interesują-

ne gwarancje, istotne autono-

perialną politykę w życie.

wyspie Porkkala, zalożono bazę

wiele klopotu okupantom.

ca i zmusza do przemyśleń.

miczne prawa: utrzymali swój

Oprócz tego Finlandia byla

wojskową ZSRR. Aby poniżyć

Kilkaset lat przebywania

Na Ukrainie stalo się prawie

parlament i rząd, język fiń-

do pewnego stopnia swego

bohaterów wojny, utalento-

ukraińskich ziem w skladzie

zwyczajem powolywać się na

ski i szwedzki pozostaly języ-

rodzaju ,,państwem w pań-

wanych dowódców zwalniano

Rosji, związana z tym zależność

fińskie doświadczenie i po-

kami oświaty i urzędowymi.

stwie" i byla traktowana jako

z armii fińskiej, wielu uwię-

językowa i kulturowa, a poprzez

stać Mannerheima. Prowadząc

W przededniu rewolucji 1917

odrębna od Rosji. Posiada-

ziono, a niektórzy zmuszeni

to asymilacja znacznej części

analogie, można stwierdzić, że

roku w Rosji Finlandia mia-

la zupelnie odmienną od Ro-

byli emigrować z kraju w oba-

ukraińskiej elity, brak jej zgod-

Ukraińcy pragną w ten sposób

la wiele cech wlaściwych nie-

sjan tożsamość, wyrażającą

wie przed aresztem. Natomiast

ności, a czasami samodziel-

znaleźć odpowiedzi na waż-

podleglemu państwu: wlasną

się w umilowaniu porządku,

jako ,,przestępców wojennych"

nego myślenia i, odpowiednio,

ne dla nich pytanie: dlacze-

samodzielnego  dzialania  ­

go Finlandia w 1917-1918 roku

wszystko to ulatwilo wrogowi

osiągnęla to czego nie udalo się

pokonywanie naszego oporu.

Ukrainie? Z tak postawionym

Wychodząc z powyższe-

pytaniem wlaściwie można by

go opisu, droga ,,finlandyzacji"

się zgodzić. Analogie mogą nam

jest dla nas potencjalnie bar-

powiedzieć wiele o stylu dzia-

dzo niebezpieczna. Czy Ukraina

lania rosyjskich dyplomatów

nie zmierzala w tym kierunku

podczas pertraktacji, progno-

przed 2015 rokiem? Czy teraz

zować realną wartość uzgod-

calkowicie od tego odeszliśmy?

nień z nimi i następstwa umów.

Czyż slowa pisarza ukraińskie-

Należy też wziąć pod uwagę in-

go Mykoly Chwylowego; ,,Precz

strumentarium przeciwdziala-

od Moskwy!" nie są odpowie-

nia staraniom Rosji destabilizo-

dzią na wszystkie pytania? Je-

wać fińskie spoleczeństwo.

śli zaś chodzi o taktykę, można

Czy jednak sięgając po ana-

o tym przeczytać we wspomnie-

logie nie popelniamy metodo-

niach Carla Gustafa Emila Man-

MARSZALEK MANNERHEIM I PREZYDENT RIUTI PODCZAS INSPEKCJI WOJSK W ENSO (OB. SWIETOGORSK,

logicznego blędu? Zapominamy,

nerheima. Zachęcam do lektury.

ROSJA). 4 CZERWCA 1944 R.