9

nr 10 (374) | 31.05­14.06.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Bitwa kolo miasteczka Żurawno w 1676 roku

wręcz dezerterowali.

Turcy, wykorzystując

Jan III podtrzymywal na

wewnętrzne problemy

duchu swoich żolnierzy,

Polski, zaatakowali

mówiąc: ,,Z gorszych

w 1672 roku i po zdobyciu

wyprowadzalem was

twierdzy w Kamieńcu

terminów ­ tlumaczyl

Podolskim zajęli Podole,

żolnierzom ­ czyż

a następnie oblegli Lwów.

myślicie, że glowa

WOLODYMYR JAGNISZCZAK

moja stala się slabszą

Ó

po wlożeniu na nią

wczesny król Polski Mi-

korony!".

chal Korybut Wiśnio-

Polacy mieli też sporo szczę-

wiecki nie mogąc zwolać

ścia, bowiem dowódca artylerii

armii, która moglaby przeciw-

obozowej Marcin Kątski wy-

stawić się Turkom oraz prze-

nalazl w Żurawnie stare dzialo

straszywszy się ich potęgi, od-

oblężnicze i kilka kul do nie-

dal województwa podolskie,

go. Po oddaniu kilku strzalów

braclawskie i poludniową część

w kierunku wroga w tureckim

prawobrzeżnego województwa

obozie zapanowala konsterna-

kijowskiego i zgodzil się placić

cja. Wróg byl pewien, że Pola-

haracz w wysokości 22000 ta-

kom przyszla pomoc, czyli po-

larów rocznie w zamian za pokój.

tężniejsza artyleria i te 6000

Traktat pokojowy pomiędzy Im-

pospolitego ruszenia, które sta-

perium Osmańskim i Rzeczpo-

SCHEMAT BITWY POD ŻURAWNEM WG JOHANNA VIMMERA

ly pod Lwowem.

spolitą podpisany zostal w Bu-

W takich warunkach posta-

czaczu w październiku, ale nie

i skierowal się na Żórawno,

szańce. Polacy odparli jednak

Turcy rozpoczęli regular-

nowiono prowadzić negocjacje.

zostal ratyfikowany przez polski

gdzie zalożono warowny obóz,

ne oblężenie. Od 2 październi-

ten atak.

Zakończono je 17 października

w oparciu o który Sobieski za-

sejm. Wywolalo to kolejne lata

ka Turcy zaczęli sypać szańce

Glówną troską

podpisaniem traktatu poko-

wojny z Imperium Osmańskim.

mierzal stoczyć bitwę z nie-

wzdluż Świcy, by ustawić na

oblężonych bylo

jowego. Na mocy rozejmu za-

Następny najazd turecko-

przyjacielem. Na wieść o obro-

nich swoje dziala. Stąd zaczę-

wartego w Żurawnie pomiędzy

-tatarski w 1676 roku zastal

nie Wojnilowa przez miejscową

li ostrzeliwać polski obóz, wy-

ukończenie robót

Rzecząpospolitą a Imperium

Rzeczypospolitą tylko częścio-

ludność, wyslal im na pomoc

rządzając w nim spore straty.

fortyfikacyjnych. Nikt

Osmańskim, Korona odzyskala

wo przygotowaną do obrony.

Codziennie spadalo 400 kul.

konnicę ks. Stanislawa Lubo-

nie spal w nocy z 26 na

część utraconych ziem Podola

Okolo pięćdziesięciotysięczna

mirskiego. Polacy odnieśli tu

Oblężeni odczuwali brak armat

27 września. Wszyscy,

i Ukrainy (bez Kamieńca Po-

armia pod wodzą paszy dama-

pierwsze większe zwycięstwo

dużego kalibru, którymi mo-

w tym hetmani,

dolskiego); byla to mniej więcej

sceńskiego Ibrahima Szejta-

gliby odpowiedzieć na turecki

w tej kampanii. Ale decydującą

chwycili za lopaty

jedna trzecia stanu sprzed 1672

na wraz z wojskami tatarskimi

ostrzal. Z każdym dniem Turcy

bitwę należalo jeszcze rozegrać.

roku.

Selima Gireja w sierpniu prze-

przesuwali swe baterie bliżej

Król liczyl, że warunki te-

i rydle. Oplacilo się.

Ponadto:

kroczyla Dniestr i skierowala

ku polskim pozycjom. 7 paź-

renowe umożliwią mu lep-

­  Turcja  zrezygnowala

się na podbój Pokucia. Król Jan

Rankiem okopy byly goto-

dziernika byli już na odleglość

szą obronę. Samo miasteczko

z pobierania corocznego hara-

III Sobieski przewidywal linię

we. 28 września pod polski obóz

strzalu z moździerzy.

Żurawno w tym czasie bylo we

cza w wysokości 22 000 zlo-

obrony na linii Brzeżany-Trem-

przybyly glówne sily tureckie

Nazajutrz doszlo do ciężkich

wladaniu Sapiehów i otoczone

tych, ustalonego w pokoju bu-

bowla-Jazlowiec, ale wojska tu-

i z marszu przystąpily do sztur-

i niezbyt pomyślnych dla Po-

bylo starymi walami nie na-

czackim w 1672 roku;

mu. Nazajutrz stanąl pod Żuraw-

laków walk kawaleryjskich na

reckie ruszyly na Pokucie. Byl

dającymi się do obrony. Wobec

­ Część Naddnieprza z Bialą

nem Szejtan. Rozwinąl Tatarów

przedpolach polskiego obozu.

to bardziej manewr polityczny

tego Jan III Sobieski oparl swój

Cerkwią i Pawoloczą powracala

na lewym skrzydle, Turków zaś

Sytuacja stala się groźniejsza,

w celu zajęcia Pokucia dla ho-

warowny obóz o rzeki Dniestr

formalnie do Rzeczypospolitej.

na prawym. Przeciwko nim wy-

kiedy oblegający jeszcze zbli-

spodara moldawskiego Duki

od wschodu oraz Świcę i Kre-

Bar, Kalnik, Międzybóż i Nie-

szlo z obozu wojsko polskie. Po

żyli się ze swymi bateriami.

i poszerzenia w ten sposób te-

chów na poludniu. Od pólnocy

mirów na Podolu pozostaly do

lewej stanęli Litwini z hetma-

Ostrzal stawal się coraz bardziej

renów lennych imperium.

pozycje polskie oslaniala pod-

czerwca 1678 de facto w rękach

nem wielkim litewskim Micha-

uciążliwy. Obrońcom nie pozo-

mokla dąbrowa. Susza wpraw-

Wojska tatarsko-

polskich;

lem Pacem, po prawej zaś wojska

stalo nic innego, jak tylko wy-

dzie  wydatnie  zmniejszyla

tureckie zajęly

­ Tatarzy litewscy (Lipko-

koronne pod dowództwem het-

cofać się na nowo wybudowane

walory obronne miejsca, ale na

wie) mieli wrócić pod pano-

mana polnego koronnego Stani-

okopy, niszcząc dotychczaso-

rozleglym plaskim przedpo-

Jazlowiec, Buczacz

wanie tureckie, w wyniku tego

we umocnienia. 12 paździer-

slawa Jablonowskiego. W cen-

lu obozu można bylo doskonale

i Zloty Potok,

postanowienia osiedli w pobli-

trum stal król i hetman wielki

nika ciepla jesienna pogoda,

rozegrać decydującą bitwę.

przeprawily się przez

żu Kamieńca Podolskiego, po-

koronny Dymitr Jerzy Wiśnio-

sprzyjająca do tej pory walkom,

Nie bylo już czasu na zmianę

Dniestr, zajmując

silkując zalogę turecką przeciw

wiecki. Wódz turecki zamyślal

zmienia się na zimne jesienne

lokalizacji obozu. Przystąpio-

Jezupol, Tyśmienicę

Polsce.

odciągnąć Polaków od obozu,

deszcze, które szybko gliniastą

no do robót fortyfikacyjnych.

i Halicz i zagrozily

Zakończenie wojny turec-

a następnie ich oskrzydlić. Plan

równinę zmienily na nieprze-

Pracami kierowal François

kiej na zasadach zapropono-

jezdne bloto.

ten udal się tylko częściowo, gdy

Crossini. Po okolicy zaś rozje-

bezpośrednio

wanych pod Żurawnem zostalo

Litwini zapuścili się zbyt dale-

chala się obozowa czeladź, by

Stanislawowi. W razie

Polakom zaczęlo

zaakceptowane przez poslów

ko w pogoni za nieprzyjacielem.

zdobyć prowiant. W nocy 25

zajęcia tego miasta

brakować żywności

podczas sejmu nadzwyczajne-

Ruszyly za nimi niektóre od-

września pod obozem pojawi-

otwierala się droga

go obradującego w Warszawie

dzialy polskiego centrum. Po-

la się orda, a z daleka widoczne

i paszy dla koni,

na Stryj, Sambor

od 14 stycznia do 27 kwietnia

wstala luka, w którą próbowali

luny pożarów świadczyly o jej

które karmili już

i Przemyśl ­ w gląb

1677 roku.

wtargnąć Tatarzy. Zostali jednak

niszczycielskiej dzialalności.

liśćmi dębowymi. Na

Rzeczypospolitej.

Ale do pelnego zwycięstwa

odparci przez Kozaków i polską

Rozpuszczone zagony osaczy-

wyczerpaniu byla także

nad Imperium Osmańskim bylo

piechotę, ponosząc duże straty.

ly polski obóz. Nazajutrz pod

amunicja. Slabsi upadali

jeszcze daleko.

Naprzeciw ruszyl Jan III na

Żórawno przybyl chan Selim

Noc polożyla kres temu nieroz-

na duchu, a niektórzy

czele okolo 20 tysięcy żolnierzy

strzygniętemu starciu.

Girej i natarl na nieukończone

Prezydent Ukrainy chce powolania sil obrony terytorialnej

Pierwszy projekt zaklada nowelizację

oporu", co zresztą zaznaczono w treści

Zelenski proponuje zatem zorganizowa-

i organizacji obrony terytorialnej i ruchu

Zgodnie z projektami ustaw prezyden-

oporu, procedury przygotowania obywate-

ta Ukrainy Wolodymyra Zelenskiego, li-

artykulu 1 ustawy ,,O liczebności Sil Zbroj-

tego pierwszego. Drugi prezydencki pro-

nia sil obrony terytorialnej jako odrębnego

czebność ukraińskich sil zbrojnych miala-

nych Ukrainy". Zaklada on zwiększenie

jekt, oznaczony przez Zelenskiego jako

rodzaju sil zbrojnych, w oparciu glównie

li do narodowego oporu i zorganizowania

by zostać zwiększona o 11 tys., do 261 tys.

liczby ukraińskich żolnierzy maksymalnie

pilny, dotyczy sformowania na Ukrainie

o ochotników. Jest to zarazem element skla-

jego systemu kierownictwa. Określa też,

dowy większego systemu, zakladającego

jak mialyby być formowane i obsadzane

żolnierzy. Jest to związane z projektem

do 261 tys. ludzi, w tym 215 tys. pelniących

,,narodowego oporu" ­ promuje ,,jak naj-

dotyczącym wdrożenia koncepcji ,,naro-

slużbę. Oznacza to zwiększenie liczebności

szersze zaangażowanie ludności do dzia-

ogólne przygotowanie obywateli do obrony

oddzialy Sil Obrony Terytorialnej, a także

ochotnicze formacje wspólnot terytorial-

dowego oporu", który zaklada m.in. powo-

ukraińskiej armii o 11 tys. żolnierzy. Wedlug

lań ukierunkowanych na zabezpieczenie

kraju i innych dzialań w razie zajęcia części

lanie na Ukrainie Sil Obrony Terytorialnej.

obecnie obowiązującej ustawy jest to odpo-

suwerenności i integralności terytorialnej

terytorium przez przeciwnika. Propozycje

nych i ruchu oporu oraz porządek przygoto-

wiednio 250 tys. i 204 tys. żolnierzy. Liczba

państwa". Dotyczy to przede wszystkim

te wdrażają Strategię Bezpieczeństwa Wo-

wania, rozmieszczenia i prowadzenia obro-

Prezydent Ukrainy Wolodymyr Zelenski

ny terytorialnej Ukrainy.

zlożyl w ostatnim czasie w parlamencie dwa

rezerwistów wynosi z kolei 234 tys.

,,wyznaczenia zadań dla obrony terytorial-

jennego Ukrainy. Projekt ustawy zaklada

projekty ustaw dotyczące zmian w liczebno-

Co istotne, projekt ten jest ściśle zwią-

nej, ruchu oporu i przygotowania obywa-

zdefiniowanie m.in.: skladu, celu i zadań

teli Ukrainy do narodowego oporu".

narodowego oporu, podstaw budowy

ści i strukturze Sil Zbrojnych Ukrainy.

zany z drugim, ,,O podstawach narodowego

ŹRÓDLO: SLOVOIDILO.UA