12

nr 10 (374) | 31.05­14.06.2021

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Zapomniana kuchnia bojkowska

W ramach programu

pasącej się na górskich ląkach, a do

tego cieple i pachnące knysze.

wspólpracy

transgranicznej Polska-

Czy zdarzalo się, że podczas

Bialoruś-Ukraina 2014-

waszych wędrówek po ziemi

2020 finansowanej przez

bojkowskiej ktoś z gospodarzy

Unię Europejską zostal

zadziwil niezwyklą i smaczną

zrealizowany wspólny

potrawą?

ukraińsko-polski projekt,

W miejscowości Stary Mizuń po-

znaliśmy wlaścicielkę gospodar-

który ma celu ożywienie

stwa ekologicznego ,,Darwajów Kąt"

i zachowanie tradycyjnej

Oksanę Kleban, która ugościla nas

kuchni bojkowskiej

,,Żelaznym barszczem" - tradycyj-

poprzez badania

ną bojkowską potrawą, dziś bardzo

i odtworzenie tradycji

rzadko podawaną w tradycyjnych

kulinarnych górskiej

rodzinach. Jest to pierwsze danie go-

towane przeważnie zimą. ,,Żelazny"

kuchni Beskidu Skolskiego

zwie się dlatego, że gdy stoi w piecu

i Bieszczadów. Z LUBĄ

nabiera szarego koloru ­ jak żela-

HORBACIO, menedżerką

zo. Jest niesamowicie smaczny! Są

Stowarzyszenia

też bojkowskie pierożki ­ galuszki ­

Przewodników Górskich

przygotowywane z ziemniaczanego

,,Rowiń", które bylo

ciasta, gotowane w mleku.

glównym beneficjentem

Jakie  oryginalne  potrawy

projektu, rozmawial

mogą być wizytówką kuchni

cerkwie z pocz. XX wieku. W jed-

KONSTANTY CZAWAGA.

bojkowskiej?

nej z nich, cerkwi Ofiarowania NMP

z 1903 roku, spoczywa znany malarz

W ramach naszego projektu to pyta-

Pani Lubo, od dluższego czasu

ukraiński Kornil Ustianowicz. Jego

nie często brzmialo podczas spotkań

Pani wraz z mężem dzialacie

freski zdobią tę świątynię. Jednym

z ekspertami. Niektóre potrawy uda-

w Stowarzyszeniu Przewod-

z bardziej interesujących obiektów

lo nam się określić.

ników Górskich ,,Rowiń". Dla-

jest też tzw. ,,Karpackie morze" ­ nie-

Jest to między innymi oszczypek, pa-

czego zainteresowala się Pani

zrealizowany projekt zbiornika wod-

lanycia ­ codzienny chleb Bojków,

popularyzacją kuchni bojkow-

nego na 200 mln metrów sześcien-

przygotowywany z owsianej mąki.

skiej? Czy ma Pani korzenie

nych wody. Rozpoczęto jego budowę

Gdy brakowalo mąki, dodawano roz-

bojkowskie?

i część ludzi wysiedlono. Dalszych

gotowane i potluczone ziemniaki.

Wraz z przyjaciólmi w 2008 roku

prac zaniechano.

Nigdy nie tnie się go nożem, tylko

zalożyliśmy Stowarzyszenie Prze-

Obecnie na tym terenie przeważają

lamie. Podawany jest przeważnie do

wodników Górskich ,,Rowiń", jako

prywatne gospodarstwa, w których

pierwszego dania.

stowarzyszenie lączące przewod-

gospodynie gotują potrawy trady-

Ulubioną potrawą Bojków byly i po-

ników z Ukrainy i państw przygra-

cyjnej kuchni bojkowskiej. Uważa-

zostają nadal pierogi. Ciasto przygo-

nicznych. Rozwijamy turystykę,

my, że jest to bardzo ważny, nieste-

towywane jest przeważnie z żytniej

LUBA HORBACIO

podróżowanie, propagujemy dzia-

ty nie rozwinięty, element walorów

maki. Pierogi to nie tylko zwyczajo-

lalność krajoznawczą na Ukrainie

turystycznych tego regionu. W na-

się najwięcej autentyki. Interesują

Jesteśmy bardzo wdzięczni Petro-

wa potrawa, to symbol dostatku i sza-

i w regionie transgranicznym oraz

szym Stowarzyszeniu powstal więc

nas potrawy Bojków z niedalekiej

wi Sowiakowi, krajoznawcy Ziemi

cunku dla gościa. Do ciasta Bojkowie

reprezentujemy interesy naszych

pomysl promocji wlaśnie kuchni re-

przeszlości. Pożywienie tej grupy

Drohobyckiej. Jest on zbieraczem

wkladają rozmaite nadzienie. Byly to

czlonków. Nasza misją jest propago-

gionalnej. Jest to przecież unikalna

etnicznej do dziś pozostalo prawie

i badaczem lokalnego folkloru, cale

pierogi z mięsem, grzybami, ziem-

wanie aktywnego wypoczynku i po-

niematerialna spuścizna, tak dziś

w niezmienionym ksztalcie i jest

życie spisywal tradycje i przepisy lo-

niakami, cebulą, grochem, hreczką,

moc w interesujących i bezpiecznych

niedoceniona.

elementem ich kultury. Naród, za-

kalnych potraw. Jego zapiski ukazaly

jagodami, wiśniami, śliwkami, kali-

wędrówkach po górach.

Nasze dzieci przepadają za pizzą

mieszkujący w górach nie znal deli-

się jako książka, w której jest osobny

ną. Te z grzybami czy kapustą uwa-

Realizujemy szereg projektów tu-

i hamburgerami, wielu doroslych de-

katesów i nie urządzal wspanialych

rozdzial ,,Ekspozycja autentycznych

żane są za najdawniejsze, bo przyrzą-

rystycznych, oświatowych, kultu-

lektuje się wspólczesną kosmopoli-

przyjęć. Pożywienie zależalo od

potraw bojkowskich". Zachowaly

dzano je na Wigilię. Pierogi goszczą

ralnych, skierowanych na rozwój

tyczną kuchnią. Moi znajomi zawsze

warunków klimatycznych, a tak-

się tu oryginalne nazwy i receptury

na stolach Bojków również dziś.

turystyki w naszym regionie. Przy-

gotowi są spróbować nowe egzotycz-

że od przeslanek ekonomicznych

przygotowania potraw.

Każdy region ma swoje szczególne

gotowujemy przewodników gór-

ne dania i śledzą modnych foot-blo-

i historycznych.

potrawy ­ stąd kwestia ,,wizytów-

Czy są na tych terenach jesz-

skich i staramy się poprawić serwis

gerów. Jednak, gdy przyjeżdżają tu,

Kuchnia Bojków charakteryzuje

ki" kuchni bojkowskiej pozostaje

cze rodziny, które z pokolenia

i bezpieczeństwo wędrówek, a także

do Karpat i kosztują dania lokalnej

się prostotą potraw, a jednocześnie

otwarta.

na pokolenie stosują trady-

promujemy materialną i niemate-

kuchni, ich stosunek do jedzenia

ich oryginalnością. Bazuje na pro-

Bojkowie, chociaż mieszkają w gó-

cyjne przepisy przygotowania

rialną spuściznę terenów, po których

zmienia się ­ odkrywają dla siebie

duktach uprawianych na miejscu.

rach i na podgórzu, to nigdy nie izo-

potraw?

wędrujemy.

coś nowego i pragną poznać więcej.

Większość potraw jest przyrządzana

lowali się od świata. Jakie wplywy

Co wiąże nas z Bojkami i kuchnią

z ziemniaków, fasoli, mąki owsia-

Stowarzyszenie  Przewodników

w kuchni bojkowskiej zauważyla

Czym możemy wyjaśnić fakt,

bojkowską...

nej, kapusty, grzybów i produktów

Górskich ,,Rowiń" urządzilo w 2013

Pani? Na potrawy jakich narodów

że na odmianę od popularnych

Nasza organizacja zarejestrowana

mlecznych. Czyli z tego, czego bylo

roku w przysiólku Rowiń swoje

Bojkowie wplynęli i jak wygląda ich

potraw Huculów czy ich są-

jest w miejscowości Dolhe w rejonie

pod dostatkiem w bojkowskim go-

centrum szkoleniowo-treningowe,

wspólczesne pożywienie?

siadów ­ Rumunów i Węgrów,

Drohobyckim w przysiólku Rowiń

spodarstwie. Stąd prawdopodobnie

w którym szkolimy przewodników

Przyroda i lata zlożonej historii nie

tradycje kulinarne Bojków nie

­ stąd nasza nazwa. Tam też znaj-

ta kuchnia nie jest tak znana, jak

górskich. Tu poznaliśmy rodzinę Pe-

byly zanadto laskawe dla Bojków, dla

są znane?

duje się nasz ośrodek szkoleniowy.

kuchnie innych grup etnograficz-

tryków, która pomagala nam zorga-

calego etnosu karpackiego, zamiesz-

Wioska Dolhe ciągnie się od strony

Bojkowszczyzna jest najmniej zba-

nych, szczególnie tych, zamiesz-

nizować wyżywienie naszych slu-

kującego dziś trzy górskie regiony

Rybnika do wioski Sopit. Przeplywa

danym regionem, ale tu zachowalo

kujących tereny górskie. Starych

chaczy. Wszyscy mieliśmy okazję

Ukrainy i województwo podkarpac-

przez nią rzeka Stryj. W okolicy jest

przepisów nikt tu nie zbiera ­ mlodzi

delektować się wylącznie kuchnią

kie w Polsce. Jak już mówilam, zmu-

góra Niebiańskiej Sotni (899 m. npm)

wstydzą się tego pożywienia i dlate-

bojkowską.

szeni byli do wytworzenia swojej

z drogą krzyżową, przy której kolejne

go ono zanika.

Pani Jaroslawa również dziś opo-

autentycznej kuchni, opartej na tym,

kaplice udekorowal swymi malowi-

wiada o lokalnych tradycjach i gotu-

co udawalo im się wyhodować na tej

Jak udalo się Pani zebrać tak

dlami lwowski artysta Lewko Skop.

je tradycyjne potrawy nie tylko dla

ziemi. Glównymi produktami ich

wiele przepisów kuchni boj-

Jest tu wodospad ,,Laźny" ­ 12 m.

turystów, ale i dla rodzin tu wypo-

kuchni są ziemniaki, kapusta, fasola,

kowskiej? Kto w tym najwięcej

Stąd zaczynają się trasy na popular-

czywających. Jej rodzina przyjmuje

groch, żyto i owies (pszenica tu nie

pomógl?

ne szczyty gór Kiczera i Towsta, stąd

zorganizowane grupy na letni wypo-

rośnie). Używają oleju lnianego i wie-

prowadzi ścieżka na górę Paraszkę

Większość przepisów udalo nam się

czynek (gdy nie bylo kwarantanny).

le produktów mlecznych (różnorodne

(1268 m). Mamy stąd 5 kilometrów

zebrać dzięki przekazom miejsco-

Rodzina Petryków byla pierwszą,

sery). Rzadko w ich jadlospisie jest

do fortecy Tustań, gdzie jest rezer-

wej ludności, która chętnie dzieli się

która zapoczątkowala zieloną tury-

mięso, a jeszcze rzadziej ­ dziczyzna.

wat historyczno-kulturowy ,,Tustań".

tą wiedzą. Gospodynie, do których

stykę w bojkowskiej chacie, popula-

Jako dodatki smakowe występują tu

Administracyjnie nasze tereny nale-

się zwracalam, gotowaly nam boj-

ryzując w ten sposób lokalne tradycje

miejscowe ,,delikatesy": grzyby, ryba

żą do pobliskiego uzdrowiska Schod-

kowskie potrawy wedlug rodzin-

i odtwarzając bojkowskie potrawy.

lowiona w górskich rzekach, jagody

nica, bogatego w źródla lecznicze. Te

nych przepisów, przekazywaly swe

U pani Slawy po raz pierwszy spró-

i ziola. Te proste produkty nabraly

tereny są również bogate kulturowo

rodzinne tradycje i historie. Byly to

bowaliśmy oszczypek czyli pala-

nowego smaku dzięki fantazji miej-

­ zachowaly się liczne drewniane

bardzo ,,smaczne" wspomnienia.

nycię, klagany ser z mleka krowy,

scowych gospodyń. Są mistrzyniami