19

nr 10 (374) | 31.05­14.06.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Nasza przedwojenna Ojczyzna w świetle danych statystycznych (cz. 5)

KWESTIE WYZNANIOWE

Dane zamieszczone

że w roku szkolnym 1935/36

w ,,Malym Roczniku

istnialo 89 szkól duchownych

ksztalcących alumnów wy-

Statystycznym 1939"

znania rzymskokatolickiego.

zostaly zebrane

W szkolach tych uczylo się

w ostatnim spisie

7523 alumnów obrządku laciń-

powszechnym w roku 1931

skiego i 988 alumnów obrządku

i są miarodajnym źródlem

greckokatolickiego.

dla zobrazowania kwestii

,,Rocznik" podaje też,

wyznaniowych w tamtym

że okolo 1920 roku na

czasie.

świecie bylo okolo 1,82

BOHDAN LYP

miliarda ludzi (obecnie

D

jest okolo 7,8 miliarda)

ane obejmują pięć religii,

mających wyznanie:

wówczas  powszechnie

praktykowanych w Pol-

Są to dane dla roku 1920,

sce, a nazwanych wyznaniami.

a niestety nie podano danych

W wykazie tym brakuje pozycji

dla roku 1931. Trudno jest po-

,,bezwyznaniowy", co musi dzi-

siaj budzić duże zdziwienie. Jest

równywać te dane, ale gdyby-

wprawdzie pozycja pt. ,,wyzna-

śmy uznali że nie są to różnice

PROCESJA BOŻEGO CIALA W LOWICZU (1939 R.)

bardzo duże, można oszacować,

nie nie określone i nie podane",

a wyznanie mojżeszowe stano-

ale jak widać z zamieszczonego

Przewodnią rolę odgrywal

Wyznania chrześcijańskie

679 milionów

wilo niespelna 10% ogólu lud-

niżej zestawienia, liczba ludzi

prymas Polski ks. kardynal

w tym:

tak zakwalifikowanych, we-

ności kraju.

August Hlond (1881­1948).

dlug dzisiejszych pojęć byla

Najwięcej katolików ob-

W przedwojennej

katolicy

48,7%

niezwykle mala.

rządku lacińskiego, bo okolo

Polsce istnialo ogólne

Wyznanie

Liczba

Odsetek ogólu

ewangelicy

30,2%

przekonanie, że jeżeli

ludności

ktoś jest wyznania

prawoslawni

19,4%

mojżeszowego to

Rzymskokatolickie obrządku 20 670 100

64,76%

najczęściej zajmuje

lacińskiego

mojżeszowe

12 milionów

się handlem, a jeżeli

ktoś jest rolnikiem to

Obrządku greckokatolickiego 3 336 200

10,45%

mahometańskie

230 milionów

prawdopodobnie jest

brahmanizm

236 milionów

wyznania katolickiego.

Prawoslawne

3 762 500

11,79%

Spis powszechny

buddyzm, konfucjonizm,

488 milionów

z 1931 roku wykazal,

Ewangelickie (augsburskie,

835 200

2,61%

taoizm

że bylo to sluszne

reformowane, unijne)

mniemanie, gdyż wśród

szintoizm

40 milionów

ludzi utrzymujących

Inne chrześcijańskie

145 400

0,45%

pogańskie i fetyszyzm

119 milionów

się z handlu

RAZEM chrześcijanie

28 749 400

90,05%

58,7% stanowili

obywatele wyznania

niewiadome

11 milionów

mojżeszowego, zaś

Mojżeszowe

3 113 900

9,75%

rolnictwem zajmowali

w drugi związek. Bylo to, jak

że polscy chrześcijanie stano-

się w 62,8% katolicy

Inne niechrześcijańskie

6 800

0,02%

i nadal jest, wedlug obowiązu-

wili zaledwie okolo 4% ogólu

jącego prawa dwużeństwem,

chrześcijan, zaś ludność wy-

obrządku lacińskiego.

które jest przestępstwem i dla-

znania mojżeszowego z Polski,

Nie określone i nie podane

45 700

0,14%

tego w 1937 roku sądy pań-

Tak samo wśród utrzymu-

stanowila aż prawie 26% wy-

stwowe skazaly 88 bigami-

jących się z przemyslu, komu-

znawców tej religii na świecie.

Ogólem

31 915 800

stów wśród których bylo: 69

nikacji, szkolnictwa i kultury

Analizując stosunki

dominowali katolicy obrządku

katolików, 10 prawoslawnych,

wyznaniowe

lacińskiego (69­82%). Przed

4 ewangelików i 5 wyznania

mojżeszowego.

wojną państwo uznawalo śluby

w przedwojennej Polsce,

W tym samym roku ducho-

Na podstawie tych liczb,

90% bylo w diecezjach kie-

kościelne jako legalne związki

należy stwierdzić, że

wieństwo katolickie w Pol-

uogólniając  można  powie-

leckiej i chelmińskiej, a naj-

malżeńskie, które nie podlega-

na tle religijnym nie

dzieć, że przedwojenna Polska

mniej w diecezjach luckiej (ok

ją rozwodom. Kościoly chrze-

sce liczylo okolo 40 tys. osób.

występowaly wielkie

ścijańskie jedynie mogly wy-

W sklad Kościola rzymskoka-

byla w 90% chrześcijańska,

15%) i pińskiej (ok 20%).

napięcia, takie jakie

tolickiego wchodzily następu-

dawać orzeczenia o uznaniu

wtedy mialy miejsce

w obrządku

GRECKOKATO-

jące liczby duchownych:

malżeństwa za niebyle z okre-

Duchowieństwo

LACIŃSKIM

LICKIM

Oba obrządki mialy znacz-

ślonych przyczyn. Podobne

w innych krajach np.

ną ilość parafii, gdyż bylo ich:

decyzję wydawal sąd rabinac-

w Indiach czy na Bliskim

Kardynalów

2

ki dla wyznania mojżeszowe-

w obrządku lacińskim 5170,

Wschodzie.

go. Uzyskanie takiego orzecze-

a w greckokatolickim 1907.

Arcybiskupów

3

1

Oczywiście, jak w każdej

Na każdą parafię, statystycz-

nia wymagalo dlugotrwalego

spoleczności, w Polsce zda-

i kosztownego postępowania

nie biorąc, w obrządku laciń-

Biskupów

41

6

rzaly się lokalne konflikty

skim przypadalo 1,8 kapla-

np. przed katolickim sądem

na tle wyznaniowym, ale nie

metropolitalnym, więc zda-

nów, a w greckokatolickim

Kaplanów innych stopni

9685

2299

mialy one takiego znacze-

rzalo się, że niektórzy ukry-

1,2.

nia, aby wplywaly na oce-

Z ,,Rocznika Statystyczne-

wali fakt pierwszego związ-

Alumnów

3456

634

nę ogólnej sytuacji w pań-

go" można też dowiedzieć się,

ku malżeńskiego i wchodzili

stwie. Świadczy o tym fakt, że

Zakonników

6430

609

Szkoly

w obrządku

GRECKOKATO-

w 1937 roku za przestępstwa

LACIŃSKIM

LICKIM

przeciw uczuciom religijnym

Zakonnic

16820

1060

w Polsce skazano tylko 372

Szkoly średnie

45

4

osoby, co stanowilo zaledwie

Razem

36437

4609

0,01 % wszystkich innych

przestępstw.

Szkoly wyższe

35

5