28

nr 10 (374) | 31.05­14.06.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Powstanie listopadowe

na Podolu i Wolyniu  (cz. 3)

ochotników, witano chlebem

Kontynuujemy

i solą oraz zostala odprawio-

publikację materialów,

na uroczysta msza święta. Po

przygotowanych wspólnie

czym powstańcy przenieśli

z Konsulatem Generalnym

się do miejscowości Bialoso-

RP w Winnicy z okazji

roka, na pólnoc od Czarnoby-

190. rocznicy zrywu

la i stamtąd rozsylali odezwy

patriotycznego na

o dolączenie się do powsta-

nia. Tak uczyniono w Owru-

obecnych terenach

czu, gdzie na czele powstań-

Ukrainy.

ców stanąl marszalek owrucki

Wilhelm Golowiński. Przeor

TEKST I ZDJĘCIA

miejscowego klasztoru bazy-

DMYTRO ANTONIUK

Ś

lianów Sierociński oddal po-

wstańcom dwie czterofunto-

ledząc wydarzenia, opisa-

we armaty i cztery mortiry,

ne przez Feliksa Wrotnow-

do oddzialu dolączylo kilku

skiego w pamiętnikach,

zakonników.

zaznaczmy, że po udanej po-

tyczce pod Tywrowem, w której

Na 20 maja 1831

wykazal się Eustachy Jelowicki,

roku ogólne sily

dowódca wojsk rosyjskich Sze-

STARA TWIERDZA I SANKTUARIUM W LATYCZOWIE

remietiew zaproponowal spo-

powstańców liczyly

Nagórniczewski 20 maja po-

tkanie na przeprawie przez Boh

do nich jeden z dowódców po-

500 osób w Owruczu

liczyl się z Rosjanami. Zasadzil

ze swoim dawnym znajomym

wstania Wincenty Tyszkiewicz

(W. Golowiński)

się na nich na moście kolo Sze-

Aleksandrem Sobańskim. Gen.

(udalo mu się uratować spod

i 250 pod Czarnobylem

lechówki i Jabloniówki i roz-

Kolyszko zgodzil się na nie. Sze-

Daszewa w przebraniu prze-

(O. Galecki), 400

gromil kozacki oddzial generala

remietiew grzecznie i przychyl-

woźnika) i Józef Tomaszewski.

zaprawionych

Rota Czeczagowa, ktory cięż-

nie zaproponowal powstań-

Ten ostatni byl w oddzialach

ko ranny zdolal jednak uciec.

com zdać się na milosierdzie

Dwernickiego i trafil do nie-

w walkach żolnierzy

Powstańcy ruszyli następnie

cara, ponieważ ,,tak czy inaczej,

woli rosyjskiej, ale udalo mu się

Kolyszki, oddzial

w stronę Baru, gdzie dolączy-

wcześniej lub później zostaną

szczęśliwie z niej zbiec. Opo-

Nagórniczewskiego

li się do nich kolejni ochotnicy

schwytani". Sobański nie mniej

wiedzial polskim powstańcom

(500) i oddzial Karola

w sile okolo 113 konnych i 30

grzecznie odmówil. Ciekawe jest

o okolicznościach nieszczęśli-

Różyckiego (200). O tym

pieszych przybylych z lasów

to, że tenże Szeremietiew dzięki

wej przeprawy Dwernickiego

ostatnim mowa będzie

brahilowskich. 22 maja ude-

swym czynom w 1831 roku cie-

na austriacki brzeg Zbrucza.

w kolejnym odcinku.

rzyli na Bar i zajęli go bez jed-

szyl się wśród Polaków praw-

Powstańcy Kolyszki udali się

nego wystrzalu ze strony sla-

dziwym szacunkiem.

w stronę Baru, uważając, że ich

Ogólem bylo 1850 osób.

bej rosyjskiej zalogi zlożonej

Tym nie mniej, Kolyszko

sprawa na Ukrainie jest prze-

z weteranów.

w tym miejscu nie mógl przejść

Przeciwko nim walczylo

grana i należy uchodzić do Ga-

BENEDYKT KOLYSZKO

Boh, wobec czego zdecydowal

dziewięć eskadronów ulanów

licji. Ale w rzeczywistości nie

Do powstania dolącza

ominąć Winnicę, iść do Janowa

rosyjskie posilki i powstań-

Longina Rotha i pięć eskadro-

bylo tak źle.

wschodnie Polesie

i tam się przeprawić. Natomiast

ców ogarnęla panika. Opuścili

nów konnicy z batalionem pie-

Zwycięstwa między

W tym czasie na 15 maja

nieopodal Tywrowa zostal za-

Latyczów, mając zwycięstwo

choty Szeremietiewa. Oprócz

Latyczowem i Barem

wyznaczyl początek powsta-

w ręku.

skoczony przez trzy eskadrony

tego dwa eskadrony Rosjanie

nia w Czarnobylu marszalek

strzelców z artylerią rosyjskie-

Między Barem i Derażnią

rzucili przeciwko Golowiń-

Stracili w walce

szlachty radomyślskiej Onu-

powstal nowy i dość liczny

go generala Szczuckiego.

skiemu, do którego w Owruczu

troje ludzi i okolo 10

fry Galecki, mający posiadlość

oddzial powstańców ­ do 300

dolączyl Galecki, i trzy prze-

Pomimo, iż powstańcy

we wsi Slobódka. Po drodze do

ludzi ­ pod dowództwem Na-

ciwko kawalerzystom Karola

rannych. Byl wśród

od dluższego czasu nie

punktu zbiórki w miejscowo-

górniczewskiego, do którego

Różyckiego. Przy takim ukla-

nich stary szlachcic,

ści Wowczków powstańcy zo-

dolączyli ochotnicy z Uszycy,

dzie sil powstańcy musieli za

mieli dobrej prowizji

walczący jeszcze jako

stali otoczeni przez niewiel-

Starokonstantynowa i nawet

wszelką cenę unikać otwartej

i wypoczynku, gdy

konfederat barski. Ze

ki oddzial kozaków. Odzial

trzej zakonnicy z miejscowe-

walki z przeciwnikiem i sta-

tymczasem przeciwnik

strony rosyjskiej zginąl

ten pokonali bez trudu, dając

go klasztoru. Tymi silami 18

rać się oslabić go akcjami par-

byl wypoczęty,

komendant Latyczowa

tym znak do wzniecenia po-

maja szturmowali Latyczów.

tyzanckimi,

spodziewając

Polacy rzucili się na

wstania na Polesiu wschod-

Udalo im się dotrzeć do Rynku

się zwycięską walką porwać

Dunejko i dwóch

rosyjskie oddzialy

nim. W Czarnobylu Galeckie-

i tam rozbić rosyjski oddzial. Ze

do powstania większe masy

oficerów.

go, do którego dolączylo wielu

strony Lityna nadeszly jednak

rodaków.

i blyskawicznie zdobyli

armaty. Jedna z nich nie

oddala nawet jednego

strzalu. Do niewoli

wzięto generala,

pulkownika, 11

oficerów i 299 strzelców

z końmi. Po polskiej

stronie poleglo trzech

powstańców, w tym

kpt. Skurat. Na polu

walki znów wykazal

się Jelowicki, za co

otrzymal od Kolyszki

podziękowanie.

To niewielkie, ale niezmier-

nie ważne zwycięstwo mo-

ralne i taktyczne otwarlo po-

wstańcom drogę na zachód.

Już 21 maja dotarli do Janowa

i przeprawili się przez Boh na

zachodni brzeg. Tu dolączyli

KLASZTOR KARMELITÓW W BARZE