15

nr 12 (376) | 29.06­15.07.2021

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

,,pokierować tym wszystkim

spoleczeństwa należy upatry-

i pożyczyć dźwig. Dominikanie

wać w efektywnej pracy slużb

zbili wielką pakę ze swoich de-

NKWD oraz pospolitym strachu

sek. Z tą skrzynią na furze, obie

ludności przed przyszlością. Za-

z s. Oniką razem z inżynierem

mykano też świątynie poprzez

nocą z 6 na 7 czerwca wyru-

zwykle niedopelnienie formal-

szyliśmy do Jazlowca (30 km);

ności kancelaryjnych, jak to

dojechaliśmy na 10 rano, wio-

mialo miejsce w Zbarażu, gdzie

ząc ze sobą dźwig. Poszlam za-

znacznie przyśpieszono proces

raz do miasta na dól szukać żer-

eksmisji zakonników. Należy

dek sosnowych do rusztowania,

przy tym zauważyć, że ,,zdecydo-

a pakę zlożyl furman pod kaplicą

wana większość spoleczeństwa

od strony ogrodu. Nigdzie jed-

polskiego z nadzieją oczekiwa-

nak nie znalazlam tych żerdek,

la zakończenia wojny w miejscu

więc uradziliśmy, że trzeba ściąć

zamieszkania, nie chcąc dobro-

cztery sosny rosnące kolo gro-

wolnie opuszczać swojej wla-

bowca. Ludzi nie bylo, ale upro-

sności, będącej dorobkiem calego

KOŚCIÓL W LICZKOWCACH

silam kierowniczkę techni-

życia. Wielu też uważalo wyjazd

kum, sowietkę, która mieszkala

za zdradę narodową i swego ro-

w klasztorze i prowadzila gospo-

dzaju tchórzostwo".

darstwo, aby dala swoich ludzi

Podobnie bernardyni zbara-

z pilami do ścięcia drzew. Po-

scy rozumiejąc repatriację jako

JAZLOWIEC. WNĘTRZE

ściągalyśmy desek ­ ile mogly-

dobrowolny wybór, nie wypel-

KOŚCIOLA PARAFIALNEGO

śmy i przystąpiliśmy do roboty.

nili kwestionariuszy repatria-

Cztery śliczne sosenki przycią-

cyjnych. Mimo pierwotnych

jej nie stanie. Już Matka Boska

gnięte zostaly do kaplicy. S. Oni-

deklaracji pozostania na miejscu

byla tuż nad paką ­ kazal zno-

ka pozostala z ludźmi, ja zaś po-

już do końca kwietnia 1946 roku

wu ciągnąć do góry, bo nie byla

bieglam do Nowosiólki, aby od

ze Zbaraża wyjechali wszyscy

równo nad skrzynią i moglaby

mojego szwagra przynieść sznu-

zakonnicy za wyjątkiem o. Mar-

zaczepić glową o brzeg, i tak po

ry i lańcuchy, a moja siostrzenica

celego Cymbalisty (1885­1954)

trzy razy. Aż nareszcie stanęla

ściągnęla dwa koce z lóżka, aby

i brata Benedykta Bielaka (?­

w skrzyni i polożyli ją".

Matkę Boską owinąć".

1977), którym nakazano opuścić

Prace te byly wykonywane

Dalsze trudności czekaly na

Zbaraż do końca maja 1946 roku.

wśród powszechnego placzu

siostry z demontażem figury.

Na podstawie zachowanych re-

mieszkańców Jazlowca. ,,Ludzie

,,Gdy wrócilam, w kaplicy bylo

lacji wiadomo, że ,,Ogloszony na

podchodzili do paki i calowali

RUINY KOŚCIOLA W KOWALÓWCE

pelno ludzi, a rusztowanie nad

dzień 31 maja 1946 roku ter-

nogi Matki Boskiej przez koc,

oltarzem bylo zrobione. Robot-

min repatriacji zakonników, już

a żolnierze glaskali po odslo-

nicy poszli na obiad, a ludzie,

w przeddzień zaznaczyl się du-

niętej twarzy, calowali i mówi-

się wymawial, ,,że wóz jego się

związali lańcuchem i wyjecha-

którzy zostali w kaplicy ­ pla-

żym zamieszaniem przy koście-

li: «czemu wy zabieracie taką

zlamie pod takim ciężarem.

liśmy w drogę".

kali i prosili, aby Matki Boskiej

le. Wieczorem, w dniu 30 maja

piękną Matkę Bożą!Č Wreszcie

Chodzilam po wsi i blagalam,

Jeszcze jedna trudność cze-

nie zabierać".

klasztor zostal otoczony przez

zakrylyśmy kocem i wiekiem

wreszcie na godzinę dziesiątą

kala na transport kolo Jagielni-

Po obiedzie rozpoczęto wla-

milicję, która przez calą noc czu-

i zabito skrzynię".

dostalam konia".

cy. ,,Szliśmy caly czas obok wozu,

ściwą pracę z demontażu cu-

wala, aby oprócz zadeklarowa-

Siostra Marianna prosila

Oficer wreszcie ,,kazal po-

konie ledwo ciągnęly. Gdy prze-

downej  alabastrowej  figury

nych i zapakowanych przed-

również oficera, aby żolnie-

ściągać jakieś mocne drągi,

jeżdżaliśmy przez Jagielnicę, kolo

Matki Bożej Jazlowieckiej. ,,In-

miotów niczego nie wyniesiono

rze pomogli nazajutrz wlożyć

i po nich po schodach zjechala

wpadlo w wyboinę, którą ostat-

żynier komenderowal z wielkim

poza obręb kościelny, a nadto, by

skrzynię na wóz, ,,zgodzil się

skrzynia z Matką Boską. Gdy

nie deszcze zrobily. Wóz się po-

krzykiem. Ja także weszlam na

nie dopuścić do przypadkowych

pod warunkiem, aby to bylo

umówiony czlowiek zobaczyl

chylil. Poszlam do chat, prosić

rusztowanie, owinęliśmy Matkę

kradzieży, które zdarzaly się

wczesnym rankiem, bo muszą

tę wielką pakę, powiedzial, że

o pomoc, a ludzie, gdy się dowie-

Boską kocami, a poduszkę przy-

przy takich okazjach. Spora licz-

iść rozminowywać pola".

nie pojedzie, bo wóz jego się po-

dzieli, że to Matka Boska jedzie,

wiązalam na piersiach, aby ręce

ba wiernych przyszla na wie-

Pozostalo jedynie znalezie-

lamie. Znowu pobieglam szu-

przyszli zaraz wóz wyciągać".

nie byly uszkodzone. Chcieli-

czorne nabożeństwo, ponieważ

nie odpowiedniego transportu,

kać innego wozu. Pasternak,

W ten sposób dowieziono

śmy poruszyć posąg, ale nic się

wyjazd wyznaczono na godz.

aby dowieźć figurę do Czortko-

który dawniej u nas pracowal,

cenny transport na stację do

nie dalo zrobić. Zeszlam na dól

5.00 rano. Nabożeństwo odpra-

wa, ,,ale nigdzie znaleźć nie mo-

mial nasz wóz, przyprowadzil

Czortkowa. Po dostarczeniu

i w rozpaczy wolalam glośno na

wil ostatni gwardian i proboszcz

glam, a deszcz padal".

go zaraz. Zaprzęgli konie do

63 wagonów ­ do ostatniego

calą kaplicę: «Matko Boska, je-

zbaraski o. Marceli Cymbali-

W dalszych wspomnieniach

tego wozu, żolnierze po drą-

umieszczono skrzynię z cu-

żeli chcesz z nami iść, to daj się

sta, który z bratem Benedyktem

siostra opisuje desperackie po-

gach wciągnęli bokiem skrzy-

downą figurą Matki Bożej Ja-

wziąć, a jak nie, to musimy Cię

Bielakiem, wśród wielkiego la-

szukiwania furmanki. Każdy

nię na wóz z wielkim trudem,

zlowieckiej. ,,Na stacji Mikul-

zostawić ­ a wtedy pobiją statuę,

mentu zgromadzonych, żegnal

czyce byla przesiadka, trzeba

tak jak zrobili z Matką Boską ze

się ze świątynią, klasztorem

bylo przenosić skrzynię. Znowu

schodówČ. I znowu ciągnęliśmy,

i parafianami".

na drągach i patykach wciąga-

ale robota nie szla, bo za malo lu-

Następnego dnia w niedzielę

liśmy pakę do wagonu, poma-

dzi i nie umieli się do tego zabrać.

(31 maja 1946 roku) w kościele

gali wszyscy, a s. Przelożona

A inżynier krzyczal coraz więcej,

zbaraskim zostala odprawio-

tylko niepokoila się bardzo, czy

bardzo byl zdenerwowany".

na ostatnia msza św. Do miasta

dobrze Matka Boska opakowa-

Ciężką statuę zdemontowa-

w ,,asyście komisarza ewaku-

na, czy nie ucierpi na tej podró-

no, dzięki determinacji s. Ma-

acyjnego i trzech urzędników

ży. I tak już dojechala Pani Ja-

rianny od Pani Jazlowieckiej

przyjechal ks. Bronislaw Mi-

zlowiecka do Szymanowa".

oraz pomocy sowieckiego ofi-

recki, duszpasterz z Podwo-

Byl to jeden z wielu heroicz-

cera, który okazal się Polakiem

loczysk, który mial sprawować

nych czynów duchowieństwa

i katolikiem spod Lwowa. Ten

pieczę nad bernardyńską świą-

archidiecezji lwowskiej zaan-

oficer przybyl do Jazlowca wraz

tynią i odprawiać w niedzielę

gażowanych w dzielo ratowa-

z 150 żolnierzami dla rozmino-

jedną mszą św".

nia ruchomej spuścizny me-

wania pól i on też pomógl zde-

Po zakończeniu mszy św.

tropolii. Z tej też racji nie dziwi

montować i zaladować na wóz

zakonnicy ,,uklęknęli przed

fakt, że w następnych latach

kilkusetkilogramową  figurę

Najświętszym Sakramentem,

lwowski metropolita Marian

Matki Bożej.

a następnie zatrzymywali się

kardynal Jaworski, który zna-

,,Żolnierze sowieccy kręcili

przy każdym oltarzu, kladąc na

jąc te starania, slusznie wy-

się kolo Matki Boskiej, a mnie

niego rękę. Stojąc w drzwiach

stępowal przeciwko powrotowi

oficer kazal znosić plewy czy

kościola, przez pewien czas pa-

oryginalnych cudownych ob-

sieczkę, żeby skrzynię zapel-

trzyli w stronę glównego olta-

razów, figur i relikwii świętych

nić czymś miękkim. Żolnierze

rza. Potem ucalowali posadzkę

do pierwotnych miejsc kultu.

przynieśli pakę z dolu i polożyli

świątyni, której drzwi zostaly

Zachęcal jedynie do wykona-

na stopniach oltarza. Wymo-

zamknięte, a klucze przekazano

nia wiernych kopii tych dziel

ściliśmy pakę plewami i przy-

ks. Mireckiemu. Zakonnicy nie

sztuki i przewiezienie ich do

kryli weretą. Oficer kierowal

weszli już do klasztoru, podczas

kościola czy kaplicy na terenie

żolnierzami, którzy ściągali

mszy św. przygotowane rzeczy

archidiecezji lwowskiej.

posąg i wolal: w lewo, w pra-

zostaly zaladowane na cztery

Likwidacja poszczególnych

wo, środkiem itd. A Matka Bo-

furmanki. Na dworzec kolejo-

świątyń

ska powolutku zniżala się na

wy bernardyny jechali dorożką,

Przyczyn wyjazdu zdecy-

odprowadzani przez mieszkań-

dźwigu w powietrzu i schodzi-

dowanej większości polskiego

la. Oficer przysięgal, że nic się

ców Zbaraża".

KOŚCIÓL W ZBARAŻU