18

nr 12 (376) | 29.06­15.07.2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Nasza przedwojenna Ojczyzna w świetle danych statystycznych (cz. 6)

Język ojczysty zamiast narodowości

Spisem Powszechnym

JĘZYK

LICZBA

ODSETEK

w 1931 roku objęto między

OJCZYSTY

LUDNOŚCI

LUDNOŚCI

innymi deklaracje

poszczególnych

Polski

21 993 400

68,83 %

obywateli, dotyczące

Ukraiński

3 222 000

10,09 %

języka ojczystego,

pomijając uzyskanie od

Ruski

1 219 600

3,82%

nich deklaracji odnośnie

narodowości do jakiej się

Bialoruski

989 900

3,10%

poczuwają.

Rosyjski

138 700

0,43%

BOHDAN LYP

Z

Niemiecki

741 000

2.32%

abory trwające ponad 100

lat, celowe kolonizowa-

Litewski

78 400

0, 24%

nie kraju przez obce na-

Żydowski

2 732 600

8,56%

cje oraz z uporem prowadzo-

na rusyfikacja i germanizacja

i hebrajski

spowodowaly, że w tym czasie

poczucie przynależności naro-

Inny i nie podany

870 200

2,72 %

dowej u wielu osób bylo mocno

Ogólem

31 915 800

zachwiane. Wtedy w Polsce, nie

wszyscy, ale sporo ludzi myli-

innego wyznania. Trzeba też

lo pojęcie obywatelstwa, czy-

problem, skoro aż tak duża licz-

li przynależności państwowej,

ba ludzi znalazla się w tej ko-

przypomnieć, że część ludno-

z pojęciem narodowość. Minio-

lumnie spisowej.

ści żydowskiej (okolo 180 tys.),

ne czasy pozostawily trwaly

w latach 1927­1938 wyjecha-

Jak zróżnicowana byla lud-

la z Polski by osiąść na stale

ślad w mentalności wielu ludzi

ność pod względem języka oj-

w ówczesnej Palestynie będącej

i niektórym bylo bardzo trud-

czystego, można też prześledzić

no oswoić się z myślą, że są na-

w niżej podanym zestawieniu

pod mandatem powierniczym

rodowości polskiej i nie są już

dla dużych miast (1931 rok).

Wielkiej Brytanii. Wychodź-

obywatelami potężnego mocar-

cy z Polski chcieli utworzyć

Z powyższego zestawienia

stwa zaborczego. Takich przy-

tam państwo Izrael wbrew woli

widać wyraźnie, że pośród wy-

padków i im podobnych bylo

Brytyjczyków i Arabów. Jest

mienionych 7 miast, w 5 mia-

sprawą znaną, że wladze pol-

wiele, co z obecnej perspekty-

stach ludność żydowska stano-

skie pomagaly im w osiągnię-

wy jest nam dzisiaj trudno zro-

wila 20 do 30%.

PRZEDWOJENNY KALENDARZYK PODAWAL TEŻ KIEDY PRZYPADAJĄ

zumieć. Twórcy zasad spisu po-

Spis Powszechny wykazal,

ciu tego celu, między innymi

ŚWIĘTA ŻYDOWSKIE

wszechnego w roku 1931 takie

szkoląc w zakresie wojskowo-

że wśród ogólu ludności miej-

problemy dostrzegali, pamię-

jest ich język ojczysty odpowia-

ści, co w przyszlości skutko-

skiej w województwach podla-

w  analizowanym  ,,Malym

tając bolesne doświadczenie

walo zasileniem w przeszkoloną

dali, że izraelski. W tamtym cza-

skim i nowogrodzkim najwię-

Roczniku

Statystycznym

na tle narodowościowym, ja-

kadrę powstającej armii Izraela.

cej bylo ludności żydowskiej,

sie państwo Izrael nie istnialo,

1939", znalazlo się 878 tysię-

kie mialo miejsce w roku 1920

bo aż 49%. Byly też miasta jak

Okrucieństwa  II  wojny

więc uważano, że jest to nazwa

cy ludzi, z czego aż 721 tysięcy

w czasie plebiscytu na Warmii

np. Międzyrzec Podlaski, gdzie

światowej i przymusowa zmia-

zaczerpnięta z Biblii, wobec cze-

bylo przypisanych do wyzna-

na granic, calkowicie zmieni-

i Mazurach. Wyniki plebiscy-

75% ludności stanowili Żydzi.

go nie można bylo tego przyjąć do

nia prawoslawnego. Świadczy

Ludność ta chętnie zamiesz-

ly sytuację narodowościową

tu tam przeprowadzonego zde-

Spisu Powszechnego.

to jak bardzo skomplikowana

w Polsce. Od Spisu Powszech-

cydowaly o niekorzystnym

kiwala gromadnie, wykazując

Jeżeli spisywana osoba upie-

byla ówczesna sytuacja iden-

nego w roku 1931, do czasów

daleko zaawansowany solida-

przebiegu granicy polsko-nie-

rala się przy swoim twierdze-

tyfikacji  językowo-narodo-

ryzm etniczno-religijny, przy

obecnych minęlo już blisko stu-

mieckiej. Zasady stosowane

niu, wpisywano jej oświadcze-

wościowej, nie tylko dotyczą-

równoczesnym  pielęgnowa-

lecie, a mimo to problematyka ta

w wersalskim traktacie poko-

nie do kolumny ,,język ojczysty

ca nacji żydowskiej. Można się

w różnych dyskusjach jest stale

niu cech odrębności kultu-

jowym, nakazywaly tworzenie

nie określony". W tej kolum-

domyślać, że wśród ludności

żywa i stale przywolywana.

rowej od otaczającej ludności

państw narodowych w oparciu

nie, w tabeli 19 zamieszczonej

prawoslawnej istnial poważny

o język, którym ludność po-

JĘZYK

Warszawa

Kraków

Lódź

Katowice

Gdynia

Lwów

Wilno

slugiwala się w życiu codzien-

OJCZYSTY

nym, czyli język ojczysty. Dla-

tego przeprowadzony w 1931

Polski

70,50%

78,06%

59,04%

84,80%

98,30%

63,48%

65,9%

roku spis zalożyl, że bardziej

miarodajne jest ustalenie ję-

zyka ojczystego, co jest latwo

Żydowski

28,40%

20,93%

31,71%

1,2%

0,5%

24,12%

27,98%

sprawdzalne,  niż  przyjęcie

oświadczenia o nieudokumen-

Niemiecki

8,86%

13,4%

0,5%

-

-

-

-

towanej narodowości.

Spis ustalil podaną liczbę lu-

Ukraiński

-

7,75%

-

-

-

-

-

dzi poslugujących się poszcze-

gólnymi językami ojczystymi

Ruski

-

-

-

-

-

3,49%

-

na terytorium Polski.

Jak wynika z relacji uzyska-

Rosyjski

-

-

-

-

-

-

3,79%

nych od komisarza spisowe-

go z tamtych czasów, bywalo że

Inne

1,10%

1,01%

0,39%

0,6%

0,7%

1,16%

2,32%

niektórzy Żydzi na pytanie jaki

Lwowska restaruracja ,,Kupol" zaprasza

przyjęć, bankietów, spotkań

biznesowych, integracyjnych

Polożona w samym sercu

oraz dawnego Zakladu Naro-

i wyjątkowe przyjęcie. We

i rodzinnych, romantycznych

Lwowa, przy ul. Czajkowskiego

dowego im. Ossolińskich ofe-

wnętrzach, w których zatrzy-

rendez-vous, wystawnych ko-

37. Wyśmienita polska kuch-

ruje szeroki wybór tradycyj-

mal się czas belle epoque i przy

lacji oraz innych uroczystości.

nia, ciepla rodzinna atmosfera,

nych galicyjskich dań, bogaty

dźwiękach nastrojowej muzyki

Warto odwiedzić nas o każdej

nastrojowe wnętrze i muzyka.

wachlarz trunków, wyśmienite

poczują Państwo klimat wspa-

porze dnia i roku! Stąd wszędzie

Menu także po polsku.

desery oraz legendarną lwow-

nialych, minionych lat ­ świata

jest blisko, a cale miasto znaj-

,,Kupol" to kameralna re-

ską kawę. ,,Kupol" to miejsce,

przedwojennej Polski.

duje się na wyciągnięcie ręki.

stauracja polożona w sąsiedz-

w którym goście zawsze mogą

Wszystko to stwarza wyma-

Kontakt: +380322614454

Jesteś we Lwowie ­ wstąp do

twie Lwowskiej Filharmonii

liczyć na przyjazną atmosferę

rzone warunki do organizacji

mail: kupollviv@ukr.net

,,Kupolu".