16

nr 14 (378) | 30.07 ­30.08.2021

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

W 100. rocznicę urodzin Stanislawa Lema

Lwów Stanislawa Lema

Rozmowa ANNY GORDIJEW-

SKIEJ z MARIUSZEM OL-

BROMSKIM, literatem, muze-

alnikiem, animatorem dzialań

kulturalnych.

Zbliża się 100. rocznica uro-

dzin Stanislawa Lema, który

przyszedl na świat 12 lub 13

września we Lwowie. Pisarza,

przedstawiciela fantastyki na-

ukowej, filozofa, krytyka, któ-

ry wychowywal się i ksztalcil

w mieście nad Peltwią. Z tej

okazji Sejm RP oglosil go rów-

nież patronem Roku 2021 ­ tak

jak Cypriana Norwida, o któ-

rym rozmawialiśmy poprzed-

nio. Jakie są zaslugi Stanislawa

Lema dla kultury i nauki?

Od razu trzeba powiedzieć, że twór-

czość Stanislawa Lema we wspo-

mnianej dziedzinie futurologii ucho-

dzi za jedno z najwybitniejszych

zjawisk artystycznych w skali świa-

ta. O randze tej twórczości świadczy

fakt, że jego książki przetlumaczono

na 42 języki, w tym także na język

ukraiński. Zdobyly wielkie uzna-

nie i zainteresowanie czytelników

w różnym wieku, na wielu konty-

nentach. Zyskaly niebywalą poczyt-

ność, osiągnęly ­ już za jego życia

­ naklad pod 30 mln egzemplarzy.

STANISLAW LEM

Byl to w tamtym czasie rekord. Za

życia stal się najbardziej poczytnym

glośne filmy, które powstawaly od lat

charakterystyczne dla lwowian, dla

w świecie pisarzem nie anglojęzycz-

60. ubieglego wieku po czasy wspól-

Lema, poczucie humoru. Myślę, że

nym. Wspólcześnie lączny naklad

czesne, a więc przez pól wieku, że

warto by bylo we Lwowie zorgani-

jego dziel jest oczywiście dużo, dużo

wymienię choćby najbardziej zna-

zować festiwal filmów na podstawie

większy. Książki Lema nadal są pu-

ne: ,,Maskę" w reżyserii braci Quay,

dziel Lema. Móglby być ogromnie

blikowane w wielu krajach. Mamy

,,Solaris" w reżyserii Stevena Soder-

interesujący, szczególnie dla mlo-

też obecnie w Polsce liczne ich wzno-

bergha i wcześniejszą adaptację tej

dzieży, choć nie tylko. O wszystkim

wienia. Adaptacje filmowe, telewi-

powieści pod tym samym tytulem

tym przypominam, aby podkreślić

zyjne i teatralne, często niezwykle

w reż. Andreja Tarkowskiego. Same-

wyjątkowość tego pisarstwa. Trzeba

interesujące, sięgają imponującej

mu Lemowi szczególnie podobal się

jeszcze wspomnieć o setkach publi-

liczby ponad 55. Jego twórczością in-

,,Przekladaniec" w reżyserii Andrzeja

kacji o Lemie, ponad 500 artykulach

teresowali się nie tylko polscy fil-

Wajdy, z fantastycznym Bogumilem

w prasie, 14 książkach o nim w Pol-

mowcy, ale też na calym świecie. Na

Kobielą w roli glównej. W utworze

sce, a przecież to tylko część.

podstawie książek Lema nakręcono

tym można, między innymi, odnaleźć

Czy Lem zdobyl nagrody za swą

twórczość?

W swoim czasie byl kandydatem do

ULICA LEPKOHO 4, DAWNA BRAJEROWSKA 4 GDZIE MIESZKAL

Nagrody Nobla, którą jednak otrzy-

WRAZ Z RODZICAMI STANISLAW LEM

mal Czeslaw Milosz. Bowiem rodzaj

twórczości Lema nie bardzo mie-

ścil się w szablonie przyznawania

nauki, estetyki i krytyki literackiej.

nie tylko dla rozrywki i zabawy, ale

nagród przez Akademie Szwedzką.

Szczególna wartość twórczości Sta-

przede wszystkim, by sklonić czy-

Zostal uhonorowany jednak szere-

nislawa Lema wynika przede wszyst-

telników do rozważań na temat przy-

giem innych nagród, między innymi

kim z lączenia gatunku science-fic-

szlości naszej cywilizacji i miej-

austriacką nagrodą państwową im.

tion z refleksją filozoficzno-naukową,

sca ludzkiej jednostki w przyszlym

Franza Kafki w dziedzinie literatu-

a także podejmowania aktualnej, na-

świecie. Przy czym podejmując różne

ry, nagrodą im. Jana Parandowskie-

cechowanej politycznie oraz stano-

tematy i pisząc coraz to inne fabuly

go polskiego PEN-Clubu. Wyrazem

wiącej komentarz do sytuacji wspól-

swych dziel, wykazywal się wielo-

uznania byly doktoraty honoris cau-

czesnego spoleczeństwa tematyki.

krotnie spostrzegawczością, wiel-

sa Politechniki Wroclawskiej, Uni-

W swoich rozważaniach nad kondycją

ką intuicją, wlaśnie umiejętnością

wersytetu Opolskiego, Lwowskiego

wspólczesnego czlowieka, skutka-

przewidywania, wnikliwej analizy.

Państwowego Uniwersytetu Me-

mi postępu technicznego i cywiliza-

Trzeba też podkreślić, że byl świetnie

dycznego, Uniwersytetu Jagielloń-

cyjnego dostrzegal wiele zagadnień

obeznany z fachową literaturą do-

skiego. Byl honorowym obywatelem

fundamentalnych dla kultury i myśli

tyczącą badań kosmicznych, budo-

miasta Krakowa. Zostal odznaczony

wspólczesnej. Przestrzegal przed ne-

wy pojazdów kosmicznych, budowy

medalem Gloria Artis, a pośmiert-

gatywnymi skutkami technicznego

wszechświata. Czytal w kilku języ-

nie najwyższym odznaczeniem pol-

rozwoju cywilizacji, a jego prace teo-

kach na bieżąco najnowsze czasopi-

skim Orderem Orla Bialego. W 1992

retyczne i prognozy futurologiczne

sma i książki fachowe z tej dziedziny.

roku na wniosek Międzynarodowej

mają znaczący wplyw na definiowa-

Poszerzal swą wiedzę permanentnie

Unii Astronomicznej nazwano jego

nie miejsca ludzkości we wszechświe-

i byl przygotowany do wyrażania

imieniem jedną z planetoid nr 3836.

cie i prognozowanie jej losu". Krótko

różnorodnych sądów na podejmo-

Oczywiście wielkim wyróżnieniem

zatem mówiąc, twórczość Lema dlate-

wane tematy na podstawie naukowej

jest również wspomniana uchwala

go zdobyla taką popularność w Polsce

i konkretnej wiedzy fachowej.

Sejmu RP, której fragment przytoczę:

i w świecie, że pisarz postawil sobie

Czy Lem byl prekursorem u nas

,,Wysoko cenione są jego publikacje

za zadanie nie tylko tworzenie fikcji

nurtu w literaturze zwanego

o charakterze popularnonaukowym

na tematy kosmiczne, futurologiczne,

fantastyką naukową?

i publicystycznym, dotyczące filozofii

konstruowal fabuly swych utworów

WNĘTRZE KAMIENICY GDZIE MIESZKAL STANISLAW LEM