28

nr 14 (378) | 30.07 ­30.08.2021

Z pamiętnika przewodnika

www.kuriergalicyjski.com

Piechotą z Winnicy do Baru

W polowie lipca

mialem interesujące

doświadczenie pieszej

wędrówki szlakiem św.

Jakuba ,,Camino Podolico",

rozpoczynającym się

w Winnicy, a kończącym

w Kamieńcu Podolskim.

TEKST I ZDJĘCIA

DMYTRO ANTONIUK

T

rasa ma okolo 200 km

i naiwnością byloby spo-

NEOGOTYCKA RUINA CUKROWNI W HNIWANIU

dziewać się pokonać ją

w pięć dni. Już na samym po-

każdy opatrzony exlibrisem

czątku popelnilem kilka blę-

,,Seweryńska biblioteka A. So-

dów: po pierwsze ­ nie wzią-

kolowskiego". W sali bilardo-

lem odpowiedniego obuwia

wej bylo 15 rysunków szkoly

i pierwsze 17 km przeszedlem

polskiej, które w pierwszych

w sandalach na bosą nogę. Od

dniach I wojny światowej odda-

razu pojawily się na stopach

no na przechowanie do jednego

pęcherze i otarcia. Po drugie

z muzeów w Kijowie. Stamtąd

­ na drugi dzień przeszedlem

niestety już nie wrócily. Salę

42 km i znów stopy pokryly

myśliwską zdobilo 38 par ro-

WIEŻA ZAMKU W SIEDLISZCZU

się pęcherzami. Zignorowalem

gów, a pod każdą byla tabliczka

rady doświadczonych piechu-

z fundacji kawalera Maltań-

z napisem gdzie, kiedy i przez

rów, radzących przechodzić

skiego  i  przewodniczącego

kogo trofeum zostalo zdobyte.

w dzień nie więcej jak 25 km.

sądu Guberni Podolskiej Sewe-

Oddzielną komnatę zajmowala

SANKTUARIUM ŚW. JÓZEFA W HNIWANIU

Teraz mam nauczkę. W takim

ryna Orlowskiego. Nie zbywalo

zbrojownia z olbrzymią kolek-

stanie do Kamieńca bym nie

W 1935 roku świątynia zo-

wioski, którą po raz ostat-

mu na skromności, skoro, ów-

cją broni. Byly tu kolczugi, szy-

dotarl, ale prawie doszedlem

stala zamknięta i zamienio-

ni odwiedzilem w 2009 roku.

czesnym zwyczajem, zalożyl tu

szaki, inkrustowane srebrem

do Baru. Po drodze spotykalem

na na akademik, a w1958 roku

Tu znalazlem nocleg i smaczną

wioskę pod wlasnym imieniem.

i zlotem renesansowe zbroje,

bardzo przyjemnych i intere-

umieszczono tu fabrykę lożysk,

kolację w domu miejscowej na-

W tym celu przesiedlil dwie są-

tureckie buńczuki, hiszpańskie

sujących ludzi i jeszcze więcej

dzieląc kościól na dwa piętra

uczycielki geografii, pani Niny

siednie wioski ­ Molochów

i francuskie sztylety. Glów-

zabytków.

i rozbierając strzelistą wieżę.

i jej męża Wlodzimierza. Jak

i Wójtowce. Protestowal prze-

ne miejsce zajmowala bulawa,

Pierwszego wieczoru już

W okresie niezależności Ukra-

okazalo się następnego ranka,

ciwko temu pop prawoslawny,

którą Jan III Sobieski nagrodzil

po zachodzie slońca przesze-

iny zabudowania zastaly prze-

Sewerynówka i najbliższe oko-

który pojechal nawet ze skargą

Jana Sokolowskiego po bitwie

dlem obok wieży zamku w Sie-

kazane wiernym, a w 1997 roku

lice są ,,zaglębiem malinowym".

do Kamieńca, ale Orlowski nie

pod Beresteczkiem. W palacu

dliszcze. Forteca powstala nad

przywrócono świątyni pier-

Jagody te po dobrej cenie 60

czekając na jego powrót, mimo

byl też gabinet chiński, ozdo-

rzeką w drugiej polowie XVI

wotny wygląd i konsekrowano

hrywni za kilo odstawiane są

wszystko przeniósl mieszkań-

biony meblami i dzielami sztu-

wieku staraniem rodziny Czer-

na nowo.

do punktu skupu i dalej trans-

ców wiosek, a cerkiew rozebral,

ki wschodniej, przywiezionej

lenkowskich. Jeden z ostatnich

Interesujące jest to, że w Hniwa-

portowane do Europy. W tym

ustawiając na jej miejscu krzyż.

z Dalekiego Wschodu. W sali

jej przedstawicieli, Atanazy,

niu są pozostalości olbrzymiej cu-

czasie na ulicach Sewerynów-

Zostal za ten czyn ukarany nie-

kossakowskiej bylo 15 akwa-

wstąpil do bazylianów i zapro-

krowni ­ zapewne Jaroszyńskich

ki prawie nikogo nie ma, bo

dlugim przymusowym poby-

reli Juliusza Kossaka z ilustra-

sil do siebie braci zakonnych

i dwóch neogotyckich budowli,

wszyscy ,,siedzą w malinach".

tem w Petersburgu.

cjami do ,,Ogniem i mieczem"

z Poczajowa. W tym czasie tam-

mijanych po drodze.

W ubiegla sobotę w miejsco-

W 1841 roku Orlowski za-

Sienkiewicza. January Antoni

tejszy klasztor byl unicki. Przez

Do Brajlowa, również leżą-

wości odbyl się huczny ,,Malina

prosil ogrodnika Dionizego Mc

Sokolowski zebral w Sewery-

pewien czas mieszkali bracia

cego na szlaku św. Jakóba, tym

Fest", podczas którego ustano-

Claira, by ten rozplanowal mu

nówce kolekcję z 2850 zlotych

w czerlenkowskim zamku, do

razem nie wstąpilem, a posze-

wiono kolejny rekord Ukrainy,

pod palacem park. Szczęśliwie

monet. Podczas I wojny świato-

puki Grocholscy nie wybu-

dlem na przelaj przez pola do

piekąc największe ciasto ­

uchowal się do naszych dni

wej ukryto ją w jednej ze ścian

Żmerynki. Tu też mamy neo-

dowali dla nich nowy ośrodek

oczywiście z malinami.

jako zabytek przyrody. Ocalala

palacu, ale zostala odkryta

w Winnicy. Zamek wyremon-

gotycki kościól św. Aleksego,

Dla mnie osobiście Sewery-

aleja glówna, wiodąca do ska-

podczas pogromu palacu w 1917

towal konfederat barski Sta-

los którego podobny jest do ko-

nówka byla interesująca swoim

ly, z której rozpościera się ma-

roku. Resztę rzeczy wartościo-

nislaw Szczeniowski, nowy

ściola w Gniewaniu. Miejsco-

palacem, który opisalem w prze-

lowniczy widok na zakole rzeki

wych Sokolowscy przewieźli

wlaściciel Siedliszcza. Nawet

wym katolikom wladze carskie

wodniku po Ziemi Winnickiej,

Rów.

do Winnicy i Kijowa, skąd po

ulokowal na zamku puszkarza

przez dlugi czas nie dawaly po-

a potem w wydaniu ,,Polskich

W palacu tym Seweryn Or-

1920 roku zabrali do Polski. Co

z symboliczną armatą, która

zwolenia na budowę świątyni.

zamków i rezydencji na Ukra-

lowski i jego potomkowie ze-

nie co osiadlo jednak w tamtej-

jednak mogla dawać prawdziwe

Dopiero zezwolono, gdy wierni

inie". Obecnie, jak i w 2009 roku,

brali pokaźną kolekcję dziel

szych muzeach.

salwy. Możliwe wlaśnie przez

zapewnili, że świątynię nazwą

mieści się tu sanatorium o spe-

sztuki, broni dawnej, empiro-

Po śmierci Seweryna Orlow-

to zamek częściowo zrujnowaly

na cześć carewicza Aleksego

cjalizacji rehabilitacji czynno-

wych mebli i wielką bibliote-

skiego w palacu wybuchl pożar,

wojska rosyjskie w 1768 roku.

i będą codziennie odprawiać

ści ruchowych. Przed pary laty

kę. Zatrzymajmy się przy tym

po którym rozebrano piętro, co

Syn Stanislawa, Onufry, nie od-

mszę za jego zdrowie. W latach

samorząd Sewerynówki wygral

dlużej. Palac mial dwie jadalnie:

wzmocnilo konstrukcję budow-

budowywal już zamku, a jedną

1930 świątynię zamieniono na

grant UE ,,Jabloniowy szlak", co

mniejszą ­ na codzienne obia-

li, ale zmienilo jej architekturę.

z wież przeksztalcil na rodową

elektrownię, niszcząc wieżę. Po

pozwolilo wyposażyć sanato-

dy i większą ­ na uczty i bale.

Najwięcej jednak szkody zadala

kaplicę. Natomiast po przeciw-

wojnie umieszczono tu maga-

rium w nowoczesne gabinety

W tej ostatniej przechowywano

palacowi ,,restauracja" w okresie

leglej stronie stawu wybudowal

zyn. W latach 1990 świątynię

hydromasażu i okladów lecz-

dużą kolekcję europejskiej por-

sowieckim, gdy obiekt adopto-

wielki neogotycki palac, który

odbudowali wierni i przywró-

niczych z unikalnej blękitnej

celany i sreber stolowych (kil-

wano na potrzeby sanatorium.

splonąl, spalony przez bolsze-

cili jej pierwotny wygląd.

glinki. Chociaż sam palac po-

kaset przedmiotów). Jedna z sal

Caly budynek pokryto wówczas

wików. Wówczas też splądro-

W Żmerynce na uwagę za-

zbawiony zostal wszelkich de-

nosi nazwę Blękitna. Tu hono-

bardzo brzydkimi plytkami,

wano i kaplicę Szczeniowskich,

sluguje wiele secesyjnych ka-

koracji, zdobiących go przed

rowe miejsce zajmowal forte-

niszcząc przy tym calkowicie

trumny których ­ jak gloszą

mieniczek i dworzec kolejowy,

przyjściem bolszewików, jest

pian ucznia Franciszka Liszta,

zewnętrze zdobnictwo. Zacho-

przekazy ­ byly podwieszone

który, bez przesady, jest jednym

dobrze zachowany i ma wspa-

który kupila rodzina Sokolow-

wal się jedynie oryginalny bal-

kon od strony parku i dwa lwy

na lańcuchach w starej wieży.

z najladniejszych na Ukrainie.

niale perspektywy.

skich ­ kolejnych po Orlow-

po obu stronach glównego wej-

Pierwsza noc spędzilem u go-

Trzeba bylo mi pozostać tu na

Oto, jak opisywalem go

skich wlaścicieli Sewerynówki

ścinnej gospodyni w Hniwaniu,

ścia. Wewnątrz pokoje również

nocleg, bo wypadalo te zaleca-

wcześniej:

­ w Paryżu w 1883 roku. W bi-

zaznaly kardynalnej przebu-

tu znajduje się wspanialy neo-

nych 25 km, ale postanowilem

Klasycystyczną rezydencję

bliotece w sześciu empirowych

iść dalej ­ do Sewerynówki,

dowy i dziś nie ma tu już śladu

gotycki kościól św. Józefa, któ-

wzniesiono w latach 1802-1804

szafach stalo 5 tys. tomów,

po dawnym wystroju. Nato-

ry w 2019 roku zostal wznie-

miast po lewej od palacu ocalaly

siony do rangi sanktuarium.

w pierwotnym stanie zabudo-

Wybudowany zostal w latach

wania gospodarcze (stajnia i po-

1903-1906 przy wspólpra-

wozownia) z wielką bramą-arką

cy braci Franciszka Szymkusa

i kolumnadą ­ rzecz absolutnie

i Jana Baranowskiego z fun-

unikalna i godna uwagi.

dacji Karoliny Jaroszyńskiej.

PALAC ORLOWSKICH W SEWERYNÓWCE