24

nr 19 (383) | 15­28.10. 2021

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa

(49)

IWAN BONDAREW

Ośmiogodzinny dzień pracy

Gdy do Stanislawowa przy-

szli ,,pierwsi sowieci", rozwi-

nęli  natychmiast  aktywną

dzialalność. Glównym swoim

osiągnięciem, nie bez podstaw,

bolszewicy uważali bezplatną

oświatę, dostępność medycyny

i 8-godzinny dzień pracy. Je-

żeli dwa pierwsze osiągnięcia

mieszkańcy popierali, to ostat-

nie niezbyt przypadlo im do

gustu. Dlaczego?

Chodzi o to, że w ,,pańskiej

Polsce" w większości zakladów

POCZĄTEK ULICY ZWIĄZKOWEJ ­ LĄCZNOŚCIOWCÓW

ustalony byl 46-godzinny ty-

AKADEMIK PIOTR TROŃKO

moskiewskie kobiety w koloro-

dzień pracy ­czyli osiem go-

wych koszulach nocnych, które

dzin co dnia i do obiadu w sobo-

kupowaly w komisach, uważa-

ty. W Związku Sowieckim byl

jąc je za ,,ladne sukienki".

tylko jeden dzień wolny, a so-

We wspomnieniach pani Ok-

bota byla normalnym roboczym

sana opisala, jak te kobiety dolą-

dniem. Odtąd miejscowi prole-

czaly do mody europejskiej. Jako

tariusze zamiast iść w soboty

pierwsi do Stanislawowa przy-

po poludniu do szynku smętnie

jechali mężczyźni i niebawem

kręcili się po halach, szeptem

ściągnęli tu swoje żony. W mię-

wspominając Lenina, Stalina

dzyczasie chlopcy napatrzyli się

i najlepszą na świecie partię.

na modne tutejsze panienki i zro-

Przebieralnia na peronie

zumieli, że ich kochane będą nie-

co wyróżniać się na ulicach

Już od dawna nikt się nie

miasta. Dlatego, jak pisze Leme-

dziwi historiom o tym, jak to

cha-Lucka, ,,nowi komisarze

w 1939 roku żony sowieckich

spotykali swoje kobiety na dwor-

urzędników odwiedzaly Ope-

cu, gdzie je przebierano w pośpie-

rę Lwowską w koszulach noc-

chu w kupione rzeczy, aby miej-

nych. Malżonki ,,wyzwolicie-

SOWIECKI OFICER Z ŻONĄ. STANISLAWÓW, 1940 R.

scowa ludność nie widziala ich

li", znające do tej pory jedynie

Z TYTULEM KSIĄŻKI AUTOR

watowanych kufajek i juchto-

Zawodowych, przydzielając im

wyroby fabryki ,,Czerwona

wysokie pensje. W Stanislawo-

WYRAŹNIE PRZESADZIL

wych butów z cholewami".

niewielką uliczkę w okolicach

krawcowa", znajdowaly w gar-

wie powstal Teatr państwowy.

Styl jednak nie jest latwo

otrzymal zaslużenie. Przez 20

ul. Bandery.

derobach dawnych wlaścicie-

Glównym dyrygentem zostal

zmienić, więc przyjezdne ko-

lat Trońko stal na czele Ukra-

li zajętych mieszkań peniuary

znany kompozytor Jaroslaw

Sprawiedliwy kurs

bietki nosily kufajki na wierz-

ińskiego Towarzystwa Ochro-

i w nich ,,wychodzily w świat".

Barnycz, autor operetek ,,Szari-

chu  jedwabnych  nocnych

ny Zabytków Historii i Kultury.

Zainteresowala mnie kwe-

Gdy na Krymie w marcu

ka" i ,,Huculka Ksenia". Placono

koszul.

Dzięki niemu ujrzala światlo

stia, czy w Stanislawowie też

2014 roku starsze kobiety la-

mu 1500 rubli. Zdawaloby się,

dzienne ,,Historia miast i wio-

dzialy się podobne rzeczy? Jurij

taly po pólwyspie z plakata-

że bylo bardzo dobrze, ale mimo

Ulica Związkowa

sek Ukraińskiej SRR" w 26 to-

Andruchowycz w powieści

mi: ,,Putin wprowadź!", nie ro-

to lepszego życia dyrygent nie

W naszym mieście jest szereg

mach, w których zebrano mate-

,,Kochankowie Justycji" podaje

bily tego tak sobie. Większość

zaznal.

ulic, które zawdzięczają swoje

rialy historyczne o wszystkich

to w wątpliwość.

tych babuszek chciala otrzy-

Bolszewicy zrównali zlo-

miejscowościach Ukrainy. Po-

nazwy wylącznie blędom tluma-

­ Pojęcie o sowietach jako

mać rosyjskie emerytury, które

tego z rublem, który wcześniej

dobnego wydania nie mala żad-

czy. Przed 1939 rokiem Stanisla-

o dzikiej azjatyckiej holocie,

znacznie różnily się od ukraiń-

kosztowal 17 groszy. Czyli real-

wów byl polskim miastem, a po

na republika ZSRR.

obdartej, na pól kryminalnej

skich. I otrzymaly, co chcialy!

ne wyplaty spadly pięć (!) razy.

,,zlotym wrześniu" rozpoczęto

Będąc zastępcą Przewodni-

i wiecznie pijanej, naprawdę

Wprawdzie nie tyle, ile chcialy.

Prywatne sklepy pozamykano,

masową zmianę nazw ulic. Nie-

czącego Rady Ministrów URRS

dalekie jest od rzeczywistości.

Przy przeliczeniu wyplat Bank

do państwowych produktów

Piotr Trońko popieral przezna-

które z nich mianowano nazwi-

Ile można przeżuwać te bzdury

Rosji ustalil kurs 38 rubli za

nie dostarczano. Rozwinąl się

czanie funduszy na odnowienie

skami wodzów światowego pro-

o koszulach nocnych i damskiej

10 hrywien. W kantorach kurs

czarny rynek, ceny poszybowa-

letariatu lub innych bohaterów

cerkwi św. Pantelejmona, Skitu

bieliźnie, w których żony ofice-

wynosil do 31 rubli za 10 hry-

ly pod niebiosa. Ponadto znacjo-

kraju Rad. Byly jednak ulicz-

Maniawskiego, otwarcie wielu

rów odwiedzaly teatry!

wien. Z powodu tego sztuczne-

nalizowano wszystkie banki.

muzeów, w tym Muzeum archi-

ki ­ przeważnie na peryferiach

W rzeczywistości byl to

go kursu emerytury babuszek

A co z wkladami ­ zapytacie?

tektury ludowej w Pirohowym

miasta ­ których nazwy po pro-

dość zróżnicowany i wewnątrz

zmiejszyly się o 20%. Taki trik

Zgodnie z decyzją Rady Komi-

stu dublowano w języku ukraiń-

pod Kijowem. W 1990 roku aka-

sprzeczny konglomerat. Ci, wy-

finansowy Moskale zastoso-

sarzy Ludowych od 8 grudnia

skim. I tu zdarzaly się kazusy. Na

demik powolal do życia i stanąl

chowani na poezji Majakow-

wali nie po raz pierwszy.

1939 roku, wklady do 300 zlo-

przyklad ulicę Golębią nazwa-

na czele Ogólnoukraińskiego

We wrześniu 1939 roku so-

tych wyplacano w calości w ru-

skiego i Zablockiego, z chęcią

Stowarzyszenia krajoznawców.

no Niebieską, a potem Blękitną.

sluchali kwartetu smyczko-

wieci zajęli Galicję i Zachodnią

blach. Bardziej zamożni klienci

Pomimo zajmowania wy-

W okresie Niezależności ulica

wego Szostakowicza, cytowali

Bialoruś. W obiegu byly tam

mieli gorzej ­ wyplacono im po

Daszawska (od olbrzymiego zlo-

sokich stanowisk pozostawal

polskie zlote, ale bolszewicy

300 zl, a resztę skonfiskowano.

z pamięci Achmatową, pasjo-

ża gazu w Daszawie) stala się nie

czlowiekiem prostym, z poczu-

przywieźli ze sobą ruble. Rektor

nowali się ,,Czarnym kwadra-

Pomazaniec boży

wiadomo dlaczego Daszewską.

ciem humoru. Na jego 95-lecie

stanislawowskiego  semina-

tem" i oboma Kandyńskimi.

Okazuje się, że lista tych

zjechalo się do Kijowa wielu

Jednym z kawalerów naj-

rium duchownego o. Auksenty

Pisarz otwarcie przyznaje:

gości ze wszystkich zakątków

dziwnych nazw jest daleko

wyższego ukraińskiego od-

Bojczuk przedstawil nam za-

calkiem możliwe, że milośni-

niepelna. Mam tu na myśli uli-

Ukrainy. Delegacja z Ziemi

znaczenia ­ gwiazdy Bohatera

wilości reformy pieniężnej za

cy Achmatowej rzadko trafiali

cę Związkową, przedlużenie ul.

Ukrainy ­ jest akademik Piotr

Frankiwskiej przekazala jubi-

czerwonych. Przede wszyst-

się wśród chlopów, robotników

Tyczyny. Na polskich mapach

Trońko (1915­2011). Odznakę

latowi w darze książkę Dmy-

kim nowe wladze ustalily

i marynarzy, wyniesionych

figuruje jako Związkowa. Jej

tra Mochoruka ,,Pomazaniec

przez partię na nowe kierow-

nazwa wzięla się od ,,Związ-

boży" ­ o jego życiu i dzialal-

nicze posady.

ku zawodowego". Jednak so-

ności. Nasze tereny nie byly

I oto nareszcie znalazlem

mu obce ­ pracowal tu w latach

wieccy urzędnicy postanowi-

dokumentalne potwierdzenie!

li nie zaprzątać sobie tą nazwą

1939­1941.

W drugim tomie ,,Almanachu

Uslyszawszy tytul książ-

glowy... i przetlumaczyli jak

Ziemi Stanislawowskiej" są

ki, Trońko uśmiechnąl się. Po-

umieli: Lącznościowa W ten

wspomnienia Oksany Leme-

chylil się do swojej asystentki

sposób obecni frankiwscy lącz-

chy-Luckiej o jesieni 1939. Oka-

i cicho powiedzial; ,,Wyobra-

nościowcy mają nie tylko swoje

zuje się, że w koszulach nocnych

żasz sobie Katiu, bylem tam

święto zawodowe (16 listopa-

sowieckie panny nie tylko cho-

pierwszym sekretarzem kom-

da), ale i wlasną ulicę.

dzily na promenady, ale i do biur!

somolu, a oni ze mnie zrobili

Nie  pominięto  również

­  Na  ulicach  miasta

pomazańca bożego".

przedstawicieli

Związków

i w miejscach pracy pojawily się

PIERWSI SOWIECI PRZYWIEŹLI ZE SOBĄ WLASNĄ WALUTĘ