28

nr 19 (383) | 15­28.10. 2021

Z pamiętnika podróżnika

www.kuriergalicyjski.com

Szkice besarabskie

Na początku października

przez kilka dni

wędrowaliśmy z moimi

przyjaciólmi z Radia Wnet

Pawlem Bobolowiczem

i Lechem Rusteckim

po ukraińskiej części

Besarabii, czyli poludniem

obw. odeskiego, odciętego

od reszty Ukrainy

ujściem Dniestru i jego

wspanialym limanem.

Glównym naszym

natchnieniem byly

,,Sonety Krymskie"

Krajobrazowego ,,Step Taru-

Adama Mickiewicza

Żydów, Moldawian,

tyński". Najlepiej dojechać tu

i, odpowiednio, stepy

z Odessy. Można też przez Za-

Ukraińców i Rosjan,

Akermańskie w nich

tokę i Bialogród Dniestrow-

przy tym zalożyl

wspomniane. Ta kraina

ski. Ale w tym przypadku za

jedną z największych

okazala się jednak na

miastem do odnowionej trasy

w Europie ferm owczych

tyle różnorodna, że

M15 trzeba jechać drogą po-

i niewielką winiarnię.

lną, bo glówna jest calkowicie

zwiedziliśmy w tej

zniszczona. Można też przez

podróży więcej niż tylko

moldawską Palankę, wówczas

Mecenas, po zwiedzeniu

Bialogród Dniestrowski

omija się transportowe niedo-

Muzeum Okupacji na Litwie,

(dawny Akerman), gdzie

godności. Jedzie się faktycznie

postanowil stworzyć coś w tym

poeta spędzil jakiś czas.

przez terytorium Moldawii.

rodzaju również tu. Zwiózl do

Zgodnie z umową z Ukrainą,

Frumuszyki kilkadziesiąt po-

która nadala Moldawii dostęp

mników Lenina i innych dzia-

TEKST I ZDJĘCIA

do portów nad morzem, można

laczy komunistycznych. Usta-

DMYTRO ANTONIUK

J

poruszać się po tej trasie tran-

wil to wszystko w niewielkim

zytem. Jedynym warunkiem

est to olbrzymia przestrzeń

gaiku. Nawet w dzień ta eks-

jest jazda bez zatrzymywa-

się zachowaly. Zbliżamy się

wioska Frumuszyka (w prze-

od Dniestru do Dunaju

pozycja  wywoluje  okropne

nia podczas przejazdu po stro-

do miejscowości Wwedenka,

kladzie ­ ,,piękniutka"). W 1946

o powierzchni większej niż

wrażenie, a jest tam i popiersie

skąd prawdziwą drogą przez

roku sowieci ją zniszczyli, jak

nie moldawskiej i wysadzania

np. Czarnogóra. To rzeczywi-

Stalina.

step kierujemy się do naszego

również kilka okolicznych wio-

pasażerów. Ukraińskie sluż-

ście kraina w krainie. Etnicz-

Natomiast wizytówką No-

by graniczne liczą pasażerów

pierwszego celu. Prowadzi nas

sek, zamieszkalych przez Niem-

nie jest to chyba jeden z najbar-

wej Frumuszyki jest wspo-

w aucie i ich liczba ma się zga-

przez step telefon, a orientacyj-

ców, Ukraińców i Moldawian,

dziej różnobarwnych regionów

mniana ogromna statua Cza-

dzać przy ponownym wjeździe

nymi punktami są tu wielkie

zajmujących się przeważnie ho-

Ukrainy. Mieszkają tu oprócz

bana. Jest to wyraz czci oddanej

biale drogowskazy w ksztal-

dowlą. Na terenie tych wiosek

na Ukrainę.

Ukraińców: Moldawianie, Ru-

przodkom Palariewa i ludziom,

cie czabanów. Przystajemy na

i otaczającym je stepie zorga-

Wspanialą szosą dojeżdża-

muni, Gagauzi, Bulgarzy, Li-

zamieszkującym niegdyś ten

chwilę poza miejscowościami

nizowano poligon i ćwiczono tu

powanie  (staroobrzędowcy),

my do Saraty, skręcamy w pra-

stepowy kraj. Obudziwszy się

Żydzi, Grecy, Turcy, Rosjanie,

wo i węższą szosą dojeżdżamy

i otwiera się nad nami widok

strzelanie z armat, czolgów i na-

celowo o świcie, byliśmy pod

do Światlodolińskiego. Byla tu

ogromu nocnego nieba, pelnego

loty lotnictwa. Wszystko to za-

a nawet Albańczycy. Byly tu

wrażeniem pierwszych pro-

niemiecka kolonia i do 1945

gwiazd z Drogą Mleczną, któ-

kończylo się z upadkiem ZSRR,

też kolonie niemieckie, ale re-

mieni slońca, wschodzących po

rego nie są w stanie zaklócić

ale do dziś różnego rodzaju że-

roku nazywala się Lichten-

żym stalinowski wyniszczyl je

tej gigantycznej statui. Okazuje

tall. Byla również luterań-

żadne światla osad ludzkich.

lastwo znajdowane jest w znisz-

calkowicie.

się, że jest ona wpisana do Księ-

Na jego widok można patrzeć

czonym stepie.

Naszym pierwszym punk-

ska kircha i szkola, ale ponie-

gi Rekordów Guinnessa. Zlożo-

waż przyjechaliśmy o zmroku,

wiecznie, zaś dźwięki nocnego

tem na trasie byla Frumuszyka

na z potężnych bryl labradorytu

W 2006 roku

nie mogliśmy zobaczyć, czy

stepu dodają emocji. W naszych

Nowa, leżąca w centrum Parku

przywiezionego tu spod Żyto-

Moldawianin

megapolisach nie jesteśmy do

mierza, ma wysokość 16 m 43

tego przyzwyczajeni.

cm i waży 1080 ton! Z ciężkimi

z Odessy, biznesman

Nareszcie dojeżdżamy do

brylami nie mogly sobie pora-

Aleksander Palariew

Nowej Frumuszyki. Zauważa-

dzić żadne dźwigi, więc obok

postanowi odrodzić

my ją z daleka dzięki olbrzy-

podsypywano kurhan, po któ-

Frumuszykę, gdyż

miej podświetlonej na żól-

rym wjeżdżal transporter z ko-

stąd pochodzila jego

to-blękitno figurze czabana

lejną brylą labradorytu. Trud-

rodzina. W otwartym

­ pasterza. Warto tu powie-

no uwierzyć, że w stepie, gdzie

dzieć kilka slów o historii tej

wokól na dziesiątki kilometrów

stepie wybudowal

miejscowości.

nie ma prawie ani duszy, stoi

dokladne kopie chat

Do Moldawii stąd jest oko-

tak gigantyczna statua.

przesiedleńców

lo  dwudziestu  kilometrów

Dziś w Nowej Frumuszy-

z Besarabii, Niemców,

i przed wojną byla tu moldawska

ce pracują potomkowie Mol-

dawian, zamieszkujących tę

ziemię przed 1946 rokiem. To

ludzie bardzo życzliwi, za-

mieszkują też sąsiednią wio-

skę, którą również odradza

Aleksander Palariew.

A już moldawskie potra-

wy w kafejce we Frumuszy-

ce, zwlaszcza miejscowe wino

­ sprawily na nas takie samo

wrażenie, jak potężna statua.

Warto też wspomnieć, że go-

spodarz, u którego zatrzyma-

liśmy się, wzniósl na swoim

podwórku na naszą cześć obok

flagi ukraińskiej również pol-

ski sztandar.

To dopiero gościnność!