18

nr 1 (389) | 18­31.01.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Dzwony greckokatolickiej katedry pw. św. Jura

Cenne zabytkowe dzwony

posiadala również

greckokatolicka katedra

pw. św. Jura. Wśród

nich unikatowy dzwon,

najstarszy we Lwowie,

a nawet w calej Ukrainie.

Odlany byl w roku 1341

przez ludwisarza Jakuba

Skórę, a poświęcony

imieniem

,,św. Dmytro" przez

archimandrytę

Eutymiusza. Na plaszczu

dzwonu zachowal się

napis cyryliczny, który

świadczy o tak zaslużonej

i starożytnej jego

proweniencji: ,,W roku

6849 (1341) odlany byl

dzwon ten do św. Jura

przy kniazie Dmytrii

archimandrytem

Eutymiuszem, a pisal

Skóra Jakub".

TEKST I ZDJĘCIA

JURIJ SMIRNOW

T

FASADA GLÓWNA KATEDRY

en dzwon bardzo ce-

nil jeszcze w XVII wie-

i Ernesta Hranatscha. Wieże

cerkwi św. Piotra i Pawla na

ku biskup lwowski Józef

podwyższono póltora razy, do-

Lyczakowie.

Szumlański, zwracając na jego

budowano górną kondygnację

Podczas pierwszej rekwi-

starożytność szczególną uwa-

i nową barokową kopulę zwień-

zycji w 1915 roku byly wyję-

DZWONNICA KATEDRY ŚW. JURA

gę w poleceniu dla duchowień-

czoną latarnią i krzyżem. Sie-

te spod zniszczenia zabytkowe

stwa katedralnego. W wieku

fundacyjny napis cyryliczny:

przedstawiony obraz MB Trem-

dem dzwonów katedralnych

artystycznie wykonane lub pa-

,,РОКУ БОЖЕГО 1728" i plakiet-

XIX dzwonowi ,,Dmytro" po-

bowelskiej. Na plaszczu dzwo-

umieszczono na trzech kondy-

miątkowe dzwony, z XVIII wie-

święcilo artykul ,,Czasopismo

kę z wizerunkiem Matki Bożej

nu znajdowal się cyrylicz-

gnacjach, ,,stworzywszy jeden

ku wlącznie. Ale już w 1917 roku

ny napis: ,,СЄЙ КОЛОКОЛЬ

Naukowe Zakladu Narodowe-

z Dzieciątkiem Jezus. Wedlug

dźwięk harmonijny".

podczas kolejnej fali rekwizy-

ПЄРВѢЄ СОЛІАНѢ ДЛЯ ЦЕРК-

go im. Ossolińskich" (1831), zaś

Wolodymyra Wujcyka dzwon

Podczas I wojny światowej

cji Centralna Komisja Konser-

ВИ АРХІПРЕСТОЛЬНОЙ С. В.

w 1855 r. znany lwowski hi-

pochodzil ze zlikwidowanej

w latach 1916­1917 wojskowe

watorska w Wiedniu zwolnila

М. ГЕОРГІА ИЖДИВЄНІЄМѢ

storyk Felicjan Lobeski w ,,Do-

przez wladze austriackie cerkwi

wladze austriackie skonfisko-

od przelania na armaty tylko

ПРЄОСВ. МИТРОПОЛИТА ГА-

datku tygodniowym do Gazety

pw. Objawienia Pańskiego.

waly dwa dzwony ­ duży z roku

dzwony starsze 1600 roku. Na

ЛИЦБКОГО КИРѢ МІХАИЛА

Lwowskiej" pisal: ,,Do rzadko-

Dla nowej dzwonnicy me-

1828 fundacji kardynala M. Le-

miejscu wojskowe wladze au-

ЛЄВИЦЬКОГО. 1828". Dzwon

ści kościola (katedry św. Jura

tropolita lwowski kardynal

wickiego i maly bez napisów

striackie często ignorowaly na-

­ aut.) należy także przede

Michal Lewicki ufundowal

metropolity M. Lewickiego już

o wadze 34 kg. Dwa dzwony

wet takie rozporządzenia wladz

wszystkim dzwon, który we-

w 1828 roku dzwon wysokości

w 1879 roku zostal pęknięty

świętojurskie zostaly przeka-

cywilnych. Dlatego 28 czerwca

dlug odczytanego na nim za-

2,06 metra, wagą 680 kg. Byl to

i nie nadawal się do dzwonienia,

zane do innych cerkwi lwow-

1917 roku konsystorz grecko-

pisu jest najstarożytniejszym

największy dzwon katedralny.

dlatego metropolita Józef Sem-

skich z powodu konfiskacji

katolicki zwrócil się z listem do

w calej Polsce".

Wedlug Karola Badeckie-

bratowicz postanowil go prze-

tam wszystkich dzwonów. Otóż

Galicyjskiej Komisji Konser-

go, ,,czapkę tego dzwonu zdo-

lać. Pracę tę fachowo wykonala

dzwon z 1665 roku wagą 142 kg

watorskiej w Krakowie z prośbą

W latach 1828­1829

bil fryz z liści winogronu (...)

odlewnia Zygmunta Mozera.

przekazany zostal do cerkwi

o ochronę zabytkowych, histo-

z fundacji kardynala

i plaskorzeźba Chrystusa na

W latach 1865­867 dobudo-

św. Mikolaja przy ul. Żólkiew-

rycznych dzwonów świętojur-

krzyżu z monogramem INRI".

wano dzwonnicę wedlug planów

skiej, zaś dzwon z 1678 roku

skich, w pierwszej kolejności

Michala Lewickiego

Na drugiej plaskorzeźbie zostal

architektów Józefa Braunseisa

fundacji bp. Szumlańskiego do

dzwonu z 1341 roku i czterech

zbudowano nową

kolejnych z XVII-XVIII wie-

murowaną wolno

ków. List ten jest też prawdzi-

stojącą dzwonnicę.

wym przykladem kunsztu li-

Na niej zawieszono stare

terackiego i pietyzmu co do

dzwony, mianowicie

pamiątek narodowej pamięci

historycznej. W liście konsy-

dzwon ,,Dmytro" z 1341

storz pisal: ,,Z powodu podalszej

roku, dwa dzwony z 1665

rekwizycji dzwonów kościel-

roku, dzwon z 1678 roku

nych metropolitalny ordyna-

i XVIII-wieczny dzwon

riat chce przedstawić skarby

z 1728 roku.

ojczystych dzwonów, zaś je-

den z nich można nazwać uni-

Dwa dzwony z 1665 roku

katowym. Znajduje się on przy

mialy cyryliczne napisy i byly

arcykatedralnym kościele św.

odlane w nieznanej bliżej lu-

Jerzego we Lwowie. Ten dzwon

dwisarni oznaczonej literami

zajmuje pierwsze miejsce i byl

,,СГЗК". Jeden mial wagę 142 kg,

odlany w roku 1341 kniaziem

a wysokość 1 metr. Drugi ­ wy-

Dmytrem Lubartem Koriato-

sokość 1,24 metra.

wiczem z napisem bardzo mi-

Dzwon z roku 1678 byl fun-

strzowskim, z którym kojarzą

dacji biskupa Józefa Szumlań-

się początki ukraińskiej epi-

skiego, mial wagę 48 kg. Fun-

grafiki. Kler ukraiński katolic-

dacyjny  cyryliczny  napis

ki i caly naród odnoszą się do

glosil: ,,Благоволєнієм Іосіфа

tego dzwonu z jak największym

Шумлянського ЄППА". Obok

pietyzmem. Wszyscy oddajemy

umieszczono herb fundatora.

jemu szacunek i cześć, jak pa-

Dzwon z 1728 roku wedlug

triarchalnemu, bardzo drogie-

badań Karola Badeckiego byl

mu monumentowi naszej sztu-

wysokości 1,19 metra, mial

ki. Wybitni mężowie naszego

KATEDRA ŚW. JURA. WIDOK OGÓLNY