21
nr 1 (389) | 1831.01.2022
Okruchy historii
www.kuriergalicyjski.com
Legendy starego Stanislawowa
(55)
IWAN BONDAREW
Żydowski bunkier
W czasie okupacji Niem-
cy zdecydowanie postanowili
uwolnić Stanislawów od Ży-
dów. Wszystkich spędzono do
getta, po czym część rozstrze-
lano, a resztę wywieziono do
obozu zaglady w Belżcu. 23 lu-
tego 1943 roku Stanislawów
zostal oficjalnie uznany za ,,Ju-
denfrei" czyli miasto wolne od
Żydów. Jednak w rzeczywisto-
ści tak nie bylo.
Wiele rodzin żydowskich
ukrywalo się przed Niemca-
mi. Urządzali sobie kryjów-
W TYM PODWÓRKU UKRYWALA SIĘ RODZINA RABINA Z OTTYNI
ki w piwnicach, na strychach
i w grobowcach. Ludzie ukry-
wali się przed śmiercią i mie-
siącami nie widzieli dziennego
światla.
Jeden z takich schronów jak
je nazywano inaczej ,,bunkrów"
znajdowal się na podwór-
ku budynku pod nr 28 przy ob.
ulicy Mazepy. Tam w piwni-
ŻYDOWSKIE DZIECI
cy drewnianej przybudówki
V produkowano w Niemczech
Kowpaka może to jakiś nowy
urządzila sobie kryjówkę ro-
w podziemnej fabryce w Mit-
samolot wywiadowczy Rosjan?
dzina rabina z Ottyni Izraela
telwerke. Von Braun w Stanisla-
Tymczasem nieznany obiekt
Chagera. Udalo im się prze-
wowie nigdy nie byl, w budynku
zacząl poruszać się dokladnie
trwać likwidację getta. Lecz nie
zaś dzialal Urząd zatrudnienia.
wzdluż torów w kierunki prze-
na dlugo. Ktoś z mieszkańców
Ornament plotu jest typowy dla
jazdu kolejowego. Artylerzyści
domu doniósl do gestapo, że no-
modernizmu i podobne można
otworzyli ogień, ale trafić w cel
cami z przybudówki wychodzą
zobaczyć w wielu miastach.
im się nie udalo. W tym cza-
dzieci. Wypuszczano je, aby za-
USZKODZONY RATUSZ STANISLAWOWSKI, ROK 1944
A wlaściwie, z drugiej stro-
sie ognista kula przyśpieszyla
czerpnęly trochę świeżego po-
rakiety balistycznej. Wiąże się
ny, Niemcy potrafili ukrywać
i umknęla w kierunku Chry-
wrzucano do wody. Gdy dziec-
wietrza. Już w ciągu godziny
swoje tajemnice.
z tym pewna miejscowa legen-
plina. Więcej jej nie widziano.
ko utonęlo, worek wyciągano,
szopę otoczyli Niemcy i wrzu-
da, a wlaściwie mit.
Przestraszeni Niemcy utwo-
a cialo wrzucano do przygoto-
cili do piwnicy granaty.
Najpewniej UFO
Podczas wojny w podzie-
rzyli caly batalion do walki
wanego dolu. Na dzieci szkoda
Wprawdzie w tej historii nie
miach kamienicy mialo mieścić
z tym zjawiskiem. Walczyl on
Stanislawów. Lato 1943.
bylo Niemcom kul wspominal
wszystko zakończylo się tak
się tajne laboratorium, gdzie
wprawdzie częściej z czolga-
Upal. Kolo dworca kolejowego
Karpen.
tragicznie. Przed wojną, bli-
wrzaly prace nad rakietami
nudzą się niemieccy artyle-
mi i piechotą, niż z samolotami
No comment.
sko skrzyżowania z ul. Stefa-
V1. Kierownikiem laborato-
rzyści przeciwlotniczy. Chlo-
przeciwnika.
na Batorego (ob. Króla Daniela)
Tajne laboratorium
rium mial być nie kto inny jak
Jest kilka wyjaśnień tego
paki wlaściwie nie mają nic do
mieszkal sobie niejaki Stani-
Na walach przy ul. Chopi-
Werner von Braun najbardziej
zjawiska. Jedni twierdzą, że
roboty Wschodni front da-
slaw Jacków. Byl prostym ro-
na 1 stoi interesujący budy-
slawny niemiecki konstruktor
leko, samoloty aliantów też tu
bylo to UFO, tylko UFO i nic
botnikiem naprawial bryczki,
nek. Wybudowano go ponad
rakiet i ojciec amerykańskie-
nie dolatują. Raptem w niebie
poza tym. Ktoś inny jednak
a przy tym nie stronil od kieli-
100 laty i jest zabytkiem archi-
go programu podboju kosmosu.
nad dworcem pojawia się ja-
upatruje w tym piorun kulisty.
cha i wtedy bil żonę z powodu
Dlatego na plocie przedstawio-
Osobiście bardziej skla-
tektury lokalnego znaczenia.
kiś obiekt, nie przypominający
i bez.
Wcześniej mieścila się w nim
no prawdopodobną trajekto-
niam się do wersji, że to Ko-
ksztaltem żadnego ze znanych
Podczas okupacji prowadzil
wpak z Rudniewym przylecie-
żeńska siedmioletnia szko-
rię ,,broni odwetowej". Co von
typów samolotów.
swój warsztat, do wladzy mial
la, później katedra wojskowa
Braun mialby robić w Stanisla-
To ,,coś" wyglądalo jak kula
li z Karpat na zwiady na lotni...
stosunek poprawny i z pod-
Instytutu Nafty i Gazu. Rzecz
wowie? Jasne! W Karpatach są
ognia i zawislo dokladnie nad
z silnikiem odrzutowym.
ziemiem się nie wiązal. Gdy
jednak nie w budynku. Bar-
zloża rud uranu i Niemcy jako
samym dworcem. Oszolomie-
Niemcy uciekli, okazalo się, że
Bo nie podobal się
dziej interesujący jest kuty plot
pierwsi badali radiologię gór.
ni Niemcy oglosili alarm. Wie-
ukrywal u siebie w piwnicy 32
W rzeczywistości to
wokól budowli. Jego ornament
dzieli, że w Karpatach dzia-
Dziś nie wyobrażamy sobie
Żydów.
wszystko są bzdury. Rakiety
przypomina trajektorię lotu
la wielki oddzial partyzantów
Iwano-Frankiwska bez ratusza.
Dzieci w workach
Ale niewielu wie, że w okresie
okupacji o malo nie pozbawio-
Po wyzwoleniu Stanisla-
no nas tego symbolu miasta.
wowa w 1944 roku powola-
Wicestarosta o dziwnym na-
no specjalną komisję ,,badania
zwisku Bo, slynący z niszcze-
okrucieństw faszystowskich
nia dzielnic żydowskich, nie
okupantów". W pierwszej ko-
wiadomo dlaczego nie polubil
lejności okrucieństw tych za-
również ratusza. Może znacze-
znala ludność żydowska mia-
nie mial tu fakt, że z lotu ptaka
sta. W protokolach przesluchań
ratusz przypomina polski order
świadkowie opisywali maso-
,,VIRTUTI MILITARI", a może
we rozstrzeliwania, katowa-
Bo poszukiwal starych monet
nie i znęcanie się. Świadec-
czy zdjęć, ukrytych w murach
twa Hersa Karpena, piekarza,
budowli? Jakkolwiek bylo, ten
strach bylo nawet czytać.
arogancki Niemiec pod koniec
Na terenie getta byl Dom
1943 roku nakazal ratusz wy-
sierot, gdzie przebywalo okolo
sadzić w powietrze.
30 dzieci. Pewnego marcowe-
Budowlę uratowaly potężne
go dnia 1943 roku pod dom za-
mury, bo zawalilo się jedynie
jechaly niemieckie ciężarówki.
pólnocno-zachodnie skrzydlo,
Po wejściu do budynku Niem-
które po wojnie odbudowano.
cy wrzucali dzieci do worków,
Tak powstala anegdota:
które zawiązywano i rzuca-
Kumie, dlaczego Niemcy
no na auta. Gdy ciężarówka
wysadzili ratusz?
byla pelna, jechala nad rzekę
Bo nie spodobal się!
kolo mlyna Gogola. Tam worki
MIEJSCOWA LEGENDA OPOWIADA, ŻE W TYM BUDYNKU PRACOWANO NAD V1
