24

nr 1 (389) | 18­31.01.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Album Palahickie

Nie każda miejscowość

na Przykarpaciu

może pochwalić się

wlasnym albumem,

w którym przedstawione

bylyby portrety jego

mieszkańców. A oto

wioska Palahicze w rejonie

tyśmienickim posiada taki

album, znany w calym

świecie artystycznym.

SEŃ, LISTONOSZ DWORSKI

PACHCIARZ SZLOME

Portrety mieszkańców

są dzielem polskiego

artyście ogólne uznanie.

jesieni 1850 do kwietnia 1851

malarza Henryka Hipolita

roku przebywa we Lwowie

Podczas demonstracji

i okolicach. Rodzina dostrzegla

Rodakowskiego, który

obrazu w Krakowie,

w nim ideowe i moralne zmia-

w latach 1867­1870

zachwycal się nim sam

ny, a jego prace wywolywaly

mieszkal w Palahiczach.

Jan Matejko.

zachwyt wśród lwowskiej ary-

Artysta, zauroczonym

stokracji. Henryk Rodakowski

życiem tej ukraińskiej

Kolejnym krokiem w twór-

tworzy wówczas swoje pierw-

wioski, stworzyl

czości Henryka Rodakowskiego

sze wielkie dzielo ­ portret ojca.

bylo monumentalne dzielo ,,Bi-

Obecnie znajduje się on w Mu-

etnograficzny wzorzec

twa pod Chocimiem", nad któ-

zeum Narodowym w Warsza-

codziennego życia

rym pracowal w latach 1853­

wie. Wiosną 1851 roku Henryk

i strojów tamtych czasów.

1854. Temu dzielu autor nadawal

znów wyrusza do Paryża.

Zwrot w twórczości do

wielkie znaczenie, ale nie zostalo

życia prostych ludzi byl

Od tej chwili zaczyna

ono przyjęte na kolejną wystawę

nowatorski i z czasem

się okres slawy mlodego

w Paryżu w 1855 roku. Dla ar-

tysty bylo to wielkim wstrzą-

zapoczątkowal cykl

artysty. W 1852 roku

sem i w rozpaczy niszczy swoje

obrazów o podobnej

maluje portret generala

dzielo. Zachowaly się jedynie

tematyce.

Henryka Dębińskiego

szkice niektórych postaci, szkic

w mundurze generala

przygotowawczy, gipsowe fi-

rewolucji węgierskiej.

gurki konia i wielbląda w ruchu.

ROMAN CZORNEŃKI

Tym dzielem mlody

Nie zważając jednak na porażkę,

PETRO HAWRYLYSZYN

H

artysta tworzy nadal. Wiosną

artysta debiutuje

RZEŹBIARZ Z PALAHICZ

enryk Rodakowski uro-

1858 roku wyrusza do Wenecji,

w paryskim salonie

dzil się 9 lipca 1823 roku

dyplomatycznej. Ale w mlodym

gdzie studiuje twórczość Paolo

zażywając prawdziwej swo-

w 1852 roku i zdobywa

we Lwowie w rodzinie

studencie przeważal pociąg do

Veronese i kopiuje jego obrazy

body ­ zarówno w życiu jak

tam Wielki zloty

zamożnego adwokata, doktora

pędzla i farb ­ Henryk zapra-

w twórczości. W tym okresie

,,Apoteoza Wenecji" i ,,Wieczerza

medal pierwszej klasy.

praw, posla do Sejmu Krajowe-

gnąl otrzymać wyksztalcenie

św. Grzegorza Wielkiego".

przyjaciele nazwą go ,,L'aristot".

Następne jego prace

go Pawla Rodakowskiego. Jego

artysty-malarza.

W 1861 roku w życiu Hen-

Przyjaźni się z Janem Alek-

jedynie podkreślają

matka, Maria Singer, pocho-

Badacze twórczości artysty

ryka Rodakowskiego nastę-

sandrem Fredrą i Janem Tar-

dzila z niemieckiej rodziny ku-

uważają, że rozpocząl malowa-

puje ważne wydarzenie ­ żeni

nowskim. Atmosfera wolno-

jego talent. Są to

pieckiej, która na początku XIX

nie okolo roku 1836. Początko-

się z Kamilą von Salzber, córką

ści i równości ,,Wiosny Ludów"

autoportret i portret

wieku osiadla we Lwowie. Bylo

wo nie byly to regularne zajęcia,

znanego austriackiego barona,

1848 roku uksztaltowaly de-

matki, powstale w 1853

to drugie malżeństwo Paw-

aż do roku 1843, gdy w czasie

urzędnika wysokiego stopnia.

mokratyczne poglądy mlode-

roku. Wlaśnie portret

la Rodakowskiego. Rodzina

wakacji w Palahiczach Henryk

Zakochal się w Kamili jeszcze

go artysty. Po ukończeniu stu-

matki przyniósl

byla liczna. Henryk mial trzech

pokazal ojcu swoje niewielkie

podczas studiów we Wiedniu,

diów w Paryżu Rodakowski od

braci ­ Maksymiliana, Józefa

obrazy olejne. Ojciec przystal na

ale byla ona wówczas żoną sta-

i Zygmunta oraz dwie siostry ­

argumenty syna i pozwolil mu

rego bankiera Augusta Blug-

Wandę i Leokadię. Z pierwsze-

na opuszczenie Teresianum, by

dorna. W chwili malżeństwa

go malżeństwa byl jeszcze syn

obok studiów uniwersyteckich

z Henrykiem miala 38 lat i troje

Wiktor i to on otrzymal w spad-

pobierać regularne lekcje ry-

doroslych dzieci. Para docze-

ku Palahicze. Rodzina Roda-

sunku i malarstwa. Pierwszym

kala się jeszcze wlasnej dwój-

kowskich pochodzila z tzw.

nauczycielem mlodzieńca zostal

ki. Augusta odziedziczyla po

,,ubogiej  szlachty  czynszo-

znany malarz Józef Danhau-

pierwszym mężu znaczny mają-

wej". Pawel Rodakowski objąl

ser, który sprawil na Henryku

tek, co pozwolilo Rodakowskim

w spadku posiadlość Zablotów

ogromne wrażenie. Po śmierci

wybudować wlasny dom w Pa-

kolo Śniatynia oraz posiadlość

mistrza w 1845 roku, Henry-

ssy ­ elitarnej dzielnicy Pary-

Palahicze z pokaźnymi terena-

ka przez krótki czas nauczają

ża. W jednej z komnat na stropie

Franz Eubla i Friedrich Аmer-

mi w okolicy Stanislawowa.

na plótnie artysta wymalowal

Początkowe  wyksztalce-

ling, malarze portretów arysto-

postacie Rubensa, Leonardo da

nie Henryk otrzymal w domu

kracji wiedeńskiej. Po ukończe-

Vinci, Rafaela i Michala Aniola.

­ bylo to tzw. ,,wychowanie do-

niu uniwersytetu w 1845 roku

Niestety, wskutek uplywu czasu

mowe", po czym od 1833 roku

Henryk Rodakowski Henryk

to malowidlo nie zachowalo się.

zacząl naukę w wiedeńskim

wraca do Lwowa.

W 1863 roku Henryk Rodakow-

Teresianum ­ najbardziej pre-

ski tworzy ilustracje do utwo-

Pragnienie

stiżowej szkole Imperium Au-

rów Homera ­ ,,Iliady" i ,,Odysei".

kontynuowania

striackiego. W ciągu dziesięciu

Pragnąc wychować swo-

lat nauki Henryk Rodakowski

je dzieci w duchu patriotyzmu

studiów prowadzi

ukończyl pelny kurs tej szko-

malżeństwo  Rodakowskich

Henryka do Paryża.

ly oraz dwa lata uniwersyte-

w 1867 roku powraca do Galicji.

Podróż po Niemczech

tu. Byl to ciężki nieco dla jego

Brat Zygmunt ostrzegal Henry-

i Francji wywiera na

psychiki okres ­ dwukrot-

ka przed tym krokiem, pisząc

nim ogromne wrażenie.

nie staral się z Wiednia uciec.

w liście: ,,Nie będziesz malowal

We francuskiej stolicy

W 1836 roku ciężko przeszedl

w tym kraju. Najbardziej pelne

zatrucie żolądkowe, które po-

źródlo talentu może tu zgasnąć.

Henryk Rodakowski

skutkowalo naruszeniem pa-

Przede wszystkim nie będziesz

rozpoczyna studia

mięci, przede wszystkim wi-

malowal dobrze, nawet gdybyś

u znanego artysty Leona

zualnej. Maturę zdal wspaniale

chcial, bo brakować będzie ci

Cohneta.

w 1841 roku i, zgodnie z wolą

jakiegokolwiek bodźca".

ojca, wstąpil na Wydzial prawa

W ciągu pięciu lat obraca się

Początkowo  Rodakowscy

Uniwersytetu Wiedeńskiego.

w wirze życia paryskiej bohe-

osiedli we Lwowie, ale zetknęli

Przygotowywal się do kariery

my i wydarzeń artystycznych,

się tu z klopotami rodzinnymi.

POBEREŻNIK GREGORCIO