12

nr 5 (393) | 17­30.03. 2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Obecnie Odessa jest zdecydowanie proukraińska

Podejrzewam, że sam

to wszystko będzie bronione przez

Putin nigdy w życiu nie

Ukraińców przed Rosjanami. To jest

jakiś paradoks, absurd niemalże.

spodziewal się, że Ukraina

stanie się mocna i stanie

Czy spodziewa się Pan, że po-

się calością. Kto wie,

mnik Katarzyny II, tak jak

czy za chwilę Ukraińcy

uprzednio pomniki Lenina, zo-

nie będą dziękować ­

stanie kiedyś zniesiony?

w cudzyslowie ­ Putinowi,

Musimy tu spojrzeć na nowszą hi-

storię. W 2007 roku pomnik zostal

że stali się jednym

ustawiony ponownie. W 2007 roku

wielkim narodem.

przeniesiono pomnik marynarzy

z pancernika Potiomkin do portu,

Z BORYSEM TYNKĄ

a tu znów stanąl pomnik Katarzyny

rozmawial

II, który stal tu do lat 20. XX wieku.

WOJCIECH JANKOWSKI.

Nie sądzę, aby go demontowano. Jest

to pomnik zalożycielki Odessy, a nie

Zajmuje się Pan Odessą od daw-

pomnik, który ma ją gloryfikować. Są

na, jest Pan autorem przewod-

tam też i inne postacie, które przyczy-

nika po Odessie. Czy spodzie-

nily się do powstania miasta. Jest to

wal się Pan, że Pana wojenne

pomnik-symbol, ale trochę dziwne, że

wspomnienia będą związane

w kraju, w którym uchwalono ustawy

z tym miastem?

dekomunizacyjne, stoi pomnik ma-

Nie i myślę, że przed 24 lutego nikt

rynarzom z pancernika Potiomkin,

się tego nie spodziewal. Nie spodzie-

na którego cokole widnieje cytat Le-

walem się też, że będę w tym dniu

nina, że ,,pancernik stal się ostatnim

w Odessie zagrożonej atakiem barba-

terenem rewolucji". Nie sądzę, że dziś

rzyńców rosyjskich na miasto.

mieszkańcy Odessy chcieliby się po-

zbyć pomnika Katarzyny II. Odessa

proukraińska, a wtedy mieliśmy

O czym Pan myślal 24 lutego,

jest mlodym miastem, ma zaledwie

również do czynienia z prowoka-

gdy przyszla ta informacja?

ponad 200 lat i wiele jest tu podobnych

cjami. Byla to dość dziwna sytuacja:

W chwili napadu Federacji Rosyjskiej

zabytków z czasów imperium.

akurat rozgrywano mecz Czarno-

na Ukrainę nie znajdowalem się w cen-

morca Odessa z Metalistą Charków.

Czy to prawda, że odessy-

trum Odessy, a w dzielnicy mieszkalnej,

Kibice obu drużyn są ze sobą zaprzy-

ci uważają się za ,,trochę lep-

która nazywa się Czeriomuszki. Każde

jaźnieni. Dziwne, że prorosyjscy ak-

szych", a swoje miasto za ,,tro-

większe miasto, również w Polsce, ma

tywiści zaczęli protestować akurat

chę lepsze" od innych miast.

podobne wielkie dzielnice mieszkanio-

po tym meczu, kiedy bylo wiado-

Uważają to miasto za Paryż po-

we. Przyznam się, że obawialem się tego

mo, że kibice wyjdą przeciwko nim.

ludniowego wschodu Europy?

już po wystąpieniu Putina, w którym

Trudno powiedzieć, kto to zaini-

nazwal on Ukrainę państwem neo-

Nie. Sądzę, że mieszkańcy Odessy ni-

cjowal. Wiem dobrze, że gdy na tym

nazistów i narkomanów. We wtorek

gdy nie uważali się za lepszych. Nato-

ogromnym placu plonąl Dom Związ-

wyjechalem na Ukrainę i w środę rano

miast charakteryzują się ogromną mi-

ków Zawodowych, to moi przyjacie-

bylem już w Odessie. Obudzilem się

lością do swego miasta. Jest to lokalny

le dzwonili po straż pożarną. Widać

rano i uslyszalem kilka dość mocnych

patriotyzm. Odessa jest miastem wy-

bylo, że plomienie opanowaly więk-

wybuchów. Gdy poszedlem do sklepu

jątkowym, miastem, które budowaly

szą część budynku. Straż pożarna,

na szybkie zakupy, zobaczylem kolejki

różne narody: Francuzi, Niemcy, Wlo-

która wlaściwie znajduje się obok,

przed sklepami, aptekami, bankoma-

si, Hiszpanie Grecy, Bulgarzy i Polacy.

jechala kilkanaście minut. To bylo

Czy stwierdzilby Pan, że obec-

tami ­ każdy w takiej chwili reaguje

Jest to wyjątkowa cecha Odessy ­ jej

niesamowite i dziwne, bo w nor-

Trudno powiedzieć, myślę, że caly ten

nie Odessa jest miastem ukra-

podobnie. Czulo się napięcie na ulicach.

wielokulturowość, koloryt i swoisty

malnych warunkach pokonanie tej

proces bardziej zdecydowanie potra-

ińskim, rosyjskojęzycznym, ale

Teraz już nie odczuwa się takiego na-

żargon. Nie uważam, żeby mieszkań-

drogi zajęloby 2-3 minuty. Nie mogę

filby przedstawić mieszkaniec Ode-

już na pewno nie rosyjskim?

pięcia jak wówczas. Obecnie już nie

cy Odessy uważali się za lepszych, ale

powiedzieć, czy byly to prowokacje.

ssy. Jestem Polakiem, który jest zako-

Swego czasu mój dobry przyjaciel,

spaceruje po mieście tylu jego miesz-

zawsze będą powtarzać, że ich miasto

Ale przypuszczam, że jednak byly, bo

chany w tym mieście, który ma w tym

u którego teraz mieszkam, historyk

kańców, co przed dwoma tygodniami.

jest najpiękniejsze na świecie i będą

V kolumna dziala w Odessie, a nawet

mieście przyjaciól. Pamiętajmy, że gdy

Aleksander Babicz, przed wydarze-

twierdzić, że Odessa jest ,,na przedzie

dzisiaj dochodzą do mnie informacje

weszla w życie ta slynna ustawa języ-

Niektórzy spodziewali się, że

niami 2014 roku napisal post na FB,

calej planety". Wiele rzeczy powstalo

od przyjaciól, że w Odessie znajdują

kowa, bylo ogromnie dużo problemów.

Odessa może być miejscem ak-

że będzie nam latwo zabijać się na-

po raz pierwszy w Odessie i to tworzy

się dywersanci z Bialorusi. Trudno

Odessa jest w większości miastem ro-

tywności dywersantów - pa-

wzajem. Napisal też, że będzie dosko-

wyjątkowość tego miasta.

mi to zweryfikować, ale tak twierdzą

syjskojęzycznym: 90% mieszkańców

miętamy rok 2014. Wtedy

nale wiadomo, jakie rozkazy wydają

moi przyjaciele. Na razie dywersan-

rozmawia po rosyjsku, oznaczenia ulic

w Odessie bylo dość gorąco. Czy

Dlaczego Polak postanowil po-

nasi dowódcy, bo rozmawiamy w tym

ci nie ujawniają się i ponoć dzialają

są po ukraińsku, bo jest to język urzę-

pamięta Pan ten okres?

magać Ukrainie?

samym języku; będziemy wiedzieli,

w okolicach różnych magazynów,

dowy. Ale nie oszukujmy się ­ Odessa

jaka jest technika prowadzenia woj-

W czasie wydarzeń w maju 2014 roku

Dlatego, że Ukraina jest moja pasją. Dla-

których w Odessie jest dużo. Ale są to

jest rosyjskojęzyczna.

ny, ponieważ studiowaliśmy w tych

nie bylo mnie w Odessie, ale z opo-

tego, że Ukraina jest moim drugim do-

tylko luźne informacje i nie chcial-

Podejrzewam, że sam Putin nigdy

samych szkolach wojskowych; bę-

wiadań moich przyjaciól dowiedzia-

mem. Mam tu wielu przyjaciól. Odessa

bym szerzyć jakiejś paniki.

w życiu nie spodziewal się, że Ukra-

dziemy wiedzieli doskonale, jak po-

lem się o nich wiele. Byla to próba

to również moja praca, bo jestem prze-

ina będzie mocna i stanie się calo-

Mamy tu do czynienia z dywer-

rozumiewać się z lekarzami, którzy

uczynienia z Odessy Donbasu, gdyż

wodnikiem po Odessie ­ tak się zlożylo.

ścią. Kto wie, czy za chwilę Ukraińcy

santami, którzy przyjechali,

będą nas leczyli, bo operujemy tą

mialy miejsce potyczki między pro-

Zawsze powtarzalem, że nie mogę żyć

nie będą dziękować ­ w cudzyslowie

a nie z mieszkańcami Odessy?

samą terminologią. Jako historyk,

rosyjskimi aktywistami a zwolen-

bez Odessy, że kocham Odessę i jestem

­ Putinowi, że stali się jednym wiel-

Aleksander Babicz podkreślil rolę

nikami Euromajdanu. Byl to strasz-

szczęśliwy, gdy wyjeżdżam do Odessy.

Mówimy tu wylącznie o osobnikach,

kim narodem.

historii Odessy. Jest taki paradoks,

ny dzień, bo w czasie pokoju nagle

którzy przyjechali z terenów Bia-

Nie móglbym spojrzeć

Zgadza się zatem Pan z tezą, że

że Ukraińcy będą bronili Muzeum

kilkadziesiąt osób splonęlo żywcem

lorusi. Mieszkańcy miasta, którzy

sobie w oczy w lustrze,

Putin dokonal zakończenia,

Aleksandra Puszkina, który miesz-

na tzw. Kulikowym Polu. Stoi tam

wykazywali prorosyjskie poglądy,

rozlożonego na lata, procesu

kal w Odessie przez 13 miesięcy i tu

Dom Związków Zawodowych, do dziś

ukryli się. Siedzą po domach, są malo

gdybym teraz siedzial

ukrainizacji wschodu i polu-

zacząl pisać III rozdzial poematu ,,Eu-

zresztą ogrodzony metalowym plo-

aktywni na portalach spoleczno-

w Krakowie przed

dnia Ukrainy?

geniusz Oniegin", w którym są takie

tem, pod którym zawsze leżą kwiaty,

ściowych. Znam kilku takich i nawet

telewizorem i tylko

slowa: ,,Mieszkalem wtedy w Odessie

ploną symboliczne znicze. Jest to bar-

przyjaźnię się z nimi, ale nigdy nie

Zgadzam się i przypuszczam, że

patrzyl na to, co dzieje

zakurzonej...". Puszkin jest rosyjskim

dzo symboliczne miejsce.

rozmawialiśmy na temat polityki i,

się na Ukrainie.

Putin zrobil to

poetą i twórcą rosyjskiego języka

przypuszczam, że rozmawiać, nie bę-

Mam możliwość

nieświadomie,

Czy Pana zdaniem, to, co wtedy

poetyckiego. Inny rosyjski poeta,

dziemy. Ale widzę, że siedzą w ukry-

się wydarzylo, zostalo zainspi-

Tumański, stwierdzil, że te slowa po-

ciu i nie wiem, czy czekają na rozwój

pomagać, wspólnie

w przeświadczeniu, że

rowane przez rosyjskie slużby

darowaly Odessie nieśmiertelność.

wydarzeń. Trudno powiedzieć.

z moimi przyjaciólmi

uda się mu sklócić różne

specjalne, czy też byla to ini-

A teraz historia zakreślila kolo, bo

organizuję transporty

tereny Ukrainy. Zrobil

cjatywa samych mieszkańców

Co Pana zdaniem stalo się mię-

Ukraińcy ­ podkreślam Ukraińcy

z Polski na Ukrainę.

to, co zrobil i mam

Odessy? Czy wśród mieszkań-

dzy 2014 rokiem a 2022? Czy

rosyjskojęzyczni, będą bronić Mu-

To miasto nadalo mi

nadzieję, że będzie

ców miasta byly nastroje sym-

agresja rosyjska spowodowa-

zeum Puszkina w Odessie. Jest to nie-

tytul Honorowego

się smażyl w piekle

patii do ruskiego miru?

la, że Odessa jest dziś bardziej

samowite. Schody Potiomkinowskie

ambasadora Odessy

proukraińska? Czy przez te 8

tak się nazywają od nazwiska Ro-

Uważam, że w 2014 roku Odes-

­ przepraszam za to

lat zmienilo się coś w świado-

sjanina Potiomkina. Na pl. Katarzy-

sa byla bardziej prorosyjska, niż

w Polsce. Pierwsza

określenie.

mości odessytów?

ny stoi pomnik Katarzyny II i teraz

jest teraz. Teraz jest zdecydowanie