24

nr 5 (393) | 17­30.03. 2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Polska w rosyjskiej falerystyce ­

szabrownicy i operacje karne

Gdyby ktoś nie wiedzial:

otrzymywali go za czyn bo-

falerystyka ­ nauka

haterski na polu walki. W tym

wypadku do orderu dodawano

pomocnicza historii

dwa skrzyżowane miecze.

zajmująca się orderami,

Stosunek Rosjan do nagród

odznaczeniami i innymi

dobrze ilustruje obraz Paw-

odznakami i znakami

la Fedotowa ,,Nowy Kawaler".

honorowymi, nadawanymi

Inna nazwa obrazu ,,Poranek

osobom zaslużonym

urzędnika, który dostal pierw-

szy krzyż". Widzimy tu ubogo

dla monarchy, państwa

wyposażony pokój ze śladami

lub innej organizacji

wczorajszej libacji, pośród któ-

posiadającej prawo

rej stoi zawinięty w szlafrok,

nadawania odznaczeń.

jak w antyczną togę, niepo-

Podobnie nazywa się

zorny urzędniczyna i dumnie

również kolekcjonowanie

wskazuje palcem na przypię-

ty do szlafroka krzyż Św. Sta-

tych przedmiotów.

nislawa III stopnia. Przy tym,

stojąca obok jego brzemienna

DMYTRO POLUCHOWYCZ

A

slużąca-konkubina z drwią-

gresywny charakter Ro-

cym uśmiechem wskazuje na

sji znalazl swe odbicie

dziurawe buty...

w nagrodach tego pań-

Po odrodzeniu Polski order

ORDER ORLA BIALEGO NADANY W 1762 R. FRANCISZKOWI STANISLAWOWI KOSTCE CZAPSKIEMU;

stwa. Charakterystyczne jest

Św. Stanislawa nie odnawia-

MUZEUM NARODOWE W KRAKOWIE. ZDJĘCIE Z KSIĄŻKI ,,100 RARYTASÓW Z KOLEKCJI MILITARIÓW

to, że w czasach Imperium Ro-

no, byl zbyt zdyskredytowany

W MUZEUM NARODOWYM W KRAKOWIE". MICHAL DZIEWULSKI I JEGO ROSYJSKA WERSJA

manowych na medalach nie

przez Rosjan. Ustanowione zo-

ukrywano agresję państwa fal-

tzw. Królestwo Polskie, mają-

stalo natomiast nowe odznacze-

ce pewną autonomię. Do 1831

szywym określeniem ,,operacja

nie ­ order ,,Polonia Restituta"

roku ten order byl odznaka tego

pokojowa", ,,okazanie pomocy

(Odrodzona Polska) z kolorami

Królestwa.

internacjonalistycznej" itp. Ca-

wstęgi orderu Św. Stanislawa.

Po upadku powstania li-

rowie byli bardziej otwarci i nie

Odejdę nieco od tematu, by

stopadowego i likwidacji au-

klamali tak jak ten lysy karzel.

wspomnieć wydarzenie inte-

tonomii Królestwa car Miko-

Na medalach po prostu pisano:

resujące i zabawne.

laj I przywlaszczyl ordery Orla

,,Za PODBÓJ Czeczenii i Dage-

Na przelomie XX i XXI wie-

Bialego i Św. Stanislawa (o nim

stanu" (1857­1859), ,,Za PODBÓJ

ku mialo miejsce dość zabawne

poniżej) i wprowadzil je do na-

Zachodniego Kaukazu" (1859-

,,odrodzenie" orderu Św. Stani-

gród rosyjskich. Toż dewiza

1864), ,,Za PODBÓJ chanatu

slawa. W tym czasie w Ukrainie

,,Rex et Patria" (Król i Ojczyzna)

Kokańskiego" (1875­1876). Po-

bardzo aktywnie dzialal Wielki

zmieniono na haslo ,,Za wia-

dobnie za pokojowymi fraze-

Magister Międzynarodowego

rę, cara i prawo". Zmieniono

sami nie ukrywano operacje

Orderu Świętego Stanislawa ­

przy tym nieco jego uklad: sta-

karne przeciwko narodom, sta-

Wielki Przeor w Ukrainie (tak,

ORDER ŚW. STANISLAWA, POLSKA I ROSYJSKA WERSJE

ry znak orderu umieszczono na

rającym się wywalczyć swoją

tak ­ wszystko pisane z dużej

rosyjskie bluźnierstwo: de-

ustanowiono na cześć Św. Sta-

piersi dwuglowego orla. Wy-

wolność. Warto tu przytoczyć

litery) ­ Pawlo Wialow.

glądalo to, jakby czarny dwu-

korować najwyższym odzna-

nislawa Biskupa i Męczennika,

medal ,,Za PACYFIKACJĘ Wę-

Ten sprytny hochsztapler

glowy rosyjski orzel polknąl

czeniem kraju tych, co ten kraj

nieoficjalnie ­ na cześć króla.

gier i Transylwanii" (1846).

zrobil niezly biznes na żądnej

utopili we krwi. Order ten byl

W tym przypadku Rosjanie

bialego polskiego.

Polska pod tym względem stoi

slawy ukraińskiej pseudoelicie.

w użyciu przez caly okres pa-

również zmienili wygląd or-

Byl to swego rodzaju poli-

na miejscu wyjątkowym. Wi-

Za duże pieniądze (oficjalnie

czek dla niepokornych Pola-

nowania Romanowych i nawet

deru. Zamiast polskich orlów

dzimy tu medale za stlumie-

­ na cele dobroczynne) każdy

ków. Aby dodatkowo zgnę-

w okresie panowania Rządu

pomiędzy promieniami krzyża

nie polskich powstań i przy-

chętny mógl zostać kawalerem

bić ,,buntowniczych Lachów"

Tymczasowego. Dekorowano

umieszczono dwuglowe mu-

wlaszczenie sobie odznaczeń

Międzynarodowego  Orderu

nim przeważnie urzędników

tanty, a wizerunek świętego

pierwszym kawalerem zrusy-

polskich.

Św. Stanislawa i otrzymać od-

i wojskowych, należących do

zamieniono na litery ,,SS". Aby

fikowanego Orla Bialego byl

znaczenie ­ ,,stanislawowski"

Ordery za szabrownictwo

dowódca  wojsk  rosyjskich,

najwyższych od I po IV klas Ta-

dodatkowo zgnębić Polaków,

krzyżyk z pozlacanym tryzu-

biorących udzial w stlumie-

beli stopni.

ustawiono go jako najniższy

Order Orla Bialego zalożony

bem zamiast orlów, szaty ry-

niu powstania, general-feld-

Dziś odrodzony order Orla

w hierarchii i stal się on najbar-

zostal przez króla Wladyslawa

cerskie i przewiązany tasiemką

Bialego jest najwyższym odzna-

dziej powszechny. Dekorowano

marszalek Iwan Paskiewicz.

Lokietka jeszcze w 1325 roku.

stosowny dyplom. Ceremonia

czeniem państwowym Polski.

nim urzędników za wyslugę lat.

Jednocześnie za krwawe stlu-

Jednak potem zapomniano o nim

nagrody odbywala się zgodnie

mienie powstania w Warsza-

Jak już wspomnialem, Ro-

Order III stopnia mógl otrzy-

na dluższy czas. Wznowil goAu-

z ,,rycerskim" rytualem, jawnie

wie otrzymal tytul ,,najjaśniej-

sjanie przejęli również order

mać nawet domowy nauczyciel,

gust Mocny w 1705 roku. Wśród

podpatrzonym w jakimś filmie

szego księcia warszawskiego".

Św. Stanislawa, ustanowiony

który przepracowal 15 lat i mial

pierwszych kawalerów tego or-

przygodowym.

8 maja 1765 roku przez kró-

najniższy stopień urzędniczy.

Oprócz niego kawalerami tego

deru byl hetman Iwan Mazepa.

W tej historii wszystko jest

la Stanislawa Augusta Ponia-

Wyższe stopnie rozdawano już

odznaczenia zostali Iwan Witt

Byla to nadzwyczaj wybit-

zabawne. Wysocy urzędnicy

i Petro Palen ­ bylo to typowe

towskiego. Oficjalnie order

nie tak szczodrze. Wojskowi

na nagroda i jej kawalerowie

państwowi i politycy, jak My-

chwalili się nim przy każdej

kola Azarow czy Dmytro Ta-

okazji. Między innymi replika

bacznyk, z dumą wieszali sobie

tego orderu dekoruje fronton

na pierś odznakę, zupelnie nie

palacu Stanislawa Poniatow-

orientując się, że w carskiej Ro-

skiego (ojca ostatniego króla

sji wieszano podobne każdemu

Rzeczypospolitej Stanislawa

klerkowi. Dumnie obnosili się

Augusta) w miejscowości Ja-

z tytulem ,,kawaler", wiążąc go

zlowiec kolo Buczacza.

z filmem o czterech muszkie-

Po trzecim rozbiorze Polski

terach, gdzie ,,kawalerem" byl

w 1795 roku Rzeczpospolita

D'Artagnian. Znaczenie slo-

znikla z mapy politycznej Eu-

wa ,,kawaler" (po francusku ­

ropy i order Orla Bialego zo-

chevalier) ­ to biedny szlachcic

stal skasowany. Jednak wkrót-

bez majątku, posiadający je-

ce odrodzil się on w Wielkim

dynie herb i jakąś zardzewia-

Księstwie Warszawskim, po-

lą szpadę po dziadku. Innymi

wstalym w wyniku wojen Na-

slowy ­ chevalier, to czlowiek

poleona. Później Księstwo zo-

z marginesu.

stalo skasowane przez Rosję

Zabawnie więc bylo obser-

ROSYJSKA WERSJA KRZYŻA ,,VIRTUTI MILITARI" Z 1831, V STOPNIA I MEDAL ,,ZA ZDOBYCIE SZTURMEM

i na tych terenach utworzono

wować, jak dolarowi milionerzy

WARSZAWY"