16

nr 8 (396) | 29.04. ­ 16.05.2022

Zapiski wojenne

www.kuriergalicyjski.com

Wojenny Charków

Budynki użyteczności publicznej czy specjal-

Jewhen ma kolekcję odlamków. Przy-

nego znaczenia strategicznego nierzadko

latują w czasie ostrzalów. Wiele domów

stoją nieruszone, a różne budynki w okolicy

w okolicy zostalo naruszonych przez

byly trafione.

fragmenty stalowych oslon pocisków.

­ Oni wszystko partolą ­ mówi Jewhen

Przecinają powietrze z ogromną prędko-

Wrażenie bylo okropne.

­ walą gdzieś po kilka razy i nie trafiają.

ścią i trafiają w budynki, okna, dachy. Je-

W mieście znajdowalo

Opierają się na starych mapach, pewnie

żeli szczęście dopisze ­ uderzą w mur, inne

jeszcze sowieckich. Potrafią tylko nawalać

elementy domu już gorzej znoszą takie

się wiele zburzonych

po blokach. O, to ­ to oni potrafią. Wycelo-

spotkanie. Na stole przede mną leżą po-

budynków, ale znów

wać w osiedle i strzelać do ludzi!

rozrywane fragmenty stali: - To fragment

nasuwa się pytanie

Powoli i ja zaczynam wierzyć, że ten

tych pobliskich zakladów? ­ pytam o starą

o dzialanie rosyjskiego

rosyjski wywiad jest do bani.

fabrykę która byla ostrzelana.

wywiadu. Budynki

Niemniej, jak wszędzie gdzie padaly

­ Nie! To russkij mir!

użyteczności publicznej

pociski, atmosfera jest napięta. Raptem

A zatem to rosyjska stal, która przyno-

czy specjalnego znaczenia

podjeżdża samochód:

si tu śmierć i zagladę.

­ Skasować zdjęcia!

Spacer ukazuje mi zniszczenia po

strategicznego nierzadko

­ Mam akredytację!

ostrzale. Nie widzę tu żadnej precyzji. Zo-

staly nieruszone, a różne

­ Pokażcie! Ok., ale na zdjęciach ma

stala zaatakowana stara fabryka, w której

kamienice w okolicy byly

być wylączona lokalizacja.

nic nie bylo. Poza tym domy jednorodzin-

trafione.

W przeciwieństwie do Kijowa, w Char-

ne. Jakimś cudem nie bylo ofiar w miej-

kowie jest latwiej. Punkty kontrolne nie

scach, które oglądalem. Nerwy jednak są

są tak gęsto usiane, nie trzeba pokazywać

z trudem powstrzymywane:

TEKST I ZDJĘCIA

dokumentów co pięć minut. Pomimo tego,

­ Żadnych zdjęć ­ mówią ludzie

WOJCIECH JANKOWSKI

że to miasto o wiele bardziej doświadczylo

z uszkodzonego pociskiem domu ­ byliśmy

Ukraińskie koleje

ataków artylerii i rakiet, jest tu mniej na-

już w Telegramie. Na zdjęciu ktoś wlączyl

Koleje ukraińskie do wojny slynęly

pięcia. Może po prostu wszyscy mieli dość

tabliczkę z adresem. Absolutnie żadnych

z punktualności. Może to byl spadek po

czasu, by się przyzwyczaić?

zdjęć! Droga, lej po pocisku, proszę bar-

carskich kolejach, które rzeczywiście

dzo, ale nie dom!

Jednak zielony korytarz

,,byly firmą", a potem po sowieckim na-

Mieszkańcy boją się powtórki ostrza-

stępcy? Może tak, ale dziś nieeleganc-

Do Charkowa przybyli też Kuba i Piotr,

lu. Rosjanie śledzą media, w tym spolecz-

ko o tym przypominać. W każdym razie

których czytelnicy poznali w tekście

nościowe. Dowiadują się z nich o efektach

w warunkach wojny pociągi ukraińskie się

,,Wojenny Kijów" z poprzedniego numeru

ostrzalu. Zdarzalo się, że po jakiejś pu-

spóźniają i moja przesiadka w Kijowie po

Kuriera Galicyjskiego. Byli w tym cza-

blikacji powtarzali ostrzal, bo na przy-

podróży ze Lwowa zamiast 90 min trwa-

sie osobno w Charkowie. Kuba mieszkal

klad poszla informacja, że obiekt jest

la 5 godzin. Dworzec kijowski zmienil się

w Saltiwce, najgorętszym miejscu w Char-

odgruzowany.

w ciągu dwóch tygodni nie do poznania.

kowie. Chcialem go odwiedzić. Taksówka-

Kolejne zniszczenia. Dom ma wyjście

Wielkie tlumy uchodźców przewalaly

rze jednak nie przyjmowali zamówienia, bo

na... lej po pocisku. Wystarczy jeden nie-

się przez Kijów. Dworzec ,,Kijów Pasa-

,,dzisiaj tam strzelają". To niesamowite, jak

opatrzny krok i wpadloby się w wypel-

żerski" zaczynal przypominać ten sprzed

praca ludzka przechodzi w tryb wojenny ­

niony wodą dól. Od zaglady dzielilo kilka

24 lutego. Nie ma już przerażonych ludzi

danego dnia ostrzal jest w danej dzielnicy,

metrów. Ktoś wygląda zza drzwi, których

szukających drogi na zachód i pociągów

więc tam nie jeździmy.

nie można już zamknąć, po prostu opierają

bezplatnych odjeżdżających do Lwowa

W Kijowie mieliśmy razem wziąć

się o futrynę.

z częstotliwością co 40 minut. Życie za-

udzial w zielonym korytarzu, który zostal

­ Czegoście chcieli?

czyna wracać do normy.

odwolany. Jak się okazalo Kuba i Piotr zde-

­ Czy ktoś ucierpial?

Rozmowy w pociągach dotyczą jednak

cydowali się jakiś czas po moim wyjeździe

­ Nie. Wszyscy cali. Siedzieliśmy

tego, co dzieje się na Ukrainie. Dwie kobie-

z Kijowa. Pojechali w kierunku Klawdije-

w domu. Nagle zatrząsl się dom okropnie.

ty w przedziale na trasie ze Lwowa do Kijo-

i wypić kawę. Ludne zwykle miasto robilo

jego życia będzie wojna, dlatego w swoim

wa, kolo Borodianki.

Okazalo się, że uderzyl pocisk, ale nikomu

wa wracają z Niemiec do domu, do Kijowa.

wrażenie zupelnie opustoszalego. Drugie

domu wybudowal glęboką piwnicę i umie-

Duchowny prawoslawny powiedzial

nic się nie stalo ­ gospodarz odpowiedzial

Pojawia się nie wywolany przeze mnie te-

co do wielkości miasto Ukrainy placilo

ścil w suficie tak potężny strop, by mieć

im, że jako Polacy mogą zaszkodzić kon-

po ukraińsku.

mat polskich wolontariuszy w Polsce.

o wiele większą cenę za bliskość granicy,

pewność, że dom jest bezpieczny. Zagroże-

wojowi z pomocą, a z drugiej strony, gdy-

Aż ziemia się trzęsla

­ W Polsce pomoc byla niesamowi-

niż stoleczny Kijów. Te braki trochę zre-

nie mogloby przynieść tylko bezpośrednie

by Rosjanie się przyczepili, może to pomóc,

ta. ,,Może Pani chce szampon, mydlo?".

W czasie mego krótkiego pobytu

kompensowal spotkany na ulicy Serhij Ża-

uderzenie pocisku.

jeżeli uznają, że to konwój międzynarodo-

Dziewczyna nas zaprowadzila. Dali noc-

w Charkowie doświadczylem tego trzęsie-

dan, pisarz ale i frontman rockowej grupy

­ Skąd przekonanie o nieuchronności

wy. Dali im czas na zastanowienie, czy jadą

leg, nakarmili...

nia. Rozmawialem z Jewhenem w kuchni...

Sobaki.

wojny?

z grupą duchownego.

­ Klass [ros. ukr: super, fantastycz-

nagle znieruchomial, skupil się bardzo in-

­ Jestem z Donbasu. To się po prostu

Mieli 60 sekund na decyzję. W końcu

Oleksijiwka

nie] ­ odpowiedzial zdumiony miesz-

tensywnie na ulamek sekundy i krzyknąl:

wie. Towarzyszylo mi przeświadczenie, że

Piotr użyl ulubionego slowa, na które czę-

kaniec Dniepra ­ Polacy tak pomagali,

­ Chodź! Zostaw kawę!!!!

oni tu jeszcze przyjdą.

sto teraz posyla się ,,ruski statek" i dodal

Dzielnica Charkowa, chociaż jest polo-

Przyzwyczajenie ze Lwowa mówilo

bezinteresownie?

żona w pólnocnej części miasta, nie byla

Zmiana języka kontaktów na ukraiński

po mocnym wstępie:

mi, że alarmy są dlugie, lepiej mieć ze sobą

­ Pomagali nam, byli bardzo mili, to byli

byla decyzją świadomą. Jewhen rozmawia

tak ostrzeliwana, jak Saltiwka, która naj-

­ Ja już swoje przeżylem, a od kul to

wolontariusze. Znali rosyjski. Można bylo

książkę, komputer, latarkę, kocyk, polar,

bardziej ucierpiala w calym Charkowie.

z sąsiadami po ukraińsku, oni zazwyczaj od-

w sumie lekka śmierć.

karimatę i... kawę albo herbatę, a najlepiej

się dogadać bez problemu.

Jednak cale miasto zaznalo ostrzeliwań

powiadają po rosyjsku. Osoba niezorientowa-

I pojechali. Zniknęli w strefie orków.

jeszcze sto hram. Tymczasem tu sprawa

­ Bajka! ­ ciągle dziwil się dnieprzanin

na może być zdumiona slysząc takie dialogi.

rosyjskich. Trudno wskazać część miasta,

Mieli dużo szczęścia, Jeździli okrężnymi

byla poważna. Nie bylo na to czasu. Stanę-

­ Ale czemu Polacy tak pomagali?

która dalaby pewne schronienie. Prak-

Scenki znana ze wszystkich zakątków Ukra-

drogami, ukraińscy żolnierze pomogli im

liśmy pod wzmocnionym stropem i poczu-

­ I zawieźli nas do Niemiec za darmo.

iny. Ktoś mówi w jednym, ktoś odpowiada

tycznie wszystkie dzielnice i osiedla zosta-

ominąć miny. Trafili do Klawdijewa, gdzie

lem to ­ ziemia i dom cale drżaly, niemalże

­ Polacy za darmo? A Ukrainiec skórę

ly ostrzelane.

w drugim języku. I chyba nikomu to nie prze-

nagle wjechali żolnierze. Kuba z Piotrem

byly ożywione i rozpoczęly krótki żywot

z ciebie zedrze! ­ stan zadziwienia trwal

Bez samochodu trudno jest się po-

szkadza. Czasem ktoś stara się odpowiadać

zdębieli zanim dostrzegli, że to Ukraińcy

motyla. Nie byl to barwny motyl, raczej

niezmącony.

po ukraińsku. Jednym wychodzi, inni odpo-

ruszać po mieście, na szczęście jeżdżą

wyzwolili miasto, a orków już nie bylo.

motyl przerażenia...

Wzruszony przysluchiwalem się roz-

wiadają tak zwanym surżykiem ­ miesza-

taksówki. Bez przeszkód dostaję się do

Wycofali się wcześniej. Koledzy mieli dużo

Na przejażdżkę samochodem zabral

mowie, nie dając po sobie poznać, jak bar-

gospodarza, Jewhena, który programowo

niną obydwu języków.

szczęścia.

nas przyjaciel Jewhena. Postanowili poka-

dzo bylem zainteresowany tą relacją. Po

mówi tylko po ukraińsku. Jest to tym dziw-

Pytam o nastroje miejscowych.

Ze wspóllokatorami z Kijowa, z Kubą

zać zniszczenia w centralnej części miasta.

nocy w pociągu nad ranem przyznalem

niejsze, że pochodzi z Doniecka. Donbaskie

­ Nawet jak byli jacyś prorosyjscy, to

i z Piotrem spotkalem się w Charkowie

Wrażenie rzeczywiście jest okropne. Wiele

się, że jestem Polakiem i podziękowalem

im te ostrzaly wybily te pomysly z glowy

doświadczenia zaowocowaly pewnym

osobno i na krótko. Mieszkanie Jewhena

zburzonych budynków, ale znów nasuwa

za wieczorną opowieść.

­ później jednak przyznaje ­ ci prorosyjscy

przeświadczeniem, które teraz okazalo

stalo się miejscem spotkań Polaków ­

się pytanie o dzialanie rosyjskiego wywiadu.

Pociąg do Kijowa byl wypelniony po

się zbawienne. Żenia byl przekonany, że za

pochowali się.

dziennikarzy i wolontariuszy, a gospodarz

brzegi, tymczasem przesiadka w Kijo-

częstowal wszystkich barszczem. Pojawil

wie byla najlepszym dowodem na to, że

się tu na kwadrans i jechali dalej. Byl na-

w Charkowie sytuacja caly czas jest nie-

wet z nimi Stanislaw Lopuszyński, który

bezpieczna. W stolicy Ukrainy z pociągu

rok wcześniej zorganizowal trasę klawe-

z Użhorodu wysiadly tlumy, dalej w dro-

synowo-rowerową po Ukrainie i Moldawii,

dze na wschód w wagonie bylo oprócz

którą relacjonowal Kurier Galicyjski. Świat

mnie jedynie 8 osób. Do samego Charkowa

jest maly!

dojechaly tylko 4 osoby. Reszta wysiadla

I znowu pociąg

po drodze. Pociąg dojechal do miasta po

godzinie policyjnej. Zmęczony podróżą

Powrót do Lwowa zamiast 16, trwal

obawialem się nocowania na dworcu, ma-

19 godzin, a pociąg opóźnil się 4 i pól go-

rzylem o lóżku. Na szczęście obok dworca

dziny. Uroki wojny. Jechalem w przedziale

byl hotel.

z malżeństwem z Charkowa. Dzieci zafun-

Charków nad ranem wyglądal inaczej

dowaly im pobyt pod Truskawcem, by nie

niż zwykle. Kawiarenki wokól dworca

mieszkali w ostrzeliwanym Charkowie.

byly pozamykane. Trudno bylo znaleźć

W tę stronę pociąg byl pelen, bo tam cią-

miejsce, gdzie można bylo posilić się

gle giną ludzie...