17

nr 8 (396) | 29.04. ­ 16.05.2022

Rozmowy Kuriera

www.kuriergalicyjski.com

Ukraińcy zostali na zawsze zaszczepieni

na ,,milość braterskiego narodu"

Jestem trochę szczęściarą,

tego. Nasze poglądy bardzo zależą od

nasz budynek trząsl się. Po godz. 4

środowiska, od tego, z kim się komu-

zapanowala cisza, tak, że udalo się

bo w naszej dzielnicy nie

nikujemy i skąd czerpiemy informa-

nam nawet trochę pospać.

bylo tak intensywnych

cję. Widzimy to teraz. Na przyklad

dzialań. Ale gdy już

Jak taka sytuacja wplywa na

niektórzy oglądają rosyjską telewi-

się zaczęly, to bylo to

psychikę, na samopoczucie?

zję i sluchają rosyjskiego radia i mają

straszne. Czlowiek siedzi

calkowicie inny pogląd na to wszyst-

Powiem, że ma to wplyw na samopo-

odizolowany od innych

ko. Wydaje mi się, że żyją w alterna-

czucie. Jestem trochę szczęściarą, bo

w piwnicy, ciągle o tym

tywnej rzeczywistości i nie da się

w naszej dzielnicy nie bylo tak in-

zupelnie z nimi rozmawiać. Od tego

tensywnych dzialań. Ale gdy już się

myśli, wydaje mu się,

też bardzo dużo zależy.

zaczęly, to bylo to straszne. Czlowiek

że jest to koniec świata

siedzi odizolowany od innych, ciągle

i oczekuje śmierci.

Czy te proporcje się zmienialy:

o tym myśli, wydaje mu się, że jest

Wywiad z SOFIJĄ BUTKO,

rok 2004, 2014 i obecnie?

to koniec świata i oczekuje śmier-

docentem katedry Języka

Od 2016 roku podjęliśmy z mężem

ci. Mówię to szczerze. Próbowalam

Ukraińskiego Charkowskiego

decyzję, że od tej chwili rozmawia-

czymś się zająć, dawalam studentom

Uniwersytetu im. Wasyla

my wylącznie po ukraińsku. Ja roz-

online jakieś zadania, sprzątaliśmy,

Karazina. Rozmawial

mawialam i po rosyjsku, i po ukra-

gotowali, chodziliśmy na spacer. To

WOJCIECH JANKOWSKI.

ińsku. Ale mój mąż, który pochodzi

też bylo wypróbowanie, bo na space-

z obwodu donieckiego, rozmawial

rze nagle rozlegal się alarm. Stawali-

Proszę powiedzieć, jakie byly

wylącznie po rosyjsku. Pamiętam,

śmy pośrodku ulicy ­ i co robić dalej?

pierwsze Pani myśli 24 lute-

że w tym czasie, gdy zaczęlam mówić

Ale mój mąż spokojnie do tego pod-

go, gdy dowiedziala się Pani, że

po ukraińsku w miejscu publicznym,

chodzil i szliśmy dalej. W razie czego,

zaczęla się rosyjska agresja na

to niektórzy zachowywali się dziw-

mieliśmy padać na ziemię.

Ukrainę?

nie. Ale później ta sytuacja się zmie-

Czy naprawdę wydawalo się

bombardowany i niszczony. W Char-

niala i ustawa językowa z 2019 roku

Przede wszystkim, byliśmy zszoko-

Tak, jednoznacznie. Z wielką wdzięcz-

Pani, że śmierć przyjdzie?

kowie mieszkam od 2008 roku, od

sprzyjala temu, że ludzie uwolnili się

wani. Chociaż mieliśmy przeczucie

nością robilam te relacje, bo one też

początku studiów na uniwersytecie.

od dokonywania wyboru ­ mówili po

i oczekiwaliśmy czegoś niedobrego,

Tak, mialam takie myśli. Tylko, że

mialy dzialanie terapeutyczne.

ukraińsku bez żadnych zastrzeżeń.

ale do końca spodziewaliśmy się, że

podchodzilam do tego spokojnie, bo

A co najważniejsze

Czyli Pani przeprowadzka nie

Sprzyjalo to również proukraińskie-

nie będzie tej wojny, bo trudno so-

rozumialam, że jeżeli taki jest mój los,

­ chcę podziękować

byla związana z wydarzeniami

mu nastawieniu.

bie wyobrazić, aby w tym czasie na

to nic mnie nie uratuje. Mialam jed-

2014 roku?

takim poziomie rozwoju spoleczeń-

nak zawsze jasne myśli, że wszystko

Polakom za ich

Jakie  są  obecnie  nastroje

Nie. Moja mama przyjechala do mnie

stwa i świata, mogla wybuchnąć taka

będzie dobrze. I bylam spokojna.

wsparcie. Bardzo dobrze

w Siewierodoniecku?

przed wybuchem wojny.

okropna wojna.

teraz rozumiemy, że

Trudno to wszystko pojąć:

Myślę, że wielu ludzi wyjechalo

Tego ranka obudzil mnie mąż i po-

sami nie damy rady

Dlaczego mama przeprowadzila

z jednej strony może nadejść

stamtąd. Nie znam dokladnej sytu-

wiedzial: ,,Zaczęlo się!". Zaczęliśmy

i gdy slyszę, że my tu,

się do Pani?

śmierć, a z drugiej ­ są zajęcia

acji ogólnej, ale z moimi krewnymi,

zastanawiać się, co robimy dalej?

Ukraińcy, nie jesteśmy

online ze studentami.

Bo od jakiegoś czasu tamtejsze środo-

którzy stamtąd nie wyjechali, roz-

Podjęliśmy decyzję, że dopóki bę-

wisko zaczęlo być bardzo agresywne

mawiamy po ukraińsku. Gdy po raz

dzie spokojnie, będziemy coś robić

Próbowalam czymś zająć moich

sami, że mamy wsparcie

wobec wszystkiego, co ukraińskie.

ostatni bylam w Siewierodoniecku

i dzialać.

studentów, żeby nie musieli o tym

i pomoc materialną,

Bylo to pod koniec wiosny ­ począt-

na rodzinnym spotkaniu, to wszy-

wszystkim myśleć, lecz trochę skon-

psychologiczną

Dużo  czasu  spędzila  Pani

ku lata 2014 roku. Przyjechala do

scy zachwycali się, że rozmawiam

centrować się na czymś innym, nie

i duchową, to latwiej

w schronie czy piwnicy.

nas doslownie na dwa tygodnie, żeby

po ukraińsku i nie odbierali tego

myśleć o wojnie, o tych okropnych

jest żyć, latwiej sobie

wypocząć. Ale potem podjęla decyzję,

negatywnie.

Mieszkamy w prywatnym budynku

rzeczach, o wybuchach. Pierwszym

radzić w tej trudnej

że zostaje w Charkowie, bo i ja bylam

i mamy piwnicę. Bylo to o tyle wy-

ich zadaniem bylo przygotowanie, do

sytuacji. Z calego serca

Czy zgodzilaby się Pani z tezą, że

spokojniejsza, gdy mama byla obok.

godne, że nie musieliśmy gdzieś tam

wyboru, slownictwa polskiego ­ pro-

Putin dokończyl procesu ukra-

biegać, do metra czy schronu. Zrozu-

wadzę zajęcia z języka polskiego dla

za to wszystko dziękuję.

Więc Pani mama miala pro-

inizacji wschodu Ukrainy?

mieliśmy, że gdyby bylo bezpośred-

I roku ­ o wojnie, bo muszą sobie przy-

ukrainskie nastawienie?

Uważam, że tak. Powiem nawet wię-

nie trafienie, to nie damy rady, ale

swoić skojarzenia. Drugim zadaniem

Czy uważa Pani, że po tym

Tak, jest Ukrainką i przez caly czas

cej, chociaż jest to trudny temat, ale

w razie ogólnego ostrzalu będziemy

bylo wypracowanie na temat swoich

wszystkim ktoś jeszcze powie,

demonstrowala to i nie ukrywala się

slyszalam, że Polacy i Ukraińcy mają

chronieni od odlamków. W niektó-

planów po wojnie. Mialo to wywolać

że Rosjanie to ,,brackij narod"?

z tym w swoich wypowiedziach. Śro-

wiele pretensji do siebie i nie są przy-

re dni przebywaliśmy tam caly czas,

efekt pozytywny, kierując ich myśli

dowisko wokól nie zawsze podzielalo

Mam wielką nadzieję, że Ukraiń-

jaciólmi. Teraz uważam, że i tu po-

nawet do pólnocy, bo caly czas byl

ku pokojowej, spokojnej przyszlości

jej stanowisko, nie rozumieli jej i nie

cy zostali zaszczepieni na tę ,,bracką

mógl nam Putin, że zaprzyjaźniliśmy

alarm. Bylo to bardzo straszne, bo gdy

i planom na szczęśliwe życie.

popierali tego.

milość" na zawsze. Mam taką nadzie-

się bardziej, że jesteśmy rodziną i po-

slyszysz lecące nad glową samoloty,

Studentom, z którymi prowadzę zajęcia

ję. Wszyscy moi znajomi, którzy mieli

między Ukraińcami i Polakami jest

to siedzisz i modlisz się, aby ominąl

z języka ukraińskiego, poradzilam pro-

Jak to się dzialo, że ludzie

pozytywne, tolerancyjne podejście

wiele wspólnego.

cię najgorszy los. Ale nie wszystkich

wadzenie dziennika. Zauważylam to

mieszkający na tym samym

do Rosjan, teraz zrozumieli, że są to

ominąl... Niestety.

po sobie, że gdy mialam trudne dni, gdy

terenie, mówiący wprawdzie

Jakie ma Pani plany, bo rozma-

wrogowie. Obecnie rozpalila się nie-

bylam w depresji, w rozpaczy, to zapi-

po rosyjsku, ale mieli różne

wiamy we Lwowie?

Czy orientuje się Pani, ile czasu

nawiść do Rosjan. Przypuszczam, że

sywalam myśli, wydarzenia, odczucia,

poglądy?

spędzila Pani w tej piwnicy?

pozostanie niewielki procent ludzi,

Teraz wybieram się do Warszawy na

emocje. Zauważylam, że to pomaga, że

Jest to dość trudne pytanie i nie da się

którzy będą nadal myśleli po sta-

Uniwersytet Warszawski. Mam tam

Trudno powiedzieć, ile czasu. Ale

robi mi się lepiej. Byl to swoisty seans

na nie krótko odpowiedzieć. Ze swe-

remu, ale będzie ich bardzo, bardzo

staż. Planuję zostać tam swego rodza-

czlowiek jest istotą, która z czasem

samoterapii psychologicznej i pole-

go doświadczenia wiem, że gdy byla

niewielu.

ju ambasadorem ukraińskim, bo ro-

przyzwyczaja się, nawet do rze-

calam to moim studentom. Niektórzy

pomarańczowa rewolucja w 2004

zumiem, że zamiast siedzieć w schro-

czy najstraszniejszych. Początkowo

skorzystali z tej porady.

Czy pochodzi Pani z Charkowa?

roku, to w moim otoczeniu nie bardzo

nie, mogę dzialać lepiej w spokojnej

spędzaliśmy w piwnicy dużo czasu,

Nadawala Pani korespondencje

podobal się nam Juszczenko. Byli-

Nie, pochodzę z obwodu lugańskie-

atmosferze. Pragnę pomagać Ukra-

ale później zrozumieliśmy, że Char-

do Radia Wnet. Czy to też Pani

śmy bardziej po stronie Janukowy-

go, z miejscowości Siewierodonieck,

ińcom zza granicy i rozbudowywać

ków jest bardzo rozleglym miastem,

pomagalo?

cza. Taka byla prawda i nie ukrywam

który niestety w tej chwili jest silnie

nasze przyjacielskie stosunki.

więc nie znaczy to, że wlaśnie twoja

dzielnica zostanie zbombardowana.

Czy widziala Pani ostatnie

Nasluchiwaliśmy i jeżeli bylo cicho,

zdjęcia z Charkowa?

zostawaliśmy na górze, ale gdy coś

Gdy wyjeżdżalam z Charkowa, ta-

nadlatywalo, schodziliśmy do nasze-

kich zniszczeń nie widzialam. Nie

go ukrycia.

bylam w centrum. Ale jeżeli cho-

Czy w Pani dzielnicy byly

dzi o dzielnicę, w której mieszkam,

ostrzaly czy bombardowania?

to tylko w jednym miejscu są duże

zniszczenia ­ znajdowala się tam

Tak, byly. Obok naszego osiedla jest

uczelnia Sil Powietrznych Ukrainy.

fabryka i to ona byla celem ataku.

Zbombardowano tam jeden z gma-

W piwnicy przebywaliśmy do 4 nad

chów uczelni. Wygląda to okropnie.

ranem, bo przez caly czas dzielnica

Ale niektóre dzielnice wyglądają

byla ostrzeliwana intensywnie od

strasznie. Na szczęście sama tego

popoludnia, a już w nocy bombar-

DZIELNICA, W KTÓREJ MIESZKA SOFIJA BUTKO

nie widzialam.

dowano co pól godziny tak, że nawet