18

nr 8 (396) | 29.04. ­ 16.05.2022

Wspomnienia

www.kuriergalicyjski.com

Lwowski okres kardynala Mariana Franciszka Jaworskiego

Kościól rzymskokatolicki we Lwowie w latach 1945­1991  (cz. 5)

MARIAN SKOWYRA

Proboszcz i stróż katedry

o. Rafal Kiernicki OFM Conv

Po powrocie do katedry po

sześcioletnim  państwowym

zawieszeniu o. Rafal Kiernicki

OFM Conv w pierwszej kolej-

ności zatroszczyl się o należyty

wygląd świątyni poprzez sys-

tematyczne przeprowadzanie

zewnętrznych i wewnętrznych

prac remontowych, które odby-

waly się w latach 1969­1988.

Dbal również o piękno liturgii.

Slużyla temu od 1920 roku do-

skonala gra dobrze wyksztal-

CHÓR LWOWSKIEJ KATEDRY W OKRESIE KOMUNISTYCZNYM. PRZY

conego organisty Józefa Nowa-

ORGANACH ORGANISTA JÓZEF NOWAKOWSKI

kowskiego (1894­1990), który

tę funkcję pelnil w latach 1920-

w okresie komunistycznym,

Lyczakowskim jak i inne sio-

1990. Po nim funkcję tę przejąl

w tym również sprowadzenie

stry tego zgromadzenia pozo-

urodzony w 1943 roku w Mo-

przez o. Rafala do Lwowa hono-

stale po 1945 roku we Lwowie.

ściskach Bronislaw Pacan. Ks.

ratek oraz przywrócenie dzia-

Przelożona s. Elżbieta Walch-

Józef Krętosz tak o nim pisal:

lalności Franciszkanek Rodzi-

nowska troszczyla się o spra-

,,Od 1960 roku B. Pacan uczyl

ny Maryi.

wy bytowe proboszcza katedry.

się sztuki organistowskiej pod

Zajmowala się wyżywieniem,

Dzialalność żeńskich

kierunkiem J. Nowakowskiego,

praniem bielizny kościelnej.

zgromadzeń zakonnych

następnie po wyjściu z wojska,

Przez pewien czas prowadzila

od 1965 roku pobieral naukę

Po zakończeniu dzialań wo-

kancelarię katedralną, w któ-

w Państwowej Szkole Muzycz-

jennych, jak wynika z anali-

rej przepisywala bruliony ksiąg

nej we Lwowie na Wydziale

zy kronik zakonnych, znaczna

metrykalnych. Wlączyla się

Dyrygenckim z ukierunkowa-

część osób konsekrowanych,

w konspiracyjną katechiza-

niem na muzykę organową. Od

zwlaszcza zakonów posiada-

cję oraz uczyla wskazanych

1960 roku gral już w katedrze

jących wielowiekową tradycję

przez proboszcza mlodzień-

O. RAFAL KIERNICKI. LATA 50. XX WIEKU

na organach samodzielnie jako

przebywania we Lwowie wraz

ców historii, języka polskie-

pomocnik organisty. Po śmierci

z wlasnymi klasztorami i ko-

go i francuskiego. Dla katedry

siedemdziesiątych bezhabitowe

pozostalo tu 5 sióstr. Byly to: s.

mistrza, od 1990 roku objąl jego

ściolami, wyrażala chęć pozo-

także wypiekala hostie. Przez

siostry honoratki Niepokalane-

Maria Kotla (pseud. Bomba), s.

stanowisko".

stania na miejscu. Jednak pod

pewien czas byla też szafarzem

go Serca Maryi i inne. Aby nie

Michalina Rybka, s. Karolina

Na szczególną uwagę zaslu-

naciskiem wladz byly zmu-

nadzwyczajnym komunii św.

zwracać uwagi niepożądanych

S(o)roka, s. Wiktoria Nizio i s.

guje fakt, że katedra jako je-

szone wyjechać z miasta. Od-

gdyż jak wiele innych wówczas

osób, w zakrystii kanonicznej,

Maria Kurek. Ich dom byl jed-

den z nielicznych kościolów

ważną postawę przyjęly trzy

wyznaczonych przez o. Rafa-

idąc najczęściej po 2­3 osoby,

nym z nielicznych we Lwowie,

na terenach obecnej Ukrainy

siostry zakonne, które w 1946

la kobiet nosila, dla niepozna-

po mszy św. o godz. 7:30 odbie-

gdzie gromadzila się konspi-

od 1950 roku posiadala wlasny

roku udaly się do lwowskie-

ki w razie rewizji w pozlacanej

raly one przygotowane przez o.

racyjnie lwowska inteligencja

chór, a z okazji 50-lecia pracy

go pelnomocnika ds. religij-

puderniczce, komunię dla osób

Rafala pudeleczka z jedną ho-

i mlodzież, zwlaszcza w roczni-

organista Józef Nowakowski

nych kultów z prośbą o pozwo-

chorych. Byla też ostatnią sio-

stią i zanosily ją pod wskazany

ce narodowe i święta religijne.

otrzymal od papieża Pawla VI

lenie na pozostanie we Lwowie,

strą zakonną z przedwojennych

adres. Funkcję cyborium po-

Przez ich dom również przeka-

specjalne  blogoslawieństwo.

motywując tę chęć podeszlym

lwowskich zgromadzeń żeń-

czątkowo pelnily pudernicz-

zywano paczki żywnościowe

Pierwotnie byl to chór męski,

wiekiem. Byly to: s. Zofia Lak-

skich, gdyż zmarla po ciężkich

ki. Później wykonal je zaufany

dla lagierników, a wracający

a od 1971 roku ­ chór miesza-

czyńska, sakramentka; s. Józefa

cierpieniach 24 lutego 1971

zlotnik". Ważne jest świadectwo

z lagrów Polacy znajdowali tutaj

ny. Przez pewien czas Nowa-

Wirbal, franciszkanka; s. Zofia

roku, a jej pogrzeb odbyl się

jednej z pań roznoszących ko-

pierwsze schronienie. Siostry

kowski  prowadzil  również

Lasoń, felicjanka. Jednak odpo-

w katedrze 27 lutego 1971 roku,

munię św. do chorych ­ dr Ja-

pomagaly również w zalatwie-

kancelarię parafialną oraz do

wiedź państwowego urzędni-

po czym jej cialo zlożono w gro-

dwigi Jamrozówny, która jako

niu dokumentów dla powraca-

1974 roku pelnil urząd prezesa

ka byla przecząca i wszystkie

bowcu zgromadzenia na Cmen-

pracownik szpitala roznosi-

jących do Polski lagierników.

komitetu kościelnego katedry.

te siostry niebawem musialy

tarzu Lyczakowskim.

la komunię chorym w szpitalu.

W pamięci mieszkańców Lwo-

Po śmierci zostal pochowa-

opuścić Lwów. Do polowy 1946

Przy tej okazji należy zauwa-

,,Personel medyczny ­ mówila dr

wa szczególnie zapamiętala się

ny na Cmentarzu Lyczakow-

roku przetrwaly siostry szaryt-

żyć, że jeszcze na dlugo przed

Jamrozówna ­ często wykony-

s. Wiktoria Nizio, która opie-

skim we Lwowie. ,,Chór, dobra

ki pracujące w lwowskim Szpi-

rozpoczęciem  obrad  Soboru

wal funkcję świeckich szafarzy,

kowala się mogilami kaplanów

gra na organach oraz wyczucie

talu Powszechnym ,,Pijarzy"

Watykańskiego II, we Lwowie

choć wtedy nie znalyśmy jesz-

i Obrońców Lwowa na Cmen-

duszpasterzy ­ pisal ks. Krętosz

przy ul. Glowińskiego 7 i przy

byla znana funkcja nadzwy-

cze tej nazwy, nosilyśmy hostie

tarzu Janowskim we Lwowie.

­ w tym szczególnie probosz-

Szpitalu dla umyslowo chorych

czajnego szafarza Eucharystii.

w malych puderniczkach, odpo-

S. Maria Kotla ubierala w kate-

cza, na piękno muzyki, zaowo-

na Kulparkowie. Do 14 czerwca

Tak o tym pisal ks. Józef Krętosz:

wiednio przerobionych. Czasem

drze glówny oltarz, przynosila

cowaly wzorowym i żywym

1946 roku wedlug niepewnych

,,Poslugę tę pelnily m.in.: s. Elż-

kilka z nas czekalo w zakrystii,

proboszczowi do ,,rafalówki" je-

wykonywaniem śpiewu w ka-

danych we Lwowie mialo pra-

bieta Walchnowska (Sacré Co-

a ksiądz po skończonej mszy św.,

dzenie oraz troszczyla się o inne

tedrze. Przybywający do niej,

cować trzy siostry slużebniczki

eur), dr J. Jamrozówna, w latach

wynosząc kielich pod welonem,

niezbędne potrzeby.

glównie w czasach ZSRR wier-

starowiejskie.

mial na nim sporo tych puder-

Doskonale w strukturę ko-

ni, wywodzący się ze zróżni-

Wysiedlenie przetrwalo pięć

niczek, które przytrzymywal

munistycznej rzeczywistości

cowanych środowisk o różnym

sióstr ze zgromadzenia sióstr

drugą ręką, żeby nie pospada-

wpisaly się Male Siostry Nie-

wyczuciu na kulturę muzycz-

Sacré Coeur, które swój dom

ly. W czasie, gdy mu nie wolno

pokalanego Serca Maryi (hono-

ną, wlączali się w rytm liturgii.

mialy we Lwowie przy pl. Św.

bylo odprawiać, urządzaliśmy

ratki). Starania o ich przybycie

Msza św. w niedzielę, święta

Jura. Zgromadzenie to prowa-

to inaczej. Ojciec Rafal klęczal

podjęto w 1957 roku. Pierwsze

oraz w tygodniu odprawiana

dzilo gimnazjum, liceum oraz

na klęczniku w kaplicy św. Judy

honoratki dotarly do Lwowa

byla w calości majestatycznie,

szkolę ludową. Po wysiedleniu

Tadeusza, czekając na peniten-

w 1969 roku. Pierwszą siostrą

bez pośpiechu, śpiewana. Nigdy

z wlasnego domu siostry za-

tów. Ja przychodzilam wcześniej

przybylą do Lwowa byla s. Bo-

nie slyszano solowego śpiewu

mieszkaly przy pl. Bernardyń-

i klękalam kolo tego klęcznika.

żena Anastazja Roj-Rudnicka

organisty przy milczeniu czy

skim u wylotu ul. Piekarskiej.

Ojciec Rafal szedl najpierw do

(1945­2021). Początkowo sio-

slabym udziale wiernych. Za-

Przelożoną domu byla s. Elżbie-

kaplicy Najświętszego Sakra-

stry mieszkaly we wlasnych

angażowanie proboszcza, or-

ta Walchnowska (+24. 02. 1971).

mentu, wkladal hostie do puder-

domach, a po ofiarowaniu przez

ganistów i chóru mialy istotny

Wygnania z miasta uniknę-

niczek, przynosil do klęcznika,

o. Rafala części swego domu, za-

wplyw na piękno odprawia-

ly również: s. Baillot d`Etivau,

dawal mi, ja oddawalam puste

mieszkaly przy ul. Kwitki Osno-

nej liturgii, która umożliwiala

(Francuzka) zmarla 18 X 1955

pudeleczka".

wianenki 12, gdzie również po-

czynne przeżywanie jej nawet

wolano nowicjat dla przyszlych

roku, s. Teresa Schwarz (+ 28.

Siostry św. Zyty pierwotnie

osobom przypadkowo w niej

kandydatek. Przelożoną domu

11. 1963), s. Maria Barbe (+29.

mialy swój dom przy ul. Bla-

GRÓB S. ZOFII ZE ZGROMADZENIA

uczestniczącym".

w latach 1969­1991 byla też s.

06. 1963) i s. Helena Czajkow-

charskiej, a po wysiedleniu za-

SIÓSTR FRANCISZKANEK

Wyjątkowe znaczenie dla

Bożena Anastazja Roj-Rudnic-

ska, która zmarla jako pierw-

mieszkaly przy ul. Slowackiego

RODZINY MARYI, ZMARLEJ

Lwowa miala dzialalność żeń-

ka. Jedną z pierwszych kan-

sza 27 stycznia 1946 i zosta-

5. Po zakończeniu wojny podob-

W 1981 ROKU. POCHOWANA NA

skich zgromadzeń zakonnych

dydatek do zgromadzenia byla

la pochowana na Cmentarzu

nie jak w przypadku sercanek

CMENTARZU W BRZUCHOWICACH