14

nr 22 (410) |29.11­12.12.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Lwowskie zabytkowe dzwony kościelne (cz. 4)

Przy ulicy Piekarskiej

obok zabudowań

Akademii Medycznej

w latach 1888­1889 zostal

zbudowany kościól ojców

zmartwychwstańców.

Fasada glówna

usytuowana wzdluż

malowniczego podwórka

wewnętrznego, zaś

od ulicy Piekarskiej

do korpusu świątyni

przybudowano

trzykondygnacyjną wieżę

­ dzwonnicę. W 1889 roku

zakupiono trzy dzwony,

odlane w firmie Petera

KOŚCIÓL OJCÓW ZMARTWYCHWSTAŃCÓW

Hilzera w austriackim

Wiener-Neustadt.

Na rogu ulic Gródeckiej

jeden z nich, odlany w 1728 roku,

Niestety informacja o ich

i Janowskiej (obecnie

zostal zwolniony od rekwizycji.

Dzwon ten o średnicy 0,6 metra,

wadze i rozmiarach jest

T. Szewczenki)

wysokości prawie 1 metr, z cy-

w różnych źródlach

w XVIII stuleciu zostal

rylicznym napisem ,,Roku Bo-

niezgodna.

zbudowany murowany

żego 1728", na pewno trafil do

kościól pw. św. Anny.

kościola sakramentek z jednej

Drewniany kościólek

cerkwi greckokatolickiej po jó-

JURIJ SMIRNOW

poza murami miasta

zefińskiej akcji kasacyjnej. We-

Uważamy, że najbardziej

dlug K. Badeckiego, na plaszczu

powstal w tym miejscu

wiarygodnymi są archiwalne

dzwonu znajdowaly się ,,pięk-

już w 1507 roku, zaś

notatki dra Karola Badeckie-

nie modelowane archaiczne

w latach 1670-1671

go, zrobione w 1916 roku, pod-

dwa wizerunki: Matka Boska

zbudowano murowaną

czas rekwizycji dzwonów. We-

z Dzieciątkiem w owalnej man-

świątynie razem

dlug niego, największy dzwon

dorli plomienistej i św. Anna.

z klasztorem ojców

o średnicy 0,7 metra, mial wagę

Drugi dzwon o wadze 83,5 kg

KOŚCIÓL SAKRAMENTEK

augustianów-eremitów.

200 kg. Czapkę dzwonu zdobil

zostal zarekwirowany 18 grud-

bogaty neobarokowy fryz. Po

nia 1916 roku. Byl to dzwon z la-

oprócz czterech malych dzwo-

dzwon okazaly, ulany na cześć

W latach 1853­1862

jednej stronie plaszcza dzwo-

cińskim napisem, którego czas

nów, ustawiono podczas ostat-

cudownego obrazu Maryi Pan-

od frontu kościola

nu znajdowal się owalny stem-

powstania K. Badecki ocenil na

niej restauracji kosztem miej-

ny w Hodowicy w roku 1853

dobudowano wieżę,

pel fabryczny z napisem: ,,Pe-

początek XVIII wieku. W 1917

skim, także zegar wybijalny

i drugi podobny z tegoż samego

na której ustawiono

ter Hilzer. K. K. Hof Glocken

roku dzwon zostal zabrany przez

z ukazującymi na trzy strony

roku i kościola. Ludwik Jaro-

zegar o trzech tarczach

Giesser in WR Neustadt 1889"

wladze wojskowe. 27 stycznia

tablicami (cyferblatami). Naj-

szewski odlal dzwon dość wiel-

i zawieszono cztery

i z austriackim orlem cesar-

1917 roku zabrano również trze-

dawniejszy oraz największy

ki w roku 1855". Dzwon Jana

skim. Po drugiej stronie plasz-

ci dzwon o wadze 36 kg, z cyry-

z dzwonów tutejszych oko-

Jaroszewskiego z kościola św.

dzwony.

cza dzwonu umieszczona byla

licznym napisem ,,Roku Boże-

lo 112 funtów ważący, odlany

Anny ważyl 65 kg i byl o śred-

plaskorzeźbiona postać Matki

go 1730". Najmniejszy dzwon

W 1871 roku Antoni Sch-

w roku 1603, dwa inne mniej-

nicy 0,55 metra. Na plaszczu

Boskiej. Dzwon zostal zarekwi-

o wadze 32 kg pochodzil również

neider,  znany  krajoznawca

sze bez napisów i oznaczenia

dzwonu znajdowal się napis la-

rowany 18 grudnia 1916 roku

z XVIII wieku i zostal zabrany 18

lwowski, tak opisal dzwony

roku; trzeci najmniejszy prze-

ciński: ,,Fusa per Joannem Ja-

przez austriackie wladze woj-

grudnia 1916 roku.

u św. Anny: ,,W wieży frontowej

dziwnego dźwięku i kompozy-

roszewski, Anno Domini 1841",

skowe na potrzeby wojenne.

cji, lany w roku 1841 przez Jana

również wykonany w plasko-

Dzwon drugi o wadze 123 kg,

Jaroszewskiego w Lubaczowie".

rzeźbie wizerunek św. Anny

o średnicy 0,61 metra, byl ozdo-

O dzialalności ludwisarza

i fryz o motywach geome-

biony jak i pierwszy, większy

Jana Jaroszewskiego zachowaly

trycznych. Dzwon zostal za-

od niego, takim samym orna-

się dość skromne wiadomości.

rekwirowany w grudniu 1916

mentem i owalnym stemplem.

Na rynku galicyjskim aktyw-

roku przez austriackie wladze

Na plaszczu znajdowal się wize-

nie dzialal w latach 40­60. XIX

wojskowe. Z rekwizycji zostal

runek św. Michala Archaniola.

wieku najpierw w Bóbrce kolo

wylączony tylko zabytkowy

Ten dzwon zostal zarekwirowa-

Lwowa, później w Lubaczowie,

XVII-wieczny dzwon o śred-

ny 14 sierpnia 1916 roku.

gdzie zaslużyl na wielki szacu-

nicy 0,55 metra z napisem la-

Trzeci dzwon, najmniejszy,

nek i autorytet, pelniąc funk-

cińskim: ,,Sonet Vox Mea in

o wadze 48 kg, o średnicy 0,47

cję przelożonego gminy. We-

Arribus Tvis Domine 1663". Na-

metra, zdobila plaskorzeźba

dlug t. 23 ,,Kościoly i klasztory

tomiast podobny dzwon o wa-

przedstawiająca Ukrzyżowa-

rzymskokatolickie  dawnego

dze 53 kg i średnicy 0,5 metra

nie. Dzwon ten byl najpierw

województwa ruskiego" ( Kra-

zostal zarekwirowany 18 grud-

zostawiony, zaś później, 19 lip-

ków, 2015 r.), Jan Jaroszyński ,,...

nia 1916 roku. Dr Karol Badecki

ca 1917 roku, zabrany podczas

wykonal dzwony do kościolów:

uważal, że dzwon ten mógl być

trzeciej rekwizycji austriac-

św. Anny we Lwowie (1841),

odlany również w 1663 roku

kiej. W lutym 1917 roku zare-

Reformatów w Sądowej Wisz-

w ludwisarni Andrzeja Franke,

kwirowano czwarty dzwon,

ni (o wadze 40 kg, 1858 i o wa-

jak i dzwon o wadze 50 kg, któ-

zawieszony na dzwonnicy ko-

dze 20 kg w 1859) i parafialnego

ry zostal przekazany do kościo-

ścielnej, o wadze 60 kg. W za-

w Tarnorudzie Polskiej... Przelal

la ojców reformatów przy ulicy

mian zabranych dzwonów wla-

dzwony z kościolów Bernardy-

Janowskiej jako kompensata za

dze wojskowe przekazaly ojcom

nów we Lwowie (,,Św. Jan z Du-

zabrane u nich cztery dzwony.

zmartwychwstańcom  stary,

kli", 1842, wykonany w Bóbrce)

W kościele św. Anny zostala też

o wadze 47 kg, dzwon z katedry

oraz parafialnego w Komarnie

sygnaturka, zawieszona w la-

ormiańskiej.

(o wadze 10 cetnarów, 1865)".

tarni na dachu świątyni, odla-

Przy sąsiednim placu Sa-

W 1916 roku wspominal o nim

na w 1871 roku w ludwisarni

kramentek znajduje się XVIII-

lwowski krajoznawca Bogdan

Zygmunta Mozera. Rekwiro-

-wieczny kościól i klasztor pp.

Janusz w jednym ze swoich ar-

wano również dwa dzwony

sakramentek. Wieże dzwon-

tykulów poświęconych rekwi-

zegarowe, jeden do wybijania

nicy dobudowano do korpu-

zycji dzwonów: ,,Jan Jaroszew-

godzin o wadze 83 kg, drugi

su świątyni dopiero w latach

ski pracowal najprzód w Bóbrce,

mniejszy o wadze 48 kg, do wy-

1884­1887. Wtedy też zawie-

a następnie w Lubaczowie, a po

bijania kwadransów. W 1925

szono na niej cztery zabytkowe

nim Ludwik Jaroszewski... Jana

roku parafia zebrala pieniądze

XVIII-wieczne dzwony. Pod-

Jaroszewskiego  znajdujemy

na trzy nowe dzwony, które za-

czas I wojny światowej tylko

dzwon dość duży z 1852 roku;

mówiono w ludwisarni Rudolfa

KOŚCIÓL ŚW. ANNY