18

nr 22 (410) |29.11­12.12.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Legendy starego Stanislawowa  (62)

pojechal w góry, kupil tam sześć

IWAN BONDAREW

szarych skórek i uszyl mi futro.

Nie wszystko zloto,

Podoba mi się, jak ubiera pan

co się blyszczy

stanislawskie damy.

Pisaliśmy kiedyś, że w ko-

Kuśnierz przyjąl pieniądze

ściele ormiańskim w Stanisla-

i zacząl wypisywać kwit. ,,Nie

wowie znajdowal się cudowny

trzeba mi papierków ­ powie-

obraz Matki Boskiej. Wslawil

dziala pani Luba, ­ jeszcze ża-

się on wieloma uzdrowienia-

den mężczyzna mnie nie oszu-

mi i byl znany w calej Polsce.

kal. Nie myślę, aby byl pan

W 1937 roku miala miejsce jego

pierwszy".

koronacja. Z tej okazji na fron-

Ta wiadomość rozeszla się

tonie świątyni umieszczono

po mieście. Kuśnierz pojechal

jego powiększoną kopię, autor-

w góry, a gdy wrócil, Orlowa już

stwa inż. Leopolda Simika.

byla na występach w innym mie-

ULICA, KTÓREJ NIKT NIE ZNA

Po wojnie Polacy i Ormianie

ście. Biedak tak przejąl się tym

Na odwrocie zdjęcia wid-

zmuszeni byli opuścić miasto.

austriackie zabudowania, nawet

zamówieniem, że gonil aktorkę

LEOPOLD SIMIK OZDABIA

Proboszcz kościola Kazimierz

nieje napis: ,,Ogólny widok uli-

chodnik z plyt z trembowelskie-

po calym Związku. Aż wresz-

CUDOWNY OBRAZ

Filipiak zabral ze sobą relikwię.

cy w m. Stanislaw". Ale co to za

go piaskowca. Nikt jednak do-

cie dopadl ją, zdjąl miarkę i uszyl

Gdy wszystkie rzeczy byly już

ulica ­ powiedzieć trudno. Kra-

zabudowy przewyższal obecny.

kladnie nie wie, gdzie to jest. Je-

futro. Mieszkańcy Stanislawa

spakowane, do księdza podszedl

joznawcy, filokartyści, ludzie,

W jednej z sal, w kierunku ka-

żeli ktoś wie ­ proszę, napiszcie!

byli dumni ze swego mistrza, gdy

oficer NKWD i zażądal oddania

interesujący się historią miasta,

wiarni ,,Traktyr ratusz" (dawny

w dzień wyborów do Rady Naj-

Tajemnica podziemnego

obrazu, bowiem ,,posiada on

a nawet taksówkarze, nie mogą

,,Galant") bylo zejście do praw-

wyższej zobaczyli w kronice Lu-

tunelu

znaczną wartość artystyczną

dokladnie określić, jaki zakątek

dziwego podziemnego kory-

bow Orlową w szarych karpac-

i materialną". Pomocnicy księ-

miasta sfotografowal general.

Po mieście od dawna krążą

tarza. Byl on zasypany ziemią,

kich karakulach. Na sali kinowej

dza zaczęli powoli odwiązywać

Ktoś twierdzi, że podobno jest

opowieści o licznych podziem-

orientacyjnie w stronę Bystrzy-

rozlegly się okrzyki: ,,Nasze fu-

walizy, a wówczas o. Kazimierz

nych korytarzach, które mogą

cy, więc mimowolnie przycho-

to widok ul. Cymbaluka przed jej

tro! Nasze futro! Panie kuśnierz,

odważyl się na niebywaly czyn.

prowadzić czy nie aż do Ha-

dzil na myśl ,,halicki kierunek".

zabudową, inni ­ że jest to per-

przecież to nasze futro!".

Wskazal oficerowi kopię ob-

licza. Gdy kolo Muzeum Kra-

Tajemnicę tego korytarza

spektywa ul. Konowalca, lub

Beczka

razu na kościele i powiedzial,

joznawczego zapadl się asfalt,

odkryla byla dyrektor Muzeum

początku Wowczynieckiej. Jed-

że zabrać go nawet by nie mógl,

każdy chętny mógl tam zejść.

Aleksandra Sinica. Okazuje

Na rynku stoi popularny bar

nak przy dokladnym obejrzeniu

bo jest mocno przymocowa-

Później okazalo się, że są

się, że po wojnie parter ratusza

piwny ,,Beczka". Zaklad otwar-

zdjęcia staje się jasne, że to nie

ny do ściany. Oficer nie uwie-

zajmowal sztab obrony cywil-

to przed kilku laty. Ale to nie

to podziemia starego ratusza

są te miejsca. Musi być to gdzieś

rzyl. NKWD-ziści sprowadzili

nej. W piwnicy urządzili so-

z 1871 roku, który wielkością

pierwsza ,,beczka" w naszym

w centrum: szeroka jezdnia,

samochód strażacki z drabiną

bie schron (do dziś zachowaly

mieście.

się masywne metalowe drzwi).

1 maja 1947 roku przewodni-

i jakiegoś ,,fachowca", aby po-

Wedlug zasad budowy schro-

czący obwodowego stowarzy-

twierdzil, że replika pokryta

nów, na wypadek zawalenia

szenia konsumentów towarzysz

jest prawdziwym zlotem. Gdy

glównego wejścia, powinno być

Oleksijenko postanowil wybu-

mężczyzna wspiąl się po drabi-

zapasowe. Tak więc, urządzając

dować restaurację ,,Karpaty".

nie, zza chmur wyjrzalo slońce

schron, przekopano okolo 10 m

Jako reklamę nowego zakla-

i Matka Boska na kościele za-

w kierunku pólnocnej strony

du zapragnąl zrobić olbrzymią

jaśniala w slońcu. Fachowiec

rynku. Wyjście bylo ,,zamasko-

beczkę. Za 25 tys. rubli specja-

krzyknąl, że wszystko jest

wane" zwyklym wlazem ka-

liści mu taką beczkę wyprodu-

w porządku i zloto jest praw-

nalizacyjnym na środku jezd-

kowali. Z restauracją coś jednak

dziwe, wówczas oficer zostawil

ni. Z czasem lokalizację sztabu

poszlo nie tak. Beczkę początko-

księdza w spokoju.

przeniesiono, wszystko się za-

wo umieszczono w centrum, ale

Po tym incydencie ojciec

walilo i o schronie zapomniano.

jak pisze ,,Przykarpacka Praw-

Kazimierz nie mial odwa-

da" ­ ,,swoim wyglądem od-

gi wywieźć obrazu osobiście.

Lubow Orlowa

straszala mieszkańców", więc

Przekazal go innej rodzinie or-

Po ukazaniu się filmu ,,We-

przeniesiono ja w inne miejsce.

miańskiej, która w 1946 roku

sola  mlodzież"  (,,Весёлые

Po kilku takich przenosinach

szczęśliwie wywiozla obraz

ребята") w 1934 roku, od-

wyrób, godny Księgi Rekordów

do Polski. Teraz oryginal cu-

twórczyni glównej roli zostala

Guinnessa, znalazl się w parku.

downego obrazu odbiera cześć

gwiazdą. Na dlugie lata stala się

Wówczas na naradach w orga-

w kościele pw. świętych Piotra

nach wladzy dyrektor parku

wizerunkiem sowieckiego fil-

i Pawla w Gdańsku.

skarżyl się, że drewniane mon-

mu i seks-symbolem epoki.

Poznajcie tę ulicę

Mowa tu o Lubow Orlowej,

strum odstrasza dzieci, a mat-

Pulkownik Petro Werszyho-

kobiecie-legendzie, którą za-

ki z wózkami omijają go z dale-

ra byl zastępcą d/s wywiadu so-

chwycali się miliony mężczyzn

ka. Dyrektor zostal uslyszany

wieckiego oddzialu partyzanc-

i której zazdrościly miliony

i beczka wywędrowala na po-

kiego Kowpaka. Przed wojną

kobiet. Wówczas ludzie sztuki

dwórko jednej z posesji przy

byl aktorem i reżyserem studia

wiele podróżowali po kraju, spo-

obecnej ul. Króla Daniela. Ale

filmowego w Kijowie, a póź-

tykali się z prostymi ludźmi i na

okazalo się, że mieszkańcy tego

RYSUNEK STANISLAWOWSKIEGO RATUSZA

niej opublikowal wspomnienia

wszelkie sposoby wprowadza-

domu też nie byli zachwyceni

no propagandowe kino w masy.

o rajdzie partyzanckim, który

reklamą nieistniejącej restaura-

Lubow nie ominęla też Stani-

zakończyl się w Karpatach.

cji. Beczkę odstawiono na rynek

Oprócz tego Werszyhora byl

slawa. Byl to rok 1946 lub 1947.

i aby nie straszyla przechod-

też fotografem. Nie rozstawal

O tej wizycie wspomina ówcze-

niów, zostala do polowy wkopa-

sna mieszkanka miasta Ewelina

się ze swoim FED-em, dzięki

na w ziemię. Teraz przypomina-

któremu zrobil wiele unika-

Tarejewa:

la gigantyczny śmietnik, z czego

­ Do Stanislawa na wystę-

nych zdjęć. Po wojnie, już ge-

niebawem skorzystali miesz-

neral Werszyhora, przyjeżdżal

py przyjechala Lubow Orlowa.

kańcy  okolicznych  domów

na Przykarpacie w poszuki-

Wiedzą państwo, że Karpa-

i pracownicy sąsiedniej knajpy

waniu grobu swego komisa-

ty slyną ze swych karakulów.

Kurta, którzy regularnie wrzu-

Niegdyś slużyly jako walu-

rza Rudniewa. Z tej wizyty

cali do niej śmieci i zlewali nie-

w Archiwum obwodowym za-

ta. W wielkie dnie targowe ­

czystości. Tu na alarm uderzyla

chowaly się zdjęcia z widoka-

we czwartki ­ gdy wracalo się

prasa lokalna ­ ,,w historycz-

mi Stanislawowa z lipca 1946

z targu, sąsiedzi obowiązkowo

nym centrum miasta powstala

roku. Wśród nich są dwa wi-

pytali: ,,Byla paniusia na ryn-

kloaka i plac powoli zamienia się

doki na pomnik Mickiewicza,

ku? Jaki dziś kurs na karakuly?".

w grzęzawisko".

skwer na ul. Grunwaldzkiej

Po występie i otrzymaniu ho-

Nareszcie, w kwietniu 1948

w stronę obecnej ul. Szpitalnej.

norarium, Lubow Orlowa udala

roku, na lamach ,,Przykarpac-

Są to widoki znane każdemu

do kuśnierza, wręczyla mu pie-

kiej Prawdy" szef konsumen-

mieszkańcowi miasta, ale jest

niądze i powiedziala: ,,Myślę, że

tów donosil, że beczkę zdemon-

jedno zdjęcie, które wywoluje

to wystarczy. Chcę prosić o malą

tują, a w jej miejscu otwarty

pytanie; gdzie to jest?

przyslugę. Chcialabym, aby pan

zostanie kiosk z piwem.

PANORAMA STANISLAWOWSKIEGO RYNKU