26

nr 22 (410) |29.11­12.12.2022

Z przedwojennej prasy

www.kuriergalicyjski.com

Felietony ,,Z ulic Lwowa"

W kilku różnych pismach

znajdzie w miastach liczących

naci przywożą do miasta... bo

lwowskich z lat 1930.

200 tysięcy mieszkańców. Przy-

wiedzieć musza, że nać sluży do

znaję, że w warunkach powojen-

poprawy bruku ulicznego!

trafilem na artykuly,

nych trudno od razu wszystko

Przy zamiataniu, ulic natu-

opisujące lwowskie ulice.

naprawić, ale robiąc częściowo,

ralnie albo się nie polewa zupel-

Różne jest podejście

trzeba robić doskonale, a nie la-

nie, albo też kropi ­ jak ksiądz

autorów do tematu, ale

tać po dyletancku. W ten bowiem

kropidlem. W ten sposób wpro-

lączy ich wspólny temat

sposób postępując, wyrzuca się

wadza się dwie oszczędności:

­ troska o dobro wspólne

pieniądze za okno!

wody i mniejszą ilość śmieci się

Odpowiednie organa powin-

wywiezie, bo większość rozpy-

i wrażliwość na to, co

ny zrozumieć, że środki komu-

li się swobodnie i będzie przez

dzieje się wokól.

nikacyjne w obrębie miasta są

pluca przechodniów wchlo-

do pewnego stopnia regulato-

nięta. Np. mieszkaniec Lwowa

OPRACOWAL

rem cen artykulów spożyw-

okna musi mieć stale herme-

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

czych i opalowych. Na ulicach

tycznie zamknięte, zwlaszcza

Ten material jest bardzo ak-

Lwowa można niestety bardzo

gdy partia robotników ulicę

tualny ­ przyznacie mi Państwo

często zauważyć rozbity wóz,

porządkuje. Czy i przed miesz-

ZIMĄ NA AKADEMICKIEJ NIE WIDAĆ BRUDU I ŚMIECI ­ WSZYSTKO

rację po jego przeczytaniu...

zagradzający drogę i tamujący

kaniem kierującego organu tak

PRZYKRYL ŚNIEG

ruch uliczny, wiozący do mia-

slabo ulicę polewają przed za-

Z ulic Lwowa

chodnik pod ogrodem przy-

Kawalki papieru, lupiny ziem-

sta artykuly pierwszej potrze-

miataniem ­ nie wiem, ale jeśli

Miasto bohaterskie ma rzad-

należnym do Ossolineum. Do

niaczane, odpadki z owoców,

by, lub z dworca material opalo-

tak samo postępują... niechże p.

ko spotykane w świecie polo-

niedawna do wspomnianego

szklo, rozbite naczynia żelazne

wy. Zniszczenie wozu i uprzęży

kierownik przyjmie od piszą-

żenie geograficzne, zaś wzgórza

przybytku narodowego można

emaliowane, często mial węglo-

odbija się w dwójnasób na cenie

cego wyrazy wspólczucia.

dają bardzo urozmaicone wido-

bylo jedynie lodzią przez blotną

wy, wreszcie wlaściwe śmiecie

warzyw i t.p., względnie podnosi

O ile chodnik i ulica pozosta-

ki. A piękno widoków potęgują

kalużę doplynąć... Dziś radzę

i popiól, sadza i tp. Nikomu na

cenę dowozu. A cóż dopiero po-

wiala wiele do życzenia, o tyle

zadrzewione place, ogrody i za-

zachować ostrożności na chod-

myśl nie przyjdzie spalić pod

wiedzieć o biednych koniach,

gdy wzrok przechodniu podnie-

miejskie parki.

niku, bo...

kuchnią papiery, a lupiny ziem-

smaganych bezlitośnie batem,

siesz, zaraz ci wpadnie w oczy

I byloby rajem zamiesz-

Lecz nie należy się dziwić

niaczane spalane oczyszcza-

pracujących ponad sily i zdzi-

,,piękno" malo znane w świecie

kanie we Lwowie, gdyby nie

mieszkańcom, zanieczyszcza-

ją piec kuchenny ze sadzy, toż

czających się bardzo szybko!

cywilizowanym. Są to arabe-

pewne braki, które zatruwają

jącym ulice i chodniki, gdy we

samo odpadki z owoców.

Niechże mieszkaniec Lwowa nic

ski, hieroglify, napisy koślawe,

życie nie tylko nielicznej gar-

Lwowie wladze tolerują, względ-

Tragicznie wygląda operacja

dziwi się, że producent wiejski

umieszczane kredą, wapnem,

stce estetów, ale każdemu oby-

nie polecają gromadzenie śmieci

wypróżniania koszów z śmie-

tak drogo sprzedaje plody roli

blotem na cokolach kamienic,

watelowi miasta milującemu

w artystycznie rozrzucanych

ciem w czasie największego

i ogrodów, które to plody w na-

przez drobną dziatwę... Nikt nie

porządek. W ogrodach i par-

kupach, przypominających źle

ruchu ulicy: dzieci do szkól,

iwnem pojmowaniu mieszczu-

zwróci uwagi tym istotom, gdy

kach poumieszczano wpraw-

ulożone stosy nawozowe. Z ulicy

urzędnicy do biur itd. i odrzu-

cha na wsi darmo rosną, bo tak

się tą babraniną zabawiają, co

dzie tablice z napisami do P. T.

na ulicę przywozi taki jegomość

canie niby to pustych koszów.

na drodze dojazdowej (które

gorsza, nikt tych napisów, nieraz

Publiczności, wzywające do

od zamiatania i porządkowania

Kosz rzucony z góry wozu lub

przed wojną byly doskonale), jak

niecenzuralnych, nie usunie...

opieki i ochrony na plantach,

wózek śmieci, blota dość cuch-

auta podskakuje, a pyl oraz

i w samym Lwowie przy braniu

Z wyższych kondygnacji,

ale takich tablic przeciętny

nącego i sklada to przed oknami

resztki śmiecia unoszą się na

przeszkód niszczy niezmier-

zwlaszcza z balkonów, spadają

lwowianin nie czytuje... i np.

Bogu ducha winnego mieszkań-

wszystkie strony...

nie swój inwentarz pociągowy,

ci przechodniu na glowę plyny...

w oczach publiczności obla-

ca. Na uwagę, że tego nie należy

Podobnie dziwną operację

uprząż i wóz. I za to zniszczenie

czy zawsze czyste? Któż odgad-

muje się krzewy, zrywa kwiaty,

robić, odpowiada ów cerber: ,,Ta

obserwować można przy za-

musi zaplacić konsument.

nie? Czasem tak intensywnie

wydeptuje trawniki i t. p. A je-

cicho pan bądź, to do mnie na-

bieraniu zmiotków pylu ulicz-

Konserwacja dróg, względnie

podlewa się kwiaty, czasem

śli ktoś ośmieli się zrobić uwagę

leży co się godzi robić... zresztą

nego przez wozy magistrac-

ulic Lwowa ­ tak jak ją obecnie

wylewa się plyny lub wyrzuca

osobie, przekraczającej zakaz,

ta przyjedzie auto, to zabierze

kie. Robotnik podrzuca z silą

urząd budownictwa prowadzi ­

niedopalki cygar, papierosów

wówczas otoczenie ze zdzi-

i koniec!"

paru atmosfer lopatę pelną pylu

musi być zreformowaną. Rzecz

i t.p., boć ulica we Lwowie... to

wieniem slucha tego mentora,

Jeno zanim kupka urośnie

ulicznego i śmiecia, przy czem

prosta, że gruntowna naprawa

śmietnik!

uważając jego wystąpienie co

dla auta ciężarowego, zdola-

chmura kompletna powstaje,

pociągnie za sobą znaczne wy-

Ze zdziwieniem może prze-

najmniej za akt samowoli...

ją się wylegnąć miljardy much,

a tylko drobna część dostaje się

datki, ale choćby przyszlo za-

chodzień zauważyć, że o ile drze-

Najsmutniej przedstawia się

a zapach umilać będzie dość

na wóz lub auto.

ciągnąć pożyczkę na doprowa-

wa i krzewy oraz kwiaty rosną-

ulica we Lwowie. Uważana przez

dlugo życie sąsiadom. Zresztą

Wozy z ceglą nigdy nic bywają

dzenie ulic do normalniejszego

ce na ziemi bywają uszkadzane,

większość mieszkańców nie za

kupki takie mają inne przezna-

przed wyjazdem zlewane, ani też

stanu, to trzeba zrobić, bo to jest

o tyle drzewka dość spore (naj-

środek lokomocji, który należy

czenie i na ulicach ze znacznym

przykrywane mokrym lachem,

koniecznością.

częściej brzozy) rosną swobodnie

na górnych gzymsach domów

chronić przed zanieczyszcze-

spadkiem zastępują hamulec

by pyl ceglany nie zanieczysz-

Od paru dni zauważylem na

prywatnych i publicznych oraz

niem, ale wprost przeciwnie, za

dla wozów ciężarowych i z cza-

czal ulic. Próżne wozy, zdążają-

jednej z najruchliwszych ulic

na kościolach. Radzę przejechać

skladnicę śmieci najrozmait-

sem tak je porozbijają, że nie-

ce galopkiem do cegielń, znaczą

m. Lwowa zupelnie mi niezna-

tramwajem ulicą Leona Sapiehy;

szego rodzaju i kalibru. I tak np.

ma potrzeby wywózki. Potrze-

swoją drogę tumanem czerwo-

ny za granicą sposób, względnie

vis-a-vis gmachu gimnazjum na

każdy pasażer tramwaju uważa

ba ponownego zgarnięcia i tak

nego pylu. I nie widzialem do-

system naprawy bruku ulicz-

górnych ozdobach (o Boże!) rosną

za swój obowiązek rzucenie bi-

w kólko się to bloto przewala... ,

tychczas np., by posterunkowy

nego. Oto w wyboje wrzuca się

brzózki, niżej na gmachu Policji

letu na ziemię, inny rozdziera

Również  godnym  podzi-

zwrócil uwagę wiozącemu wap-

zrośnięte ziemniaki, w dwa dni

państwowej również, a wreszcie

kopertę i czytając list, znaczy

wu jest zwyczaj wystawiania

no plynne, glinę lub piasek na to,

później narzucą się na nie zwię-

już w ulicy Kopernika na wieży

swoją drogę kawalkami koper-

koszów ze śmieciem przed bra-

że potężną strugą z wozu znaczy

dlej naci buraczanej. Co dalej

zegarowej cerkwi tzw. Semina-

ty lub listu. Lampiarz zaklada-

mami kamienic we Lwowie.

swoją drogę bialo lub żólto, i że

będzie wrzucal, względnie jak

ryjnej są w kilku kondygnacjach

jący nowe szklo, ciska pęknięte

Pomniki o dość fantastycznym

należy wóz uszczelnić.

dalej będzie postępowal ów ge-

brzózki, z których by sporą mio-

z wyżyny drabiny... inny prze-

wyglądzie z napelnionych śmie-

Nie patrzylem ile kilome-

nialny rekonstruktor, opiszę

tlę już zrobil. To zdobnictwo jest

chodzień np. wypróżniwszy

ciem koszów sterczą niejedno-

trów liczą ulice Lwowa, ale ta-

później. Ale dopiero teraz rozu-

godne, by któryś z florystów je

flaszkę, rzuca pustą o ziemię,

krotnie po kilka godzin. A czego

kich chodników i takich wybo-

miem, dlaczego kobiety wiejskie

bliżej zbadal, i oglosil potomno-

rozbijając ją na liczne ostre ka-

w tych koszach nie znajdujesz?

jów i dziur w ulicach nie prędko

z jarzynami tak wielką ilość

ści na pożytek. Ongi np. rosla sil-

walki, zdradliwe tak dla prze-

na brzezina na frontonie gmachu

chodnia (bosego), jak i dla konia

Sejmowego, odkąd Uniwersytet

lub psa.

gmach objąl w posiadanie, wy-

W porze pomarańcz blysz-

karczowano brzozy i tylko mala

czą się zdala skórki na chodni-

bardzo  zielonkawa  bordiur-

kach ulic, a gdy krajowy owoc

ka oddziela kamienny cokól od

nastanie, znajdziesz wszędzie

chodnika...

ogryzki jablek, gruszek, pest-

Do zdobnictwa ulic zali-

ki śliwek i różne niedojadki

czyć muszę kilkadziesiąt od-

owoców, bardzo zdradliwe dla

mian względnie wzorów godla

przechodni.

państwowego Rzeczypospolitej

Niektóre ulice cieszą się

umieszczanych na gmachach

wielkiem podobieństwem do

publicznych  państwowych,

ulic miast wloskich... Niebez-

w hurtowniach i sklepach ty-

piecznie po nich chodzić przy

toniowych itd. Nie chcę wy-

dzisiejszem slabem oświetle-

mieniać gdzie i jak wyglądają

niu. Jako wzór może poslużyć

O TAKIEJ CHYBA CICHEJ ULICZCE PISZE AUTOR ­ UL. LWOWSKA WE LWOWIE