28

nr 22 (410) |29.11­12.12.2022

Okruchy historii

www.kuriergalicyjski.com

Co mają wspólnego lwowscy batiarzy z harcerstwem?

Historia niektórych

Stefan Adamski oraz 2 druhów z I Lwow-

osób i miast zaczyna

skiej Męskiej Drużyny Harcerzy i jedna dru-

hna III Lwowskiej Drużyny Harcerzy.

się w jednym miejscu,

Stefan Adamskipamięta, jak zostal po-

a kończy się często

rwany przez Szefa Referatu ,,Wschód" na

zupelnie gdzieś indziej,

,,salę", a dokladnie do namiotu obrad zjaz-

czasami nawet na innym

du. Mógl się przysluchiwać dyskusjom

końcu świata. Historia

trwającego Zjazdu Związku Harcerstwa

lwowskiego harcerstwa,

Polskiego dzialającego poza granicami

podobnie jak i calego

Kraju. Zostal przedstawiony między inny-

mi Panu Prezydentowi Kaczorowskiemu,

harcerstwa, jest ściśle

który świetnie się orientowal w lwow-

powiązana z historią

skich sprawach, a zrobil wrażenie czlowie-

skautingu, a co za tym

ka bezpośredniego, a zarazem skromnego.

idzie ­ z Wielką Brytanią.

Ryszard Kaczorowski urodzil się 26

listopada 1919 roku w Bialymstoku, a zgi-

nąl 10 kwietnia 2010 roku w katastrofie

IRENA WANCERSKA

smoleńskiej, byl ostatnim prezydentem

Londyn i Lwów, dwa miasta odlegle

Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie,

od siebie o jakieś 346 godzin, czyli 15 dni

harcmistrzem Rzeczypospolitej oraz

marszu w linii prostej ze Lwowa do Londy-

przewodniczącym Związku Harcerstwa

nu i tyle samo z powrotem, lącznie okolo

Polskiego poza granicami kraju w latach

4000 km, kryją w sobie niewątpliwie wiele

1967­1988, znanym dzialaczem spolecz-

historii i wspomnień. Chociaż samo masze-

nym i politycznym. Przed wojną byl dru-

KAROLINA KACZOROWSKA ORAZ STEFAN I KRYSTYNA ADAMSCY. CMENTARZ OBROŃCÓW LWOWA, 2011 R.

żynowym i instruktorem Związku Harcer-

rowanie na nic by się zdalo, gdyż z Francji

stwa Polskiego w rodzinnym Bialymstoku.

lub Belgii należy jeszcze poplynąć promem

fundamentem ruchu skautowego byla

się, że zginą. Nic podobnego. Dzięki desz-

Kilka dni później Malkowski wyruszyl

Za tworzenie konspiracyjnych Szarych

albo pojechać pociągiem przez tunel pod

slużba bliźnim, szczególnie znajdującym się

czom i slońcu wszystkie krzaki wypuszcza-

do Krakowa, żeby przygotować polską

Szeregów pod okupacją radziecką zostal

Kanalem Angielskim i wtedy dotrze się na

w trudnej sytuacji i najbardziej doświadczo-

ją piękne, silne pędy i zaczynają kwitnąć

wyprawę Obóz w Birmingham. Byl to III

skazany na karę śmierci, ostatecznie zmie-

Wyspy Brytyjskie.

nym przez los. Skautowe wychowanie oby-

jeszcze świetniej, niż poprzednio. To samo

Wszechbrytyjski Zlot Skautów, w którym

niono jednak wyrok na 10 lat lagrów. Od-

Jako produkt angielski ­ pisala hm.

watelskie mialo na celu ksztaltowanie cha-

będzie z naszą organizacją. Wojna ,,przy-

uczestniczyly reprezentacje zagranicznych

zyskal wolność w wyniku podpisania ukla-

Maria Chmielowska (Baden Powell i Har-

rakteru, poprawę stanu zdrowia i kondycji

cięla" mocno nasz ruch przez powolanie

organizacji skautowych z: Francji ­ 60 osób,

du Sikorski­Majski i w marcu 1942 roku

cerstwo, Związek Polaków w Hamburgu,

fizycznej, a także ćwiczenia zręcznościowe

do wojska starszyzny, a dzięki ewakuacji

Polski ­ 53 osoby, Hiszpanii ­ 26 osób, Nor-

wstąpil do Armii Polskiej w Związku So-

1945 r.) ­ jest skauting zjawiskiem wybit-

i wykonywanie prac fizycznych.

rozsypala mlodszych po calym imperium.

wegii ­ 17 osób, Szwecji ­ 17 osób, Holandii

wieckich Republik Radzieckich dowodzo-

nie dla tego kraju typowym. Przyzwycza-

O sukcesie skautingu zadecydowala

W innych krajach ,,przycinanie" odbywalo

­ 6 osób, Czech ­ 2 osoby, Wloch ­ 2 osoby.

nej przez generala Wladyslawa Andersa.

iliśmy się uważać Anglię za ojczyznę para-

przyjęta przez Baden-Powella metoda,

się jeszcze drastyczniej. W wielu krajach

Dania, Stany Zjednoczone Ameryki Pólnoc-

W bitwie pod Monte Cassino Kaczorowski

doksu, za kraj holdujący z zamilowaniem

która polegala na pracy w malych, kie-

naziści przycięli miejscowe krzaki tuż przy

nej i Węgry mialy po jednym reprezentancie.

dowodzil jednym z ośrodków lączności

kontrasty i dyletantyzm. I oto rzeczywi-

rowanych przez rówieśników zespolach,

ziemi, starając się zastąpić je innymi rośli-

Dyskusję wywolywala sprawa sposobu

w II Brygadzie Strzelców.Papież Jan Pawel

ście na tej egoistycznej wyspie otulonej

zwanych patrolami (zastępami), wcho-

nami, takim jak Hitlerjugend lub Balilla. Ale

prezentacji polskiej drużyny na zlocie. Jesz-

II odznaczyl go Wielkim Krzyżem Orderu

w mgly i w tradycyjną ,,splendid isolation",

dzących w sklad większych jednostek ­

KORZENIE ŻYJĄ. Gdy wróci wiosna pokoju,

cze we Lwowie komendant drużyny otrzy-

Piano, a królowa Wielkiej Brytanii Elżbie-

do ostatnich niemal lat separującej się

drużyn. Na czele drużyn stal drużynowy

w czasie przez Boga oznaczonym krzaki wy-

mal zalecenie, aby nie brać udzialu w poka-

ta II za zaslugi na rzecz Polonii brytyjskiej

uparcie od spraw europejskich ­ powsta-

­ starszy brat dający osobisty przyklad,

puszczają nowe pędy w większej niż przed

zach, lecz jedynie przyglądać im się z boku.

uhonorowala w 2004 roku Orderem św.

je związek mlodzieży, który ogarnia ,,caly

wychowawca, mistrz i przyjaciel. Waż-

tym sile i obfitości. W próbie, przez którą

W Krakowie zdecydowano jednak, między

Michala i św. Jerzego.

świat". Twórcą zaś systemu wychowaw-

nym elementem skautingu bylo zdoby-

przeszly, pędy zdobędą nowe sily i najistot-

innymi pod wplywem Zygmunta Wyrobka,

Żona prezydenta, Karolina Kaczorow-

czego staje się general Robert Baden-Po-

wanie stopni i sprawności skautowych,

niej dopomogą swym narodowym ogrodom

że polscy skauci zademonstrują podczas

ska z domu Mariampolska, również byla

well. Z wojskowej dyscypliny rodzi się dla

co motywowalo do samoksztalcenia

do odzyskania dawnej chwaly.

zlotu swoje umiejętności i sprawność. 29

harcerską.Urodzila się 26 września 1930

mlodzieży wolność, jakiej nigdy dotąd nie

i samowychowania.

A w jednym z prywatnych listów,

czerwca drużyna w pelnym rynsztunku,

roku w Stanislawowie i w czasie wojny,

miala. Można nawet paradoks doprowa-

Baden-Powell z wlasnego doświadcze-

którego urywki cytuje międzynarodowe

w towarzystwie orkiestry sokolej i wszyst-

jak tysiące innych Polaków, zostala wy-

dzić do absurdu (także ulubiona spekulacja

nia wiedzial, że najszczęśliwszy byl wów-

pismo skautek (,,The Council Fire"), czy-

kich krakowskich drużyn, zostala pożegna-

wieziona na Sybir. Zmarla 21 sierpnia 2021

Anglików), stwierdzając, że wojna (z Bu-

czas, kiedy ,,czul, że żyje". A pelnię życia

tamy: ...Siedząc tu spokojnie i patrząc na

na slowami Wyrobka: Pamiętajcie, że jeste-

roku w Londynie, w bieążacym roku (2022)

rami i inne baden-powellowskie potyczki)

osiągal nie w szkole czy w domu, lecz na

szczyt Kenii, widzę, jak od czasu do czasu

ście przedstawicielami Polski.

urna z prochami bylej Pierwszej Damy zo-

zrodzila pokój (międzynarodowe brater-

świeżym powietrzu, w warunkach wy-

pokrywają go chmury, a choć przynoszą

Sensacja byla ogromna, kiedy przy-

stala przywieziona do Polski oraz zlożona

stwo skautowe).

magających sily, inicjatywy, zaradności,

burze i gromy, mijają szybko, pozostawiając

jechali do Birmingham i oświadczyli, że

u boku męża w Panteonie Wielkich Pola-

Kim byl general? Robert Stephenson

dających możność wyladowania energii.

górę w slońcu, niewzruszoną, jak od tysięcy

reprezentują Polskę. Wladze obozowe na

ków w Świątyni Opatrzności Bożej. Między

Smyth Baden-Powell urodzil się w 1857

Byl też przekonany, że czlowiek najlepiej

lat. Mówi ona: ­ Patrz szerzej, patrz wyżej,

próżno szukaly kraju o tej nazwie w ma-

innymi dzięki jej wspomnieniom możemy się

roku. Byl synem profesora teologii i filozo-

robi to, co lubi, a pobudzany wlasną cieka-

patrz dalej przed siebie, a ujrzysz drogę.

pach angielskich. Ponieważ każdy obóz

dowiedzieć więcej o obozach przejściowych

fii na uniwersytecie w Oksfordzie. Wedlug

wością uczy się znacznie szybciej i latwiej.

Mlodego Andrzeja Malkowskiego jak

mial nazwę swego kraju umieszczoną

dla Polaków w Azji i Afryce. Odwiedzila

jego wlasnych slów, największy wplyw

Zestawiając ze sobą dwie kultury ­ slo-

magnes przyciągnąl skauting i jego zalo-

u wejścia i sztandar wywieszony między

Lwów wraz z delegacją z Anglii w 201 roku

na jego wychowanie miala matka, z którą

wiańską i anglosaską ­ możemy zaobser-

życiel. Szczęścia też chodzą parami, więc

namiotami, wobec tego komendant obozu

z okazji obchodów 100-lecia Harcerstwa

przebywal od trzeciego do trzynastego

wować, że harcerstwo polskie wychowuje

wkrótce poznal milość swego życia, Olgę

zadecydowal, że obóz polski ma mieć napis

Polskiego. Na uroczystych obchodach byla

roku życia. Ona to wyrobila w nim silne

w duchu ,,poświęcenia się" dla ojczyzny.

Drahonowską, której wręczyl egzemplarz

,,Russia" i sztandar rosyjski.

wtedy we Lwowie również wnuczka Olgi

poczucie obowiązku oraz przyzwyczajenie

Mamy w swojej historii wiele przykladów

,,Scauting for boys". Przyszla Harcmistrzy-

Baden-Powell pomyślal chwilę, wresz-

i Andrzeja Malkowskich, Krystyna Mal-

do ciężkiej pracy. Mama zawsze wierzyla

takiego ,,poświęcania się", nawet w czasie

ni Rzeczypospolitej, mimo że nie znala an-

cie ze zwyklą sobie prostotą zakonkludo-

kowska-Żaba. Czy wspominala wtedy opis

w jego możliwości i umacniala go w jego po-

pokoju. Poświęcanie siebie, swego zawo-

gielskiego, przystąpila do lektury książki.

wal: Oczywiście, umieśćcie napis ,,Poland"

Lwowa z życiorysu dziadka, który napisala

stanowieniach. Jako 19-letni kawalerzysta

du, dalszego wyksztalcenia, czasem na-

Czytala ze slownikiem i po trzech miesią-

nad wejściem i wywieście wasz sztandar

jej ukochana Babcia?

wyjechal do Indii, gdzie doszedl do nadzwy-

wet losu najbliższych, dla pracy spolecznej

cach potrafila biegle czytać w języku an-

narodowy, bialo-czerwoną flagę.

Już w pierwszym akapicie przenosimy

czajnej sprawności w ćwiczeniach wywia-

czy politycznej.

gielskim. Również na niej dzielo Baden-Po-

Następnego dnia konsulowie wszyst-

się do naszego ukochanego miasta Semper

dowczych. Baden-Powell myślal nie tylko

W skautingu angielskim jest wręcz

wella zrobilo ogromne wrażenie. Wspólna

kich trzech państw zaborczych zjawili się

Fidelis, w którym odbylo się zebranie dnia

o treningu technicznym czy umyslowym,

przeciwnie. Jego twórca powiadal: ,,Każ-

fascynacja skautingiem zaowocowala

z wielkimi pretensjami w namiocie Andrzeja

26 lutego 1911 roku Grona Nauczycielskie-

ale i o stronie duchowej, o wyrabianiu cha-

dy winien dążyć do szczęścia i powodze-

licznymi spotkaniami Olgi i Andrzeja. Dość

Malkowskiego, lecz Malkowski odeslal ich

go ,,Sokola-Macierzy". Wzięli w nim udzial:

rakteru u żolnierzy. Umacnial w nich takie

nia osobistego. A szczęście to osiągnie

szybko stali się narzeczeństwem. Mal-

do Skauta Naczelnego. Wizyta konsulów

przedstawiciele ,,Sokola", ,,Zarzewia",

cechy, jak męskość, samowystarczalność,

przez pracę dla kraju". Zwracając szcze-

kowski wciągnąl swą narzeczoną do dru-

trwala dlugo, lecz niczego nie dopięla, gdyż

,,Eleuterii" i ,,Eleusis", a także Eugeniusz

wlasną inicjatywę, odwagę, zręczność,

gólną uwagę na docenienie piękna natury

żyn strzeleckich ,,Zarzewia".

sztandar polski nadal powiewal w obozie,

Piasecki (1872­1947) ­ teoretyk wychowa-

umiejętność ukrywania się i poruszania się

i posiadania czystego sumienia. Skromny

W 1912 roku Malkowski pojechal do

gdzie byli Polacy, a na bramie obozu pozo-

nia fizycznego, wspólautor książki ,,Harce

w nieznanych miejscowościach.

,,codzienny dobry uczynek" stal się nie-

Anglii, by poszerzyć swoją wiedzę na te-

stal napis ,,Poland". Baden-Powell nie mial

mlodzieży polskiej" wydanej z Mieczysla-

Pozytywne walory metody wychowaw-

jako symbolem, a zarazem wskazówką

mat angielskiego skautingu. Podczas po-

problemów z akceptacją polskich akcentów,

wem Schreiberem we Lwowie w 1912 roku.

czej zaproponowanej przez Naczelnego Wo-

dla skautów, że nikt nie wymaga od nich

dróży koncentrowal się na pracach nad

na zlocie nosil w klapie polskiego orla.

...Gęsta zadymka śnieżna przeslonila

dza dostrzegla między innymi Violet Ma-

bohaterstwa i ,,poświęcenia", lecz tego, by

nowym wydaniem książki o skautingu,

Wiemy, że historia lubi zataczać kolo-

ulice Lwowa. Chodniki i jezdnie pokryte byly

son, zalożycielka ,,Rodzicielskiego Związku

wzmagali swoje wlasne szczęście przez

a wlaściwie o jego polskim odpowiedniku.

...W roku 1994 polscy harcerze ze Lwowa,

grubą warstwą śnieżnego puchu, a na za-

Wychowania Narodowego", twórczyni

skromną slużbę ludziom i krajowi. Skau-

W jednym z listów do Olgi pisal: Znalazlem

którzy oficjalnie byli zarejestrowani jako

krętach ulic tworzyly się tu i ówdzie wcale

nowego systemu domowego wychowania

ting angielski obejmuje wiele ras, klas, wy-

tu znacznie więcej niżem przypuszczal. Nie

harcerze z Ukrainy, nie wyrazili zgody na

pokaźne zaspy. W sali ,,Zarzewia" przy ulicy

mlodzieży. W 1905 roku wprowadzila ona

znań i narodowości wielkiego imperium

moglabyś uwierzyć, jakim zmianom ulega

powieszenie flagi ukraińskiej na V Świato-

Mikolaja bylo cieplo, zacisznie i rojno. Wla-

,,Aids to Scouting", czyli propozycje Naczel-

(naprawiając w ten sposób stare grzechy

tutaj caly mój pogląd na świat.

wym Zlocie Związku Harcerstwa Polskie-

śnie skończyl się fascynujący odczyt dra Eu-

nego Skauta, do swego programu nauczania

imperializmu angielskiego). Każdemu zaś

13 czerwca 1913 roku w Zakopanem

go ,,Dziedzictwo" w Anglii.

geniusza Piaseckiego o skautingu angielskim

w szkole. Metoda Baden-Powella sprawdzi-

daje to, co mu najbardziej potrzebne.

w harcerskiej oprawie odbyl się ślub An-

Po raz pierwszy po wojnie uczestniczy-

i sluchacze, przeważnie studenci i studentki

la się doskonale w pracy z dziećmi.

W 1941 roku, będąc w Kenii, Robert

drzeja Malkowskiego i Olgi Drahonow-

la w nim mlodzież harcerska z Polski, Litwy,

wyższych uczelni, zapisywali się do glosu.

Troska o przyrodę i umiejętność ży-

Baden-Powell tak pisal: Bylem ostatnio za-

skiej. Mloda para, świadkowie, a nawet

Bialorusi, Ukrainy, Lotwy i Węgier. Zlot byl

Jeden mówca po drugim podnosil zalety tego

cia w zgodzie z przyrodą staly się jedny-

jęty przycinaniem róż w ogrodzie... Niektóre

ksiądz, uczestniczyli w ceremonii ślubnej

więc w calym tego slowa znaczeniu hi-

nowego ruchu, lecz konkluzja byla zawsze ta

mi z glównych hasel skautingu. Innym

rośliny przyciąlem tak nisko, iż obawialem

w harcerskich mundurach.

storyczny. Ze Lwowa pojechal harcmistrz