8

nr 2 (414) |31.01.­13.02.2023

Kurier kulturalny

www.kuriergalicyjski.com

Muzeum anatomiczne

We Lwowie jest wiele

interesujących muzeów.

Niektóre są znane, jak

Kamienica Królewska

czy Galeria Sztuki,

inne ­ umieszczone są

w prywatnych mieszkaniach

artystów, jak muzeum

Solomei Kruszelnickiej czy

Oleksandra Nowakiwskiego.

PREPARAT NACZYŃ

SZKIELET NIEMOWLĘCIA

Są też i takie, które znane

KRWIONOŚNYCH W PLUCACH

są jedynie wąskiemu gronu

specjalistów, jak zbiory

Wydzialu medycznego ­ na

Benedykta Dybowskiego na

cmentarzu Lyczakowskim.

Uniwersytecie Lwowskim

W dalszej części publikacji

czy Muzeum Anatomii we

autorzy opisują poszczególne

Lwowskim Narodowym

sale Muzeum.

Uniwersytecie Medycznym im.

Sala 1 poświęcona jest osteo-

Daniela Halickiego. Publikacji

logii, biologii stawonogów i ana-

o tej ostatniej placówce

tomii porównawczej szkieletu.

postanowilem poświęcić kilka

Zobaczyć tu można preparaty

slów.

kości i stawów, szkielety plo-

dów w różnych okresach roz-

woju, przedstawione są szkie-

KRZYSZTOF SZYMAŃSKI

T

lety z wrodzonymi wadami,

rafila mi ostatnio do rąk

deformacjami i przekroje kości

CZASZKA DZIECKA

interesująca

publika-

z tkankami wewnętrznymi.

OKLADKA PUBLIKACJI I MUZEUM ANATOMII

Z PODWÓJNYMI ZĘBAMI ­

cja, którą sami autorzy

Sala 2 poświęcona jest tzw.

MLECZNYMI I STALYMI

określają jako ,,publikacja po-

podniósl do godności Uniwer-

Szewczenki z okazji 180. rocz-

,,preparatom mokrym" narzą-

pularno-naukowa" ­ ,,Muzeum

sytetu. Może to dlatego ten 1773

nicy urodzin Józefa Braunseisa":

w Przemyślu, studia medyczne

dów glowy, szyi, klatki pier-

anatomiczne Lwowskiego Naro-

rok nieprzypadkowo zbiegl się

,,...korpus anatomii glówną fa-

odbywal na Uniwersytetach

siowej i jamy brzusznej. Przed-

dowego Uniwersytetu Medycz-

z przyjazdem dr Krupińskiego

sadą skierowany jest w stronę

Jagiellońskim i Wiedeńskim. Tu

stawione są narządy ukladu

nego im. Daniela Halickiego",

do Lwowa.

ulicy Piekarskiej. Jest to wysoka

zdobyl tytul doktora medycyny.

oddechowego, przekroje innych

przygotowana zostala przez gru-

Oficjalnie za dzień zalożenia

otynkowana budowla o wyso-

Po studiach zetknąl się z naj-

narządów wewnętrznych, spo-

pę profesorów tej uczelni Borysa

Wydzialu medycznego na Uni-

kim piętrze cokolowym oraz da-

wybitniejszymi naukowcami

ro miejsca poświęcono anatomii

Zimenkowskiego, Lesię Mate-

wersytecie Lwowskim uważa-

chem z dachówki. Wyodrębnia

tego czasu Karolem Langerem

serca i jego patologiom. Inter-

szuk-Wacebę, Ulianę Pidwalną

ny jest 16 listopada 1784 r., gdy

się centralny ryzalit z wejściem

we Wiedniu czy Ludwikiem Te-

sujący jest sposób konserwa-

i Bohdana Kordysa. Książka

kierownikiem katedry anato-

glównym ozdobiony na pozio-

ichmannem w Krakowie. Pod-

cji serca ­ w celu zachowania

wydana zostala w wydawnic-

mii zostal absolwent Uniwer-

mie pierwszego piętra w pila-

czas pobytu w Pradze i Lipsku

ksztaltu zalewano je olowiem.

twie ,,Medycyna switu" w 2020

sytetu Wiedeńskiego prof. An-

stry z kapitelami jońskimi. Nad

interesowal się budową gma-

Stąd nawet male serca dzieci

r. i zawiera 135 bogato ilustro-

toni Józef Marherr. Wówczas

ryzalitem nadbudowano atty-

chów wydzialów medycznych

są ciężkie. Niektóre preparaty

wanych stron. Wydana zostala

organizatorem i dyrektorem

kę oraz fronton z kartuszem.

tamtejszych uczelni, najlepsze

z okresu międzywojennego no-

w czterech językach: po ukraiń-

Museum Anatomicum zosta-

Wnęki okien pierwszego pię-

zaś wzorce wcielil we Lwowie.

szą podpisy ich twórców. Zbiór

sku, po angielsku, po niemiecku

je prof. Peter Kraunecker. Wy-

tra na występie mają ksztalt

Jego dorobek to okolo 40 prac

preparatów ,,mokrych" stale jest

i po polsku ­ co jest rzadkością

dzial medyczny byl bardzo po-

luków. W innych częściach

z takich dziedzin medycyny,

uzupelniany przez pracowni-

dla tego rodzaju publikacji.

pularny i liczba studentów stale

okna mają prostokątne ksztal-

jak gruczoly wydzielania we-

ków Katedry anatomii opisowej.

Autorzy opisują 125 lat hi-

się zwiększala. Należalo zadbać

ty. Wnętrze budowli zosta-

wnętrznego, anatomia ukladu

Sala 3 mieści najstarsze pre-

storii muzeum, liczącego 2000

o nowe locum dla tego wydzia-

lo zaplanowane wedlug ukladu

sercowo-naczyniowego, ana-

paraty muzeum, zakupione przez

unikatowych

eksponatów,

lu. W 1891 roku cesarz Franci-

korytarzowo-amfiladowego".

tomia porównawcza czy una-

Henryka Kadyjego. Wszystkie

mieszczących się w 3 salach,

szek Józef I rozkazal wydzielić

To wnętrze kryje owalną

czynienie rdzenia kręgowego.

preparaty umieszczone są w au-

poświęconych odrębnej kla-

5 morgów przy ul. Piekarskiej

salę, nazywaną ,,Teatrem ana-

Będąc we Lwowie Henryk Ka-

tentycznych szafach z lat 1772­

sie zbiorów. Do muzeum należą

52 i przeznaczyl 30 tys. zlotych

tomicznym". W części centralnej

dyi sprowadza na uczelnię hi-

1914, a waga każdej ­ to okolo

również autentyczna sala wy-

na budowę nowych gmachów

znajduje się arena, slużąca do

stologa prof. Wladyslawa Szy-

500 kg. Szafy są zamykane na

kladowa ­ Teatr anatomiczny,

wydzialu. Projekt wykonal ar-

demonstracji preparatów, a wo-

monowicza oraz fizjologa prof.

specjalne zamki.

biblioteka, zawierająca rzadkie

chitekt Józef Braunseis wspól-

kól amfiladowo rozmieszczono

Adolfa Abrahama Becka.

Przedstawione są tu prepa-

wydania z XIX wieku oraz la-

nie z prof. Henrykiem Kadyjem

miejsca dla 150 studentów.

Prof. Kadyi zmarl tragicznie

raty ukladu sercowo-naczy-

boratorium rentgenowskie, za-

i lwowskim architektem Iwa-

Autorzy wspominają i poda-

w 1912 r na sepsę, którą zarazil

niowego, zmumifikowane pre-

lożone przez prof. Józefa Mar-

nem Lewickim. Budowa gma-

ją dokladną biografię Henryka

się podczas balsamowania ciala

paraty kończyn z ukazaniem

kowskiego w latach 1923­1928.

chu trwala w latach 1891­1895.

Kadyjego (1851­1912), którego

hrabiego Stanislawa Badeniego,

topografii pęczków naczynio-

Ogólna powierzchnia tej intere-

Oto opis korpusu anatomii,

śmialo można uznać za wspól-

marszalka Sejmu Galicyjskiego.

wo-nerwowych, a także wielki

sującej naukowo-historycznej

zaczerpnięty przez autorów

autora gmachu anatomii. Hen-

Zostal pochowany opodal dziela

zbiór przebiegu aorty i tętnic.

placówki ­ to 1750 m² pomiesz-

z prac Towarzystwa Naukowego

ryk Karol Kadyi urodzil się

swego życia, gmachu anatomii

Są tu szkielety i zarodki plodów

czeń dydaktycznych, nauko-

w różnych stadiach rozwoju.

wych i badawczych. Wszystko

Przedstawiona  publikacja

to umieszczone w dawnych bu-

w ogólnych zarysach przedsta-

dynkach Wydzialu medyczne-

wia bogactwo zbiorów Muzeum

go Uniwersytetu Lwowskiego,

anatomii Lwowskiego Narodo-

,,które przetrwaly dwie wojny

wego Uniwersytetu Medycz-

światowe, zmianę kilkunastu

nego im. Daniela Halickiego,

rządów i państw".

a przytoczone ilustracje nie tyle

Autorzy przytaczają historię

je ukazują, co wzbudzają zain-

powstania samego Wydzialu

teresowanie i chęć odwiedze-

medycznego i samego muzeum.

nia tej unikatowej placówki.

W 1773 roku rząd austriacki

Dzięki autorom publikacji od-

deleguje do Lwowa w celu za-

kryty zostal jeszcze jeden ele-

lożenia Collegium Medicum

ment bogactwa, które tai się

Andrzeja Krupińskiego, leka-

w naszym mieście.

rza, dr medycyny. Rozpoczyna

on wyklady anatomii i wkrótce

Ilustracje pochodzą z ,,Muzeum

wydaje 5-tomowy podręcznik

anatomiczne Lwowskiego

z tego przedmiotu. Nie wspo-

Narodowego Uniwersyte-

minają autorzy, że dyplomy

tu Medycznego im. Daniela

doktorów medycyny we Lwo-

Halickiego", Zimenkowskij B.,

wie wydawalo kolegium je-

Mateszuk-Waceba L., Pidwalna

zuitów do chwili swej kasaty

U., Kordys B, Medycyna switu,

w 1773 r., które Jan Kazimierz

2020 r.

WNĘTRZE MUZEUM ANATOMII